कोशीको बाछिटाले देउवा र प्रचण्डको सत्तामात्र होइन, अरु मुख्यमन्त्रीको पदसमेत धरापमा

कोशीको बाछिटाले देउवा र प्रचण्डको सत्तामात्र होइन, अरु मुख्यमन्त्रीको पदसमेत धरापमा

A+ A A-

कोशी प्रदेशमा देखिएको राजनीतिक परिदृश्यले कांग्रेसको आन्तरिक राजनीतिमा मात्र होइन, सत्ता गठबन्धनसम्म प्रभावित हुने देखिएको छ । एमालेले कांग्रेसको संस्थापन इतर समूह डा. शेखर कोइरालासँग स्थायी सहकार्यको मोडालिटी कोशीबाट सुरु गरेको संकेतका रूपमा देखिन थालेको छ ।

त्यसैले राजनीतिक विश्लेषकहरू कोशीको बाछिटा अन्य प्रदेशदेखि काठमाडौंसम्म आइपुग्ने बताउँछन् । त्यसरी बाछिटाको प्रभाव बढ्ने क्रममा कांग्रेसभित्र पनि चिरा पर्ने अवस्था सिर्जना गर्छ । राजनीतिकशास्त्री कृष्ण पोखरेलको विश्लेषणमा कोशीमा कांग्रेस इतर समूहको विद्रोहले सबैभन्दा पहिला कांग्रेसको आन्तरिक राजनीतिमा पर्नेछ ।

सभापति शेरबहादुर देउवाको अबको रणनीतिले कांग्रेसभित्रको चिरा कस्तो हुन्छ भन्ने निर्धारण गर्नेछ । पोखरेलको विश्लेषणमा देउवाले कोइरालामाथि गरेको पेलानको विस्फोट कोशीमा भएको हो, त्यसलाई चर्काउने वा नियन्त्रण गर्ने जिम्मा देउवाको हातमा छ । पोखरेल भन्छन्, ‘कोशी विद्रोहको पराकम्प सबैभन्दा पहिला कांग्रेसको आन्तरिक राजनीतिमा पर्नेछ । सभापति देउवाले ठीकै छ भन्ने नीति लिएर ड्यामेज कन्ट्रोल गर्छन् वा थप निषेधको राजनीतिक सुरु गर्छन् त्यसले कांग्रेसको चिरालाई फरक पार्नेछ ।’

कोशीको पराकम्प कांग्रेसको आन्तरिक राजनीतिमा जति पर्छ, त्योसँगै गठबन्धनमा असर पर्नेछ । पोखरेलको विश्लेषणमा पराकम्पको असर संघीय सरकारदेखि प्रदेशसम्म कति पर्छ भन्नका लागि कोइरालाले स्थायी विद्रोहको रूपमा लैजान्छन् वा कोशीमै टुंग्याउँछन् भन्नेले निर्धारण गर्नेछ । शिलापत्रसँग पोखरेल भन्छन्, ‘कोइरालाको विद्रोहले स्थायी स्वरुप लियो भने अन्य प्रदेश सरकार र केन्द्रीय गठबन्धनमा पनि पर्छ । कोशीमा कोइरालाको मूभ हेर्दाचाहिँ कोशीमा सीमित हुँदैन जस्तो देखिन्छ ।’

पोखरेलले भनेजस्तै कोशीको विद्रोह कोइरालाको राजनीतिक जीवनका लागि निकै अर्थपूर्ण विद्रोह हुनेछ । कोशीको विद्रोहलाई निरन्तरता दिएर अन्य प्रदेशसम्म विस्तार गरे भने कांग्रेसभित्रको राजनीति पनि चिरा पर्नेछ । एमालेले कोइरालासँग निरन्तर सहकार्य गर्ने रणनीति लिएको छ । एमालेको खास रणनीतिचाहिँ कांग्रेसको कोइराला समूहसँग दीर्घकालीन सहकार्य रहेको छ । अर्थात्, प्रचण्डपछि कांग्रेसबाट प्रधानमन्त्री बन्ने अवस्था आएमा देउवाको विकल्पमा कोइरालालाई अगाडि सार्ने एमाले रणनीति देखिन्छ ।

एमालेका नेताहरूले खुलेआम बताउन थालेका छन् । कोइरालालाई अगाडि सारेर देउवालाई रोक्ने रणनीति एमालेको देखिन्छ । कांग्रेसभित्र निरन्तर विग्रह सिर्जना गर्दा राप्रपा, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी र कोइराला समूहको साथमा संघीय सरकार परिवर्तन गर्न सकिन्छ भन्ने एमालेको बुझाइ छ ।

राजनीतिक विश्लेषक टीका ढकालको भनाइमा कोशीमा एमाले र कोइराला समूहको सहकार्यले दीर्घकालीन स्वरुप ग्रहण गर्ने सम्भावना छ । उनको भनाइमा कोइरालाले विद्रोहको हिम्मत देखाएर राजनीतिक जीवनलाई स्थापित गर्ने र चुनौतीसहित कांग्रेसमा स्थापित हुने प्रयास गरेका छन्, जसले कांग्रेसभित्र स्थापित हुन सहज बनाउनेछ ।

शिलापत्रसँग ढकाल भन्छन्, ‘एमाले र कोइराला समूहको सहकार्य लामो समय जाने संकेत गरेको छ, यसको पराकम्प अन्य प्रदेश र संघीय सरकारमा पनि पर्नेछ र अब कोइराला प्रधानमन्त्री हुने सम्भावना बढाएको छ ।’ ढकालको भनाइमा एमालेले कांग्रेससँग भन्दा पनि कोइराला समूहसँग सहकार्य गर्ने रणनीति लिएको छ ।

शेखरले कोशीमा गरेको विद्रोहले तत्काल प्रचण्ड सरकारलाई भने असर गर्ने छैन । तर, शेखरसँग रहेका २५ जना सांसदले समर्थन फिर्ता लिएको पत्र सभाुमख देवराज घिमिरेलाई बुझाए भनेचाहिँ फरक पर्नेछ । प्रचण्डको सरकारभन्दा पहिला कोइराला समूह र एमालेको नजरचाहिँ अन्य प्रदेशमा छ । उनीहरूले पहिला लुम्बिनी र मधेश प्रदेशमा मुख्यमन्त्री हेरफेर गर्न चलखेल गर्ने सम्भावना छ ।

लुम्बिनीमा कोइराला समूहका नेता अमरसिंह पुन र मुख्यमन्त्री डिल्ली चौधरीको सम्बन्ध बिग्रिएको छ । सरकार विस्तारमा पुनको असहयोगका कारण चौधरीलाई समस्या परिरहेको छ । त्यही अवस्था मधेश प्रदेशमा छ । त्यसैले एमाले र कोइराला समूहले यी प्रदेशमा सहकार्य गरी सरकार हेरफेर गर्ने प्रयास गर्न सक्छन् । एमाले अहिले जसरी पनि सत्ता गठबन्धनलाई कमजोर बनाउने रणनीतिमा रहेकाले अब कोइरालाका हरेक कदमा साथ दिनेछ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, असोज २५, २०८० २०:५८