रुपान्तरण अभियानको माओवादी रणनीति- बाबुरामको पार्टीका सांसद् भित्र्याउने, महाधिवेशनबाट नाम फेर्ने

रुपान्तरण अभियानको माओवादी रणनीति- बाबुरामको पार्टीका सांसद् भित्र्याउने, महाधिवेशनबाट नाम फेर्ने

A+ A A-

नेकपा माओवादी केन्द्रले विचार मिल्नेसँग पार्टी एकता गर्ने भन्दै गठन गरेकाे कार्यदलले विभिन्न माओवादी घटक र वामपन्थीहरूसँग छलफल गरे पनि अहिलेसम्म कुनै प्रगति देखाउन सकेको छैन । बरु अरुका पार्टीमा विवाद बढाउने काम गरेकाे छ ।

३० भदौमा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र महासचिव देवप्रसाद गुरुङको हस्ताक्षरमा बाबुराम भट्टराईले नेतृत्व गरेको नेपाल समाजवादी पार्टीका अर्का अध्यक्ष महिन्द्र राय यादवलाई एकताका लागि भन्दै पत्र पठाएपछि भट्टराईको पार्टीमा विवाद सुरु भएको छ ।

अध्यक्ष भट्टराई प्रगतिशील नेपाली समाज भारतले गरेको कार्यक्रममा सहभागी हुन यतिबेला भारत भ्रमणमा छन् । उनी अहिले भारतको बैंगलोर, गोवा, चण्डीगढ र दिल्लीका कार्यक्रममा सहभागि भइरहेका छन् ।

माओवादीले यादवको नाममा पत्र पठाएपछि भट्टराई पक्षका नेताहरूले यसलाई ‘प्रचण्डको षड्यन्त्र’ भनेका छन् ।

आफूलाई पार्टी कार्यालयमा पुगी माओवादीकाे पत्र दिइएको यादवले बताए । उनले भने, ‘माओवादीले पार्टी एकता गर्ने भनेपछि दुवै अध्यक्षलाई पत्र पठाएको हो । पहिलो अध्यक्ष भारत भ्रमणमा हुनुहुन्छ । उहाँलाई मेलमा पठाएको छ । हामी दुवै अध्यक्षको नाममा पत्र आउँदा किन आपत्ति ? किनकि जो एकताको पक्षमा छैनन्, तिनलाई समस्या भएको हो । अध्यक्ष बाबुरामजी र मलाई समस्या छैन ।’

माओवादीले यादवलाई लेखेको पत्रमा भनिएको छ, ‘भदौ २५ गते पार्टीको केन्द्रीय कार्यालय (पदाधिकारीहरू)को बैठकमा पार्टी एकता सम्बन्धमा गम्भीरताका साथ छलफल भयो । अन्त्यमा पार्टी एकतालाई सफल तुल्याउनका लागि पार्टीको नामको सन्दर्भमा नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको पछाडि कोष्ठभित्र रहेको ‘माओवादी केन्द्र’ बारे आगामी महाधिवेशनमा खुला रूपले छलफल गरी आवश्यक निर्णय लिन सकिने भनी गरिएको निर्णयलाई जानकारीका लागि पत्राचार गरिएको छ ।’

भट्टराई नेतृत्वको नेसपा माओवादी केन्द्रको चुनाव चिह्नमा चुनाव लडेको थियो । भट्टराई स्वयम्‌ले प्रचण्डलाई आफ्नो निर्वाचन क्षेत्र छोडेका थिए । प्रचण्डले बाबुरामको निर्वाचन क्षेत्र गोरखाबाट निर्वाचन जितेका हुन् । तर, अहिले प्रचण्ड र भट्टराईबीच सम्बन्ध त्यति सुमधुर छैन ।

विचार मिल्नेसँग एकता गर्ने भन्दै माओवादी केन्द्रबाट उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महराको नेतृत्वमा महासचिव देव गुरुङ, उपमहासचिव त्रय गिरिराजमणि पोखरेल, जनार्दन शर्मा र शक्ति बस्नेत सदस्य रहेको कार्यदल गठन गरेको छ ।

उता नेसपाले पनि सहअध्यक्ष गंगा श्रेष्ठको नेतृत्वमा उपाध्यक्ष दुर्गा सोव र महासचिव रमेशप्रसाद यादव सदस्य रहेको कार्यदल गठन गरेको छ ।

माओवादीले विचार मिल्नेसँग पार्टी एकता गर्ने र त्यसका लागि माओवादी केन्द्रको नाम नै परिवर्तन गर्ने तयारी गरेको छ । त्यसका लागि पनि माओवादीले परिपत्र आफ्नो पार्टीमातहतका समितिमा पठाएको छ । परिपत्रमा भनिएको छ, ‘नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) र अन्य कम्युनिस्ट घटकहरूसँग पार्टी एकताको विषयमा गम्भीर ढंगले वार्ता, संवाद र छलफल भइरहेको सन्दर्भमा पार्टी एकतालाई सफल तुल्याउनका लागि नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको पछाडि कोष्ठमा रहेको 'माओवादी केन्द्र'का बारेमा आगामी महाधिवेशनमा छलफल गरी आवश्यक निर्णय गर्न सकिनेछ ।’

यसअघि पनि माओवादीले पार्टी एकता गर्दा पटकपटक नाम परिवर्तन गरेको छ । २०४८ सालको एकता महाधिवेशनमा एकता केन्द्र राखेको थियो । २०५२ मा माओवादी भएर भूमिगत राजनीति थालेकाे थियो । २०६५ सालमा नारायणकाजी श्रेष्ठको पार्टी एकता केन्द्रसँग एकता गरेपछि पार्टीको नाम नेकपा एकीकृत माओवादी राखेको थियो ।

पछि रामबहादुर थापालगायत ११ घटकसँग एकता गरेपछि नेकपा माओवादी केन्द्र नाम राखेको थियो । अहिले पनि नेकपा माओवादीसहितका चार पार्टीहरूले समाजवादी मोर्चा बनाएर देशव्यापी कार्यक्रम गरिरहेका छन् । विचार मिल्नेसँग एकता गर्नुपर्ने भन्दै कम्युनिस्टहरू एकताका कुरा गर्दै आएका छन् । त्यसका लागि माओवादी केन्द्रले आवश्यक परेमा नाम परिवर्तन गर्ने भन्दै सर्कुलर नै जारी गरेको हाे ।

माओवादीले अघिल्लो महिनाको भदौ १६ गतेदेखि तीनमहिने माओवादी रुपान्तरण अभियान सुरु गरेको छ । संसदमा तेस्रो दल माओवादीले सरकारको नेतृत्व गरिरहेको छ । तर, माओवादी पार्टी संसदीय राजनीतिमा आएपछि हरेक निर्वाचनमा ओरालो लाग्दै आएको छ । पहिलो र दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचन एक्लै लडेको माओवादी त्यसपछि गठबन्धनबाट नै निर्वाचनमा सहभागी हुँदै आएको छ ।

संसदीय राजनीति उसका लागि पहिलो संविधानसभाको निर्वाचनबाहेक कुनै निर्वाचन सुखदायी रहेनन् । शान्तिपूर्ण राजनीतिमा आएको माओवादीले अहिले आफूलाई रुपान्तरण अभियानमा होमेको छ । माओवादीले नामका त यस्ता धेरै अभियान चलायो । तर, हात लाग्यो शून्य भएकाे छ ।

योपटक सरकारको नेतृत्व गरेको र सुरुमा केही आसलाग्दा काम गरेर प्रशंसा बटुलेको थियो । त्यही प्रशंसा भएको समयमा नै उसले अझ आफूलाई रुपान्तरण गर्दै जनताबीच जाने अभियान सुरु गरेको हाे ।

यो अभियानमार्फत माओवादीले २५ लाख जनतामाझ पुग्ने घोषणा गरेको छ । केन्द्रले २५ लाख जनतामाझ पुग्ने लक्ष्य राखे पनि माओवादीका नेताहरूको कार्यशैलीले त्यो कति सम्भव छ, विचारणीय छ । शान्ति प्रक्रियामा आएपछि माओवादीका यस्ता धेरै अभियान लक्ष्य प्राप्त गर्नु त परैको कुरा, आधा पनि सफल हुन सकेका छैनन् । तर, योपटक नेता/कार्यकर्ताको खटाइले लक्ष्य नै प्राप्त नभए पनि धेