लेखक हुनै जन्मिएँजस्तो लाग्छ- गाेविन्द गिरी प्रेरणा (भिडियाेसहित)

A+ A A-

गोविन्द गिरी प्रेरणा नेपाली साहित्यका बहुविधामा निरन्तर साधनारत साहित्यकार हुन् । ५ वैशाख २०१५ मा मकवानपुरको टेक्करमा जन्मेका उनको पहिलो रचना कथा २०३४ सालमा प्रकाशित भएको थियो ।

उनको २० कथाहरूको सङ्ग्रह 'सुतेको समुद्र' २०४० सालमा आएको थियो । त्यसयता उनका अन्य ५ कथासङ्ग्रह प्रकाशित छन् । गिरीको पहिलो महत्त्वपूर्ण उपन्यास 'उत्खनन' २०४५ मा पुस्तक बनेर आयो । त्यसपछि उनका पत्रिका तथा पुस्तकाकारमा अरू ८ उपन्यास आइसकेका छन् । पुरस्कृत नियात्रा 'फेरो'सहित उनका ३ नियात्रा कृति पाठकका हातमा पुगेका छन् ।

अन्य विधा गरी प्रेरणाका २५ मौलिक कृति प्रकाशित छन् । युवा वर्ष मोती पुरस्कार, मैनाली कथा पुरस्कार, वासुशशी स्मृति पुरस्कार, नई गणेश दुर्गा पुरस्कारलगायतका पुरस्कार प्राप्त गरिसकेका प्रेरणाका सम्पादन तथा अनुवादका अरू एक दर्जन पुस्तक छन् । उनका रचनाहरू हिन्दी, अंग्रेजी, बंगाली, मैथिली, नेवारी, रसियन आदि भाषामा अनुवाद भई प्रकाशित छन् ।

लामो समययता उनी अमेरिकामा बसोबास गरिरहेका छन् । उमेरले ६५ काटिसकेका प्रेरणाले साहित्यमा सक्रियता घटाएका छैनन् । बरु अमेरिका बसेरै उनले नेपाली भाषा, साहित्यको जगेर्ना र स्तरवृद्धिमा योगदान गरिरहेका छन् । उनले लगातार १० वर्ष 'विश्वपरिक्रमा' साप्ताहिक पत्रिका निकालेका थिए । केही वर्षयता उक्त पत्रिकालाई अनलाइन पोर्टलमा रुपान्तरण गरी उनले साहित्यकेन्द्रित बनाएका छन् । यसरी प्रेरणाले डायस्पोरा साहित्यको स्तरवृद्धिमा समेत योगदान गरिरहेका छन् ।

दसैँको छेकोमा काठमाडौं आइपुगेका उनीसँग हामीले प्रवासमा नेपाली साहित्यबारे कुराकानी गरेका छौँ । भिडियोमा तपाईंले यसबारे उनका भनाइ हेर्न वा सुन्न सक्नुहुनेछ । यहाँचाहिँ हामीले साहित्यकार प्रेरणालाई सात र उनको जवाफ मात्रै समेटेका छौँ ।

govinda giri preranaa1697455108.jpg

१. तपाईंले नामपछाडि ‘प्रेरणा’ कहिलेदेखि किन लगाउनुभयो ?

लेखनको सुरूवाती समयमा पाठकको रूपमा मलाई प्राप्त प्रेरणाले नै मैले 'प्रेरणा' उपनाम राखेको हुँ । मेरो पहिलो रचना प्रकाशित हुँदा प्रेरणा उपनाम थिएन । त्यसपछि अर्थात् २०३५ सालपछि मेरो नाममा प्रेरणा उपनाम जोडिएको हो ।

२. तपाईं लेखक हुनुहुन्नथ्यो भने के हुनुहुन्थ्यो ?

यो विषयमा त मैले कहिल्यै सोचिनँ । मलाई त लेखक हुन नै जन्मिएँ भन्ने लाग्छ ।

३. पुस्तक समीक्षा कति महत्त्वपूर्ण छन् ? तपाईं कस्ता पुस्तकको समीक्षा गर्न रुचाउनुहुन्छ ?

म प्रायः सबै विधाका पुस्तक पढ्छु । तर, कुनै किताबमा केही लेख्नैपर्ने कुरा भेटेँ भने समीक्षा लेख्न उत्साहित हुन्छु । खासमा पश्चिमा मुलुकमा त पुस्तक बिक्रीको मूल कारक नै पुस्तक समीक्षा हुन्छ । पुस्तक समीक्षा नि:सन्देह महत्त्वपूर्ण हुन्छ ।

४. किताब लेख्दा सबैभन्दा कठिन पक्ष के हो ?

लेख्न खोजेको कुरा लेख्न चाहेजसरी लेख्न कठिन हुन्छ । त्यहीअनुरूपको भाषा पाउन कठिन हुन्छ । त्यहीअनुसारको संवाद पाउन कठिन हुन्छ । त्यसैले त लेखकहरूले पटकपटक पुनर्लेखन गर्छन् । सम्पादकले पटकपटक सम्पादन गर्छन् ।

५. तपाईंका लेखक साथीले लेखनमा तपाईंलाई के कस्ता सुझाव दिन्छन् ?

मैले विरलै कुनै साथीलाई प्रकाशनपूर्व पढ्न दिन्छु । प्रकाशित भएपछि भने सुझावभन्दा पनि मिश्रित प्रतिक्रिया पाउँछु, 'योभन्दा अघिल्लो कृति वेश थियो', 'यो कृति अहिलेसम्मको वेश हो', आदि । 'अँ पढेँ, राम्रो छ', योचाहिँ नपढीकनै भन्नेले दिने प्रतिक्रिया हो ।

६. अहङ्कारी हुनुले लेखकलाई हानि मात्रै गर्छ कि फाइदा पनि गर्छ ?

स्वाभिमान त एउटा लेखकमा हुनैपर्छ । तर, त्यसको सीमा नाघेर अहंकारी भएपछि हानिबाहेक अरू केही हुन्न भन्ठान्छु म ।

७. पहिलोपल्ट पुस्तक निकाल्ने तयारी गरिरहेकाहरूलाई तपाईं के सुझाव दिनुहुन्छ ?

सधैँ सबैलाई मेरो एक मात्र सुझाव रहन्छ– तपाईंले प्रकाशन गर्न लागेको पुस्तकको विधामा अहिले क-कसले कस्तो लेखिरहेछन्, परख गर्नुहोस् । अनि मात्र प्रकाशन गर्नुहोस् । सँगै राजमार्ग उहिल्यै बनेको छ भन्ने ज्ञानको अभावमा त्यही राजमार्गको छेउमा गोरेटो खन्नुको कुनै अर्थ हुँदैन । सबैलाई दसैँ, तिहार र छठको मंगलमय शुभकामना ।