समाजवादी मोर्चा बनाउँदा टाढिएका प्रचण्ड-बाबुराम भूकम्पपछि नजिकिए

A+ A A-

नेपाल समाजवादी पार्टी (नेसपा)ले माओवादी केन्द्रसँग पार्टी एकता गर्न अध्यक्ष डा. बाबुराम भट्टराईको नेतृत्वमा एकता संयोजन समिति बनाएपछि बाबुराम अहिले प्रचण्डसँग एकता गर्न कसरी सहमत भए ? चासाेकाे विषय बनेकाे छ । गत बर्ष राष्ट्रपति चुनावसँगै प्रचण्डसँग टाढिन थालेका बाबुराम अहिले नजिकने परिस्थिति बनेकाे छ । त्यसमा पार्टीभित्रका नेताहरुकाे दबाब नै बढ्ता हाबी भएकाे बताइएकाे छ । आफ्नै भनिएका नेता र कार्यकर्ताकाे पंक्ति माओवादीसँग एकता गर्ने पक्षमा पुगेपछि बाबुराम बाध्य भएकाे नेताहरु बताउँछन् ।

नेसपाका सहअध्यक्ष गंगानारायण श्रेष्ठकाे भनाइमा अहिले नै सबै कुरा मिलेको छैन । शीर्ष नेतृत्व बसेर छलफल गर्दा नमिलेका कुराहरू पनि विस्तारै मिल्दै जाने हुँदा एकताका लागि शीर्ष नेतृत्वको अध्यक्षतामा नै एकता गर्नेगरी समिति बनाएको श्रेष्ठ बताउँछन् । उनले भने, ‘समितिमा छलफल गर्दै जाने, हामीले पार्टी एकताका लागि भनेर ९ बुँदे पत्र दिएका छौँ । उहाँहरूको पनि एकताका लागि आफ्नो धारण होला । अहिले छलफल गर्दै जाने, सकारात्मक तरिकाले कुरा हुँदा पार्टी एकता हुन अप्ठेरो छैन ।’

बाबुराम भूकम्पपछि नजिकिए

१७ कात्तिकमा जाजरकोटको रामीडाँडा केन्द्रबिन्दु भएर ६.४ म्याग्निच्युडको भूकम्प गयो । २७ गते जाजरकोट भूकम्प पीडितहरूका लागि नेपाल समाजवादी पार्टीको तर्फबाट बाबुराम भट्टराईले १० लाखको चेक प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई हस्तान्तरण गरे । चेक हस्तान्तरण गरेपछि दुवै नेताले एक घण्टा एक्लै भेटवार्ता गरेको र पार्टी एकताका बारेमा छलफलको सुरुवात भएको बाबुरामनिकट एक नेताले बताए । ती नेताले भने, ‘समाजवादी मोर्चा बनेपछि बाबुरामजी र प्रचण्डजीबीच दूरी बढेको थियो । भूकम्पपछि शीर्ष नेतृत्वबीच भेटवार्ता भयो । एक्लाएक्लै वार्ता गर्नुभयो । त्यसपछि पार्टी एकताको वातावरण बनेको हो ।’

पार्टी एकता गर्ने सम्बन्धमा गत वर्ष निर्वाचनअघि नै माओवादी केन्द्र र नेसपाबीच सहमति भएको थियो । वैचारिक र राजनीतिक विचार मिल्ने वामपन्थीहरूबीच एउटै समाजवादी मोर्चा बनाएर जान सकिने प्रस्ताव बाबुरामले प्रचण्डसमक्ष राखेका थिए ।

सोही अनुसार साझा घोषणापत्रसहित माओवादीको चुनाव चिह्न लिएर नेसपाले निर्वाचनमा भाग लियो । अन्ततः बाबुरामबिना नै असार ४ मा राष्ट्रिय सभागृहबाट माओवादी, एकीकृत समाजवादी, जसपा र विप्लवको पार्टी मिलेर समाजवादी मोर्चा घोषणा भयो । समाजवादी मोर्चा बनाउने अवधारण बाबुराले नै अगाडि सारेका थिए । तर बाबुरामलाई छोडेर समाजवादी मोर्चा घोषणा गरेपछि प्रचण्डसँग चिडिएका थिए बाबुराम ।

समाजवादी मोर्चा घोषणा गर्ने समयमा उपेन्द्रले बाबुराम ल्याउने भए आफू मोर्चामा नआउने भन्दै प्रचण्डलाई दबाब दिएपछि प्रचण्डले पनि बाबुरामलाई भन्दा उपेन्द्रलाई बढी महत्व दिए त्यपछि झन दुई शीर्ष नेताबीच सम्बन्ध चिसिएको बाबुरामनिकट एक नेता बताउँछन् ।

