सभामुखबाट ‘म्यादी’ राजीनामा दिन मिल्छ ?

A+ A A-

यौन दुर्व्यवहारको आरोप लागेका संघीय संसदको प्रतिनिधिसभा सभामुख कृष्णबहादुर महराले पदबाट सशर्त राजीनामा दिएका छन् । राजीनामा पत्रमा प्रयोग भएको भाषामा उनले सभामुख पदबाट राजीनामा दिएको हो कि होइन भन्ने सन्देह उत्पन्न भएको छ ।

‘हिजोदेखि विभिन्न सञ्चारमाध्यममा मेरो चरित्रमा गम्भीर प्रश्न उठाई लगाइएको आरोपबारे सत्यतथ्य, निष्पक्ष र स्वतन्त्र छानबिनका लागि अनुसन्धान गर्न सहज होस् भनी नैतिकताका आधारमा आजैका मितिदेखि छानबिन प्रक्रिया नसकिँदासम्मका लागि राजीनामा दिएको छु,’ महराले उपसभामुखलाई सम्बोधन गरी दिएको राजनीनामामा उल्लेख छ ।

उनको राजीनामापत्रमा सभामुख पदबाट मात्रै राजीनामा दिएको प्रष्ट हुन्छ । किनभने उनले संघीय संसदको सभामुखको लेटरप्याडमा राजीनामा दिएका छन् ।

प्रतिनिधिसभाको सभामुखलाई राज्यका अति विशिष्ट पदमध्येमा राखिएको छ । राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति, प्रतिनिधिसभाका सभामुख, प्रधानन्यायाधीशलगायत पदलाई अति विशिष्ट पद भनिएको छ । अति विशिष्ट पदलाई सम्माननीय शब्दले सम्बाेधन गर्ने चलन छ भने सांसदलाई माननीय शब्दले सम्बोधन गर्ने चलन छ ।

महराले दिएको राजीनामामा उनीमाथि लागेको आरोप पुष्टि नभएमा उनी सोही पदमा फर्कने आशय देखिन्छ । ‘छानबिन प्रक्रिया नसकिँदासम्मका लागि राजीनामा दिएको छु’ भन्ने वाक्यांशले उनले म्यादी राजीनामा दिएको संकेत गर्छ ।

सरकारी सेवामा रहेका कर्मचारीमाथि कुनै अभियोग लाग्यो भने छानबिन प्रक्रिया नसकिँदासम्म त्यस्तो व्यक्ति निलम्बनमा पर्छ । तर, सभामुखको हकमा यस्तो व्यवस्था हुन नसक्ने भएकोले उनले राजीनामा दिनुको विकल्प थिएन ।

तर, निश्चित समय र प्रयोजनका लागि राजीनामा दिने र पछि फेरि सोही पदमा फर्कन्छु भन्ने आशयको राजीनामा दिन मिल्ने नमिल्ने सुविधा सभामुखलाई छ कि छैन भन्ने अर्काे कानुनी प्रश्न पनि खडा भएको छ ।

संविधानविद् भीमार्जुन आचार्यले महराले राजीनामापत्रमा रहस्यमयी चलाखी गरेको बताए ।

राजीनामा सशर्त नहुने भन्दै उनले आफूमाथि लागेको अभियोगमा छानबिन नभएसम्म नयाँ सभामुख निार्वचन नगराउन दबाब दिने उद्देश्यले सशर्त राजीनामा दिएको हुन सक्ने बताए ।

यद्यपि राजीनामा भनिसकेपछि शर्त भन्ने हुँदैन, त्यो पदबाट राजीनामा नै हो,’ आचार्यले शिलापत्रसँग भने । महराका प्रेस सल्लाहकार डिल्ली मल्ल भने राजीनामामा जे लेखिएको छ, त्यही नै भएको बताउँछन् ।

‘मैले भन्नुपर्ने कुरा केही छैन, राजीनामा नै आइसकेको छ, राजीनामामा जे लेखिएको छ, कुरो त्यही हो,’ मल्लले भने ।

सांसद पद के हुन्छ ?

महराले सभामुख पदबाट राजीनामा दिए पनि उनको सांसद पद भने सुरक्षित रहेको संविधानविद् भीमार्जुन आचार्य बताउँछन् ।

महराले सभामुखबाट मात्र राजीनामा दिएकाले उनको सांसद पद निलम्बन हुन उनीमाथि लागेको अभियोगमा अदालतमा मुद्दा दायर भए मात्र सांसद पद स्वतः निलम्बन हुने कानुनी प्रावधान छ ।

महरामाथि यौन दुर्व्यवहारको आरोप लागे पनि उनीविरुद्ध कसैले यो अभियोगमा किटानी जाहेरी हालसम्म दर्ता गरेको छैन ।

अब उनको संसद पद निलम्बन हुन उनीविरुद्ध जिल्ला अदालतमा अभियोगपत्र दर्ता हुनुपर्छ । फौजदारी अभियोगमा मुद्दा दर्ता भएन भने महराको सांसद पद कायम रहिरहने आचार्य बताउँछन् ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, असोज १४, २०७६ १३:५९