जिन्दगीकाे एउटा कालखण्ड सम्झाउने तिहार

तिहारका बेला झिलिमिलि देखिएकाे काठमाडाैं । फाइल तस्वीर

A+ A A-

तिहार भन्नेबित्तिकै चार चीज मेरो सम्झनामा आइपुग्छन् । एक, तास । दुई, देउसीभैलो । तीन, भाइटीका र चार, वनभात अर्थात् पिकनिक । तिहारका रमाइला पक्ष अरू पनि छन् । तात्ताता सेलरोटी, झिलीमिली झालर तथा कानै दुख्ने गरी पड्काइने पटाका आदिआदि । दसैँ भनेको एक दिनको पर्व होजस्तो लाग्छ । एकदम हतारो चाड । मानिसहरू कहाँ–कहाँबाट आउँछन् टीका थाप्न । टीका थापेपछि लाखापाखा हुन्छन् । तर, तिहारमा दसैँमा जस्तो हतारो हुँदैन ।

बडो आनन्दको हुन्छ तिहार पर्व । यो पर्व बिस्तारै आउँछ । यसले कुकुरलाई सम्झिन्छ, मानिसहरू कुकुरको पूजा गर्छन् । चरालाई सम्झिन्छ, कागको पूजा गर्छन् । पशुलाई सम्झिन्छ, गाईको पूजा गर्छन् । तिहार प्रकाशको पूजा हो । तिहारमा घरघरै दीपावली गरिन्छ । तिहारका अनेकन रमाइला पक्ष छन् । तिहारमा खानाका अनेकन परिकार पाक्छन् । दिदी–भाइ तथा दाजु–बहिनीको सम्बन्धलाई सयपत्री मालाले जोड्छ । सप्तरङ्गी रङले जोड्छ । त्यसैले तिहार फूलको पर्व हो । परिकारको पर्व पनि हो । तिहार बिस्तारै–बिस्तारै हिँड्छ । तिहार मनाउन हामीसँग समय पनि हुन्छ । दसैँभन्दा तिहारको बढी रहर हुनुको पछाडि म थुप्रै कारणहरू पाउँछु ।

दसैँजस्तै तिहारका पनि अनेकन स्मृतिहरू छन् मानसपटलमा ।

तिहारका लागि अलग्गै नयाँ कपडा हालिदिँदैनथ्यो परिवारले । दसैँमा लगाएकै लुगा तिहारमा लगाइन्थ्यो । तिहारमा गाउँघरमा तोरन टाँग्थे । हामी पनि टाँग्थ्यौँ ।

कात्तिक महिनामा गाउँघरमा सबैलाई धान काट्ने माचो हुन्छ । गाउँघरका खेत, बाटो, दोबाटोमा धानका ठूलठूला कुन्यु लगाइएका हुन्थे । बारीमा तोरी लहलहाएको हुन्थ्यो । हामी कुन्युको छेल पारेर खोपी, गुच्छा र भुस खेल्थ्यौँ ।

तिहारमा सेल, फिनी, अनरसा नपाकेको घरै हुँदैनथ्यो । गाउँमा तिहार आउँथ्यो र गाउँ उज्याला हुन्थे । तिहारका दिन पनि घमाइला र पारिला हुन्थे । न घाम, न जाडो मौसम, वातावरण साँच्चिकै रमाइलो हुन्थ्यो । ककौरा छउञ्जेल तिहार निकै रमाइलो भयो ।

म एसएलसी परीक्षा दिएर कोहलपुर आएँ । दशकौँ भयो म कोहलपुर आएदेखि यतैको भएँ । थाहा छैन जिन्दगीका अन्तिम पल कता बित्ने हुन् ।

तास र खोरखोरे

तिहार भन्नेबित्तिकै मेरो सम्झनामा आउने पहिलो कुरा हो, तास र खोरखोरे । हरेक दसैँ–तिहारमा मुक्तिको घरमा तासको खाल जम्थ्यो । मुक्तिहरू पाँच भाइ थिए । सानो भाइ सानै थियो । बाँकी चार भाइका आफ्नै दौँतरी थिए । तिहारमा मुक्तिको घरमा चार–पाँचवटा तासका खाल जमेका हुन्थे । मुक्तिका बा र सबै भाइहरूका दौँतरीको खाल । सबैका आ–आफ्नै साथी, सर्कल र दामली थिए । मट्टीतेलले बल्ने टुकीको चारैतिर गोलो घेरामा चार–पाँचवटा तासका खाल हुन्थे । सत्र, जुटपत्ती, कलब्रेक र रमी यिनै खेल चल्थे । दिन–रात खाल जम्थ्यो । भुईंतलामा, आँटीमा । केटाहरू, अधबैँसेहरू सबै जम्मा हुन्थे ।

तास, कापी र डटपेनको पैसा र रातिमा बत्तीको पैसा उठाउनुहुन्थ्यो मुक्तिकी आमा । कतिले जितौरी पनि दिन्थे ।

गाउँमा हाउराम थारू थिए । उनको छोराको आकार अस्टबक्रको जस्तै अडबाङ्गे थियो । तासको जोक्कर पनि त्यस्तै देखिने । तासका धुरुन्धर खेलाडीहरू जोक्कर पत्तीलाई हाउको लड्को भन्थे । यो जोकरको महत्त्व तासमा निकै थियो । जता पनि फिट हुने । त्यसैले यसको लोभ सबैलाई उत्तिकै हुन्थ्यो ।

गाउँका केटाहरू मेला जाऊँ भन्थे । प्रायः गाउँका किशोर र युवाहरू यस्ता मेला जान मन पराउँथे । मलाई पनि जान मन लाग्थ्यो । मेलामा मदिरा खाने, यौन गतिविधि गर्नेहरू जान्छन् भन्ने हल्ला थियो । त्यसैले बाआमा हामीलाई मेलामा जान दिनु हुँदैनथ्यो ।

तास हेर्नेको पनि उस्तै भिड हुन्थ्यो । कोही पालो नपाएर दर्शकदीर्घामा बसेका हुन्थे । खेल्नेले त मजा लिने नै भए । हेर्नेले पनि मजा लिएका छन् । जित्नेले त झन् डबल मजा लिन्थे । जित्नेहरू रमाइरमाइ पैसा सोहोर्थे ।

बाहिर देउसीभैलोका समूह स्वर मिलाएर देउसीभैलो भट्याउँथे ।

‘छानामाथि घिरम्ला, के–के दिन्छन् हेरम्ला !’

भित्र जुवा चलेको हुन्छ । बाहिर भैलेनीको कररो छ ।

‘न खेल्नु जुवा र तास
धनको नास जीवनको वनबास ।’

जुवा खेलेको घरअगाडि भैलेनीहरू मच्चिइमच्चिइ यही गीत गाउँथे । के युवा, के अधबैँसे, के वृद्ध, सबैलाई जुवाको नसाले चुर्लुम्मै छोएको हुन्थ्यो । म कोहलपुर छँदा खुब छटपटिन्थेँ । मुक्तिको घरमा तासको खाल जमिसक्यो होला ! चोकमा केटाहरू खोरखोरेका गोटी हल्लाइरहेका होलान् ! देउसीभैलो खेल्नेको समूह बनिसक्यो होला ! तिहार सुरु भएपछि मेरो मनमा यस्ता भाव सलबलाउन थाल्थे ।

म भुटभुटिन्थेँ पिँजडाको सुगाझैँ । जब कोहलपुरबाट ककौरा लाग्थेँ, अनि जिन्दगीकै सबैभन्दा ठूलो खुसी प्राप्त हुन्थ्यो । म घर नगएर सिधै मुक्तिको घर लाग्थेँ । त्यहाँको माहौलले दिने सन्तुष्टि अतुलनीय हुन्थ्यो । भरतहरूले मेरा लागि ठाउँ खाली गरिदिन्थे । मुक्ति तास फिट्थ्यो ।