गत वर्ष असोजमा बाबुराम र प्रचण्ड एकाएक नजिक मात्र भएनन् आफ्नो निर्वाचन क्षेत्र गोरखा प्रचण्डलाई चुनाव लड्न छोडे । उम्मेदवारी दर्तादेखि चुनावको अन्तिम परिणाम आउँदासम्म दुबै नेता 'जनयुद्धकाल'को जस्तै सँगसँगै हिँडे ।

बाबुरामको पार्टी माओवादी केन्द्रको चुनाव चिह्नमा चुनाव लड्याे । संघमा एक र प्रदेशमा दुई सांसद प्रत्यक्ष निर्वाचित भए । एक समानुपातिकबाट संघ सांसद बने । तर राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिको निर्वाचन आउँदासम्म पुन: दुवै नेताबीच सम्बन्धमा खटपट भएको बाबुरामनिकट एक नेता बताउँछन् ।

आफ्नो पार्टीका शीर्ष नेतृत्व नै माओवादी केन्द्रमा जान तयार भएकाले बाबुरामलाई पनि नैतिक दबाब परेकाले पुन: एकता गर्न तयार भएको बताइन्छ । ती नेताले भने, ‘सबै साथीहरू माओवादीसँग एकता गर्न असार साउनबाट नै खुट्टा उचालेर बस्नुभयो । एकता नै गर्ने भए अरुमार्फतभन्दा आफैँ प्रचण्डसँग कुरा गर्नुहोस् भए हुन्छ नभए जान्छु भन्ने आफ्नो बाटो लाग्छन् भन्यौँ । बाबुरामजी आफैँले प्रचण्डसँग कुरा गरेपछि एकता गर्न तयार हुनु भएको हो ।’

२९ कात्तिकमा प्रचण्डले बाबुरामलाई डिनरमा बोलाएर पार्टी एकताको वातावरण झन सहज बनाएको बालुवाटार स्रोत बताउछँ । स्रोतले भन्यो, ‘२७ गते बाबुरामजी सहित भूकम्पपीडित राहत कोषमा चेक हस्तान्तरण गर्न बालुवाटार आउनुभएको थियो । त्यो दिन पनि प्रधानमन्त्री र बाबुरामजीले एक्लाएक्लै भेटवार्ता गर्नुभयो । २९ गते फेरि डिनर भेटवार्ता भएको हो । त्यसपछि पार्टी एकताको वातावरण झन राम्रो बनेको छ ।’

बाबुराम यति धेरै दबाबमा थिए कि अध्यक्ष महिन्द्रराय यादवलगायत महासचिवसहित नेताहरू माओवादीसँग एकता गर्न तयारी अवस्थामा रहेकाे देखियाे । एक समयमा यादव सहतिको टिम मात्र होइन सहअध्यक्ष गंगानारायण श्रेष्ठ, केन्द्रीय सदस्य विश्वदिप पाण्डेलगायत पनि माओवादीमा जान तयार भएका थिए । तर बाबुरामलाई छोड्न पनि नसकेकाले पार्टी एकताको काम रोकिएको एक नेता बताउँछन् ।

मोर्चामा आउन तयार रहेका बाबुरामलाई राेक्ने मुख्य भूमिका उपेन्द्र यादवको रहेको माओवादीकै नेताहरू बताउँछन् । तर पछिल्लो समयमा समाजवादी मोर्चा पनि निस्क्रिय जस्तै छ । यादव प्रचण्डसँग टाढिन थालेको बताइन्छ ।

यता बाबुराम भूकम्पपछि प्रचण्डसँग नजिक बनेका छन् । माओवादी केन्द्रले साँच्चै एकता गर्न चाहेको खण्डमा अब नेसपा तयार रहेको सहअध्यक्ष श्रेष्ठ बताउँछन् ।

उनले भने, ‘वैचारीक हिसाबले माओवादी केन्द्र मार्क्सवाद लेनिनवाद माओवाद मान्छ । हामीले मालेमावाद मान्दैनौँ कहिँ कतै भनेका छैनौँ । हामीले द्वन्द्वात्मक भौतिकवादलाई समृद्ध बनाउने भनेका छौँ । मालेमावाद यही द्वन्द्वात्मक भौतिकवादी दर्शनमा नै बनेको छ । शब्दको हिसाबले के राख्ने भन्ने विवाद भए पनि विचारको हिसाबले केही फरक छैन । अर्को भनेको माओवादी केन्द्र र हामी समाजवाद मान्छौँ । हामीले समुन्नत समाजवाद भनेका छौँ । यो भनेको अहिलेसम्म समाजवादमा देखिएका समस्यालाई सुधार्ने, राम्रा कुरा अगाडि लैजाने नराम्रा कुरा छोड्ने भनेको हो । अब एकता हुन खासै समस्या छैन ।’

कमिटी कत्रो हुने, कस्तो हुने, पार्टीको झण्डा, पार्टीको चुनाव चिह्न यी विषय विस्तारै मिल्दै जाने श्रेष्ठ बताउँछन् ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, मंसिर १२, २०८० ०७:१३