के तपाईंकाे पनि हाच्छ्युँ रोक्ने बानी छ ?

A+ A A-

हाच्छ्युँ रोक्न खोज्दा घाँटीमा भित्री चोटपटक लागेपछि चिकित्सकले हाच्छ्युँ नराेक्न चेतावनी दिएका छन् । बेलायतको डन्डीमा एक ३० वर्षीय पुरुषलाई घाँटीमा गहिरो दुखाइ भएपछि नाइनवेल्स अस्पतालमा भर्ना गरिएको छ । हाच्छ्युँ रोक्नको लागि उनले नाक र मुख बन्द गरेका थिए ।

स्क्यान गर्दा हाच्छ्युँ रोकिँदा उनको श्वासनलीमा दुई एमएमसम्मको घाउ बनेको देखिएकाे छ । डन्डी युनिभर्सिटीका डाक्टरहरूका अनुसार यदि कुनै व्यक्तिले हाच्छ्युँ गर्दा आफ्नो मुख र नाक बन्द गरेमा श्वासनलीको माथिल्लो भागमा २० गुणासम्म दबाब बढ्न सक्छ । जसका कारण मानिसको कानको पर्दासमेत फुट्न सक्ने सम्भावना हुन्छ । यसका साथै रक्तनलीमा अप्रत्याशित दबाब बढ्न सक्छ, जसलाई एन्युरिज्म भनिन्छ । छातीको हड्डी भाँचिनुका साथै अन्य गम्भीर चोटसमेत लाग्न सक्छ ।

यो कुरा मेडिकल साइन्सेससँग सम्बन्धित बीएमजे जर्नल्समा मुद्दाको रूपमा दर्ता गरिएको छ । ती व्यक्तिको जाँच गर्दा घाँटी छोएपछि चर्को आवाज निस्किरहेको छ जसमा व्यक्तिको नियन्त्रण नरहेकाे चिकित्सकहरू बताउँछन् ।

हाच्छ्युँको समयमा, ती व्यक्ति (जसको नाम खुलासा गरिएको छैन) कार चलाउँदै थिए र सिट बेल्ट लगाएका थिए । चिकित्सकका अनुसार ती व्यक्तिलाई पहिल्यैदेखि एलर्जी र घाँटी दुख्ने समस्या थियो ।

केही समय अस्पतालमा निगरानीमा राखेर उनलाई अस्पतालबाट डिस्चार्ज गरिएकाे थियाे । चिकित्सकले उनलाई पर्याप्त आराम गर्न र दुई सातासम्म कुनै भारी काम नगर्न सल्लाह दिएका थिए । पाँच हप्तापछि फेरि जाँच गर्दा उयनकाे घाँटीको घाउ पूर्ण रूपमा निको भएको पाइएकाे थियाे ।

बीएमजेमा प्रकाशित प्रतिवेदनका प्रमुख लेखक डा. रास्देस मिसिरोभ्सले बीबीसीसँगकाे कुराकानीमा हाच्छ्युँ गर्नु मानव शरीरको 'रक्षा संयन्त्र' अर्थात् प्राकृतिक सुरक्षा प्रक्रिया रहेकाे बताएका छन् । नाकबाट शरीरमा प्रवेश गर्ने चिल्लो पदार्थलाई शरीरले बाहिर निकाल्ने भएकाले हाच्छ्युँ गर्न कहिल्यै छोड्न नहुने उनकाे भनाइ छ ।

उनी भन्छन्, 'हाच्छ्युँ गर्दा नाकबाट भाइरसजस्ता चिल्लो पदार्थ पनि बाहिर निस्कन्छन् । यो हाम्रो वरपरका मानिसहरूमा नपुगाेस् भन्नका लागि हात वा कुहिनोको भित्री भागले नाक छोप्नुपर्छ ।'

हाच्छ्युँ रोक्दा अचानक श्वासनलीमा गम्भीर चोट लाग्न सक्छ, जसलाई चिकित्सकीय भाषामा 'स्पोन्टेनियस ट्रेकियल पर्फोरेशन' भनिन्छ । डाक्टरहरू यस्ता केस विरलै देखिने तर कहिलेकाहीँ घातक हुन सक्ने बताउँछन् ।

किन आउँछ हाच्छ्युँ ?

अनुसन्धान गरिरहेका डाक्टरहरू भन्छन् कि हाच्छ्युँ केवल कीटाणु, भाइरस वा परागकणले मात्रै हुँदैन । कहिलेकाहीँ सूर्यको कडा किरणले पनि व्यक्तिमा हाच्छ्युँ आउन सक्छ ।

१ हजारभन्दा बढी मानिसमा गरिएको अनुसन्धानपछि जर्मन अनुसन्धानकर्ताहरूले कडा किरण वा कडा सूर्यको किरणका कारण हाच्छ्युँ आउने बताएका हुन् । कतिपय विज्ञहरू यसको कारण आनुवंशिक पनि हुनसक्ने विश्वास गर्छन् । कतिपय धेरै खाना खाएपछि हाच्छ्युँ आउने गरेको बताउँछन् ।

मानिसको हाच्छ्युँ आठ मिटरसम्म पुग्न सक्छ । म्यासाचुसेट्स इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजीमा लिडिया बोरोइबाले गरेको अनुसन्धानले हाच्छ्युँ गर्दा नाकबाट निस्कने कण केही मिनेटसम्म हावामा तैरिन सक्ने देखाएको छ ।

बीबीसीबाट

प्रकाशित मिति: आइतबार, पुस १, २०८० ०८:४७