मैले आफूले चाहेको बेला घर जान सम्भव थिएन । दसैँतिहारको मुखमा मात्र मैले फुर्सद पाउँथेँ । म मुक्तिलाई सम्झिन्थेँ । उसको घरको वातावरण कल्पना गर्थें । उसको घरको पिँढी, आँगन र मझेरीमा समेत तासका खाल जम्किइसके होलान् ! कापीमा नामको सुरुको अक्षर लेखेर प्वाइन्ट जोड्दै खाने र तिर्नेको हिसाबले कापीका कति पाना भरिइसके होलान् !

अर्कातिर चोक चौराहामा खोरखोरेका पाल ओछ्याएर वरिपरि झुम्मिएर केटाहरू रमाइलो गर्न थालिसकेका होलान् ! रामचन्द्र ठूलो बाल्टीमा खोरखोरेका गोटी हल्लाउँदै ग्राहक डाकिरहेको होला ! मनमा अनेक कुराले झुत्ती खेल्थे । जुवा नखेलेको आज वर्षौं भयो ! अब त खेल्ने रहर पनि मरिसक्यो । वनभात नखाएको त झन् कति भयो कति !

देउसीभैलो

तिहारको सबैभन्दा सुन्दर पक्ष देउसीभैलो हुन्थ्यो । गाउँका मिल्ने केटाहरूको समूह बनाएर देउसीभैलो खेल्दाको आनन्द नै बेग्लै हुन्थ्यो । केटीहरूको छुट्टै समूह हुन्थ्यो । हामी केटाहरूको छुट्टै । हाम्रो टोलीमा प्रायः शरद लम्साल, सञ्जय थारू, रामचन्द्र अधिकारी, मुक्ति अधिकारी, भरत अधिकारी, शिव ज्ञवाली, तेजप्रसाद खनाल र गणेश अधिकारी थिए ।

तेजप्रसाद भाका मिलाएर भट्याउँथ्यो । ‘चिप्लो बाटो– ढ्याउसुरे । अप्ठेरो बाटो– ढ्याउसुरे । लड्दै र पड्दै– ढ्याउसुरे । आएको हामी– ढ्याउसुरे ।’ तेजप्रसाद अर्थात् तेजे अगाडिका शब्द भट्याउँथ्यो । हामी सबै कोरसमा ‘ढ्याउसुरे’ भन्थ्यौँ । तेजे हामी सबैको मुखनेर कान थापेर सुन्थ्यो । जो सुस्त बोल्थ्यो उसको कन्सिरी रौँ तानिदिन्थ्यो । तेजेको क्रोधको सिकार हुन नपरोस् भनेर साथीहरू जोडजोडले भट्याउँथे ।

हामी घरघरै नाच्दै जान्थ्यौँ । समूहमा जो जेमा सिपालु छ, उसलाई त्यही कामको जिम्मा हुन्थ्यो । मुक्ति नाच्न निकै सिपालु थियो । ऊ झ्याउरे नाच्न जान्दथ्यो । तेजप्रसाद देउसीभैलो भट्याउँथ्यो । गणेशको जिम्मा बोरा बोक्ने हुन्थ्यो । देउसी खेल्दा दिएका धान चामल तिनै बोरामा राखिन्थ्यो । कुनै–कुनै घरमा सेलरोटी दिन्थे । ती सेलरोटी देउसी खेल्दा राति नै खाएर सकिन्थे ।

दुई दिन भैलो र टीकाको एक दिन देउसी खेलिन्थ्यो । टीकाको भोलिपल्ट एक दिन बासी देउसी पनि खेल्ने चलन थियो । देउसीभैलो खेलेर जम्मा भएको धान चामल हामी गाउँकै बनियाँ बुढाको पसलमा बेच्थ्यौँ । एक नम्बरको ५ रुपैयाँका दरमा । चामल अलिकति राखेर बेचिन्थ्यो । त्यो अलिकति चामल बचाउनुको उद्देश्य हुन्थ्यो– तिहार सकिएपछि एक दिन पिकनिक जाने । पिकनिकमा पकाएर खानका लागि त्यो चामल बचाइएको हुन्थ्यो । हाम्रो पिकनिक स्पोट थियो– अस्नेरीको रेउ खोला छेउछाउ ।

एक वर्ष पिकनिकमा परेवाका बचेरा लाने कुरा भयो ।

हामीले देउसीभैलोबाट संकलित दक्षिणा अनि अलिअलि धानचामल बेचेको पैसाबाट परेवाको बचेरा किन्ने भयौँ । ‘जोडीको ७ रुपैयाँँ पर्छ,’ रामचन्द्रले भन्यो, ‘अस्ति मात्रै हाम्रो दाइले बागेश्वरी मन्दिरमा चढाउन परेवा किन्दा सोध्नुभएको थियो ।’ ७ रुपैयाँ जोडीको दरले हिसाब गर्दा हामीले जम्मा ६ जोडी परेवा किन्न सक्ने भयौँ ।

‘ल आज साँझ परेवा किन्न जाने है,’ हामीबीच सल्लाह भयो ।

तेजे, शिव र मुक्ति परेवा किन्न भैँसासुर गए । भैँसासुर गाउँदेखि उत्तर दिशामा जंगलछेउमै पर्थ्यो । त्यहाँ दाङबाट बुह्रान झरेका दंगाली थारू समुदायका केही घर थिए । उनीहरूले घरमा परेवा पालेका थिए । मन्दिरमा चढाउन, सुत्केरीलाई झोल खुवाउन वा जाडो भगाउने नाममा मानिसहरू परेवाका बचेरा किन्न प्रायः सबै भैँसासुर पुग्थे ।

देउसीभैलो खेलेर जम्मा भएको पैसा र धान चामल पिकनिकसँगै सकिन्थ्यो ।

वनभात अर्थात् पिकनिक

पिकनिक जाने अघिल्लो साँझ हामी सबै जम्मा भयौँ । परेवाका बचेरा ल्याएर हामीले तेजेको घरमा सुरक्षित रूपमा राखेका थियौँ । तेजेले नै कसले के ल्याउने भनेर सबैलाई भाग जिम्मा दियो । ऊ नै हाम्रो समूहको नाइके थियो । फूटबल खेल्दा पनि ऊ नै हाम्रो क्याप्टेन हुन्थ्यो । शरदले पन्यु ल्याउने भयो । पक्की घरको भरतले डेक्ची ल्याउने भयो । कसैलाई कराई, कसैलाई डाडु त कसैलाई हँसिया लाने जिम्मा पर्‍यो ।

गाउँमा हाउराम थारू थिए । उनको छोराको आकार अस्टबक्रको जस्तै अडबाङ्गे थियो । तासको जोक्कर पनि त्यस्तै देखिने । तासका धुरुन्धर खेलाडीहरू जोक्कर पत्तीलाई हाउको लड्को भन्थे । यो जोकरको महत्त्व तासमा निकै थियो ।

मैले आफूलाई चाहिने थाल–कचौराबाहेक पानी बोक्ने फलामे बाल्टी लाने भएँ । चामल भैली खेल्दाको हुन्थ्यो । कसैले ढिके नुन, कसैले सुकेको खुर्सानी, कसैले तोरीको तेल, कसैले बेसार बोकेर हामी बिहानै थारू गाउँको पुछारमा रहेको प्रेमलालको घरछेउको चोकमा जुटिसकेका थियौँ ।

हाम्रो हुल अघि बढ्यो । महेश थारूले मादल बोकेको थियो । यो मेरो जिन्दगीकै पहिलो पिकनिक थियो । हामी मटेरिया कृष्ण बाँस्तोलाको पसलमा केही बेर अडियौँ । कसैले चमेना, कसैले ओरेन्ज, पाइनापल बिस्कुट किने । कसैले पशुपति इलाइची चक्लेट किने । हामी अघि बढ्यौँ । सङ्खरिया, बठुवाहुँदैै अस्नेरी पुग्यौँ । अस्नेरी बालिकराम थारूको गाउँ । म कक्षाको पहिलो विद्यार्थी थिएँ । बालिकराम तेस्रो थिए । बाटोमा किम्बु फलेको देखेर सबै जना रूखमा चढेर किम्बु खायौँ ।

गाउँ सकिएपछि जङ्गल सुरु भयो । जङ्गलमै फारलाइन देखियो । हाम्रो जङ्गलमा पनि छ यस्तो बाटो । हामी फारलेन भन्थ्यौँ । ‘आज फारलेनसम्म बाख्रा चराएर आयौँ,’ साथीहरू सुनाउँथे । ‘फारलेनमा आर्मीहरूको गस्ती हुन्छ । आर्मीले देख्यो भने गोली हान्छ है,’ गाउँलेहरू भन्थे । हामी दायाँबायाँ हेर्दै फुत्त फारलेनको सीमाभित्र छिर्थ्यौं ।

तेजेले सबैलाई कुहिनोको बलमा घिस्रिँदै फारलेन पार गर्न भन्यो । हामी युद्धमा हिँडेका सिपाहीझैँ उसले भनेजस्तै गरी घस्रिएर फारलेन पार गर्‍यौँ । अलिक पर जङ्गली कुखुराका हुल देखिए । तेजेले सतर्क गरायो । ‘ल है कुखुरा समात्नुपर्छ,’ सबैले कुखुरालाई घेरा हाल्यौँ । केको समात्न सक्नु ! कुखुरा लखेट्दै निकै परसम्म पुगियो । छोप्न सके पो ! वन कुखुरा समात्ने धुनमा धन्न हामी आफैँले ल्याएका परेवाका बच्चा हराएनन् ।

रेउ खोला चुरेको खोँचमै अवस्थित छ । बगरमा ठूलठूला ढुंगा थिए । कोही दाउरा खोज्न निक्लिए । कसैले ढुंगा जोरजाम पारेर चुलोचौको बनाए । मैले आफूले लगेको बाल्टिनमा पानी भरेर ल्याएँ । तेजे परेवा काट्न तम्सियो । मुक्तिहरू तातो बालुवामा सुत्दै घरी पानीको रहमा पौडिँदै खेल्न थाले । सबैले खुब आनन्द लियौँ ।

चुल्होमा आगो बल्यो । भात, मासु, तरकारी तयार भयो । चिउरा पनि लगेका थियौँ । कोही फुको चिउरा बुक्याइरहेका थिए । महेशले मादल घन्कायो । मुक्ति ताल मिलाइमिलाइ नाच्न थाल्यो । दिनभरि रमाइलो गरेर साँझ अबेर हामी घरतिर फर्कियौँ ।

पटाका

अहिले तिहारको बेला पड्किने पटाकाले कानका जाली नै फोर्ने हुन् कि झैँ लाग्छ । मनमा अनेकौँ डर भरिएर आउँछ । तर त्यतिबेला डर हुँदैनथ्यो । हुन्थ्यो त केवल रमाइलो । तिहारमा बलैगाउँदेखि ल्याइएका पटाका गाउँमा खुब बिक्री हुन्थे ।

पटाकाजस्तै पड्किने एउटा कालो पेस्तोल पाइन्थ्यो टिनको पाताको । पेस्तोलसँगै एउटा गोलो डिब्बा पाइन्थ्यो । यसभित्र बारुदको चक्काले भरिएको माला हुन्थ्यो । पिस्तोलमा राखेर ट्रिगर दाबेपछि त्यो पड्किन्थ्यो । पेस्तोल नहुँदा हामी त्यो बारुद भरिएको चक्का ढुंगामा राखेर अर्काे ढुंगाले हानेर पड्काउँथ्यौँ । थारू गाउँमा बनियाँ बुढाको पसल थियो । पछिपछि त अरू पसल पनि खुल्दै गए । ती पसलहरूले सुतली बम, लसुन बम बेच्न राख्थे । पटाका पड्किइसकेपछि निक्लने बारुद मिसिएको धुँवा खुब मन पर्थ्यो मलाई । कसैले पटाका पड्काउँदै छ भने पहिल्यै कान थुनिन्थ्यो ।

एकपटकको कुरा हो, हामी स्कुलको चौरमा पटाका पड्काउँदै थियौँ । पटाका पड्किइरहेको थिएन । पटाका ओसिएको रहेछ र हो कि ! रामचन्द्रले पटाका चौरमा राखेर मुखले फु–फु गर्दै फुक्दै थियो । अचानक पटाका पड्कियो । पटाकाको कालो धुवाँ रामचन्द्रको अनुहारभरि दलियो । उसको अनुहार पूरै कालो भएको थियो । आँखाका आँखीभौँ र कपालसमेत जलेको थियो । ऊ विरूप भएको थियो । धन्न अनुहारको छाला जले पनि आँखामा भने असर पुगेको रहेनछ !

त्यति हुँदा पनि उसले पटाका पड्काउन छोडेन ।

राति मेला

बाल्यकालमा दसैँ तिहारपछिको अर्को आकर्षण थियो राति मेला । दसैँको कोजाग्रत पूर्णिमा र तिहारपछिको पूर्णिमामा लक्ष्मणामा मेला लाग्थ्यो । हाम्रो गाउँदेखि सबैभन्दा नजिक लाग्ने मेला यही नै थियो । तिहारपछिको एकादशीमा महादेवामा पनि यस्तै मेला लाग्थ्यो । यो ठाउँ हाम्रो घरदेखि अलिक टाढै पर्थ्यो । यी मेलामा रातभर कुर्कुटी बाजा बजेको आवाज हाम्रो घरसम्मै सुनिन्थ्यो । त्यसैले हामी राति मेलालाई कुर्कुटी मेला पनि भन्थ्यौँ ।

मुक्तिले हातका औँलाका कापमा क्रमैसँग मिलाएर ठूलादेखि साना नोट च्यापेको थियो । बाँकी पैसा राखेको झोला घाँटीमा झुण्ड्याइएको थियो । पालको वरिपरि मानिसले घेरेका थिए । जित्नेहरू हौसिइरहेका थिए भने हार्नेहरू मलिन अनुहार बनाएर आशान्वित भावमा दाउ थापिरहेका थिए ।

गाउँका केटाहरू मेला जाऊँ भन्थे । प्रायः गाउँका किशोर र युवाहरू यस्ता मेला जान मन पराउँथे । मलाई पनि जान मन लाग्थ्यो । तर घरमा यस्ता मेलामा जाने अनुमति हुँदैनथ्यो । अरू बेला बैरी साँधेकाहरू मेलामा लड्छन् भन्थे । त्यहाँ मदिरा खाने, यौन गतिविधि गर्नेहरू जान्छन् भन्ने हल्ला थियो । त्यसैले बाआमा हामीलाई मेलामा जान दिनु हुँदैनथ्यो ।

मुक्ति, तेजेहरू भने यी मेलामा नियमितजसो जान्थे । उनीहरू त्यहाँ खोरखोरे खेलाउँथे । एक वर्ष मुक्तिले मलाई पनि मेलामा जान कर गर्‍यो । मलाई पनि जान मन थियो । जे त होला भन्दै म पनि बाआमाका आँखा छलेर मेला गएँ । मेलामा बेग्लै खालको रौनक थियो । सबै आ–आफ्नै धुनमा थिए । कोही सालको रूखमुनि मायापिरती लगाइरहेका, कोही मदिरा, पकौडी र माछा–मासु बेच्न तल्लीन थिए । ठाउँठाउँमा आगो बालेर चुल्हो बनाइएको छ । युवाहरूको हुल खोरखोरे खेलाउने ठाउँमा झुम्मिएको छ । लालटिन पेट्रोमेक्सले मेला चमचमाएको छ ।

मुक्तिले एक छेउमा बसेर पाल फिँजायो । रामचन्द्रले गोटी हल्लाउन थाल्यो । एक/दुई जना गर्दागर्दै खोरखोरेको पालवरिपरि केटाहरूको भिड नै जम्मा भयो ।

मुक्ति र रामचन्द्रले नेपालगञ्जबाट खोरखोरे ल्याएका थिए । पान, इँटा, चिडी, हुकुम, झण्डा र बुर्जाको चित्र अंकित पाल अनि पहेँला गोटीहरू । ‘यी गोटी त हड्डीका हुन् बे,’ मुक्तिले भनेको थियो, ‘यिनीहरू जति ठोक्किए पनि खिइन्न्नन् ।’ मैले ओल्टाइपल्टाइ गरेर नियालेको थिएँ । चारपाटा मिलेका गोटी ।

रामचन्द्र घाँटीमा रुमाल बाँधेर र क्याप टोपी पछाडि फर्काएर खोरखोरेका ग्राहक बोलाउन थाल्यो– ‘ल है एकको दुई, एकको दुई । मौका आउँछ पर्खिंदैन, बगेको खोला फर्किंदैन । आफ्नो भाग्य परीक्षा गर्नुहोस...।’ ऊ चाकलमाडे बसेर चर्कोचर्को स्वरमा भट्याइरहेको थियो ।

मुक्तिले हातका औँलाका कापमा क्रमैसँग मिलाएर ठूलादेखि साना नोट च्यापेको थियो । बाँकी पैसा राखेको झोला घाँटीमा झुण्ड्याइएको थियो । पालको वरिपरि मानिसले घेरेका थिए । जित्नेहरू हौसिइरहेका थिए भने हार्नेहरू मलिन अनुहार बनाएर आशान्वित भावमा दाउ थापिरहेका थिए ।

राति मेलाको यो दृश्य मेरा आँखामा अहिले पनि झलझली आइरहन्छ । त्यो वर्ष मैले दर्शकका रूपमा राति मेलाको भरपूर आनन्द लिएको थिएँ ।

अब त त्यतिबेलाका साथीहरू पनि भेटिँदैनन् । भेटिइहाले पनि पहिलेजस्तै गफिने वातावरण बन्दैन । केही साथीहरू भेट नभए पनि मनमा बसेका छन् । केही लेख्न बस्दा सम्झनामा उनीहरू नै आउँछन् । उनीहरूसँगै जोडिएका घटनाहरू याद आउँछन् ।

शिव ज्ञवाली कोहलपुरतिरै भेटिन्छ । गुणाकर अमेरिका भासियो । रामचन्द्र कति उत्साहित थियो । ऊ आर्मीको स्थायी जागिरे भएको थियो तर उसको अस्थायी जिन्दगीले नै उसलाई साथ छोड्यो । कामको चापले कति साथीहरू समयभन्दा बुढा देखिन्छन् । समयको बहावसँगै आफूलाई अपडेट गर्नु नै जवान देखिने एउटा कारण हुन सक्थ्यो होला । स्कुल छाडिसकेपछि कैयौँ साथीहरूले किताब फर्काएर हेर्ने रहर त्यागिदिए ।

मुक्तिले पेन्सन पकाइसक्यो ! महेश थारू, तेजप्रसाद खनाल, पक्की घरको भरत ककौरातिरै भेटिन्छन् । कृष्ण अर्याल सीजी कम्पनीमा काम गर्छ । शरद चितवन गएको एक युग बितिसक्यो । म कोहलपुरतिरै हल्लिइरहेको छु ।

जिन्दगीको एउटा कालखण्ड कसरी थाहै नपाई सुटुक्क चिप्लिइसकेछ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, कात्तिक २७, २०८० ०७:३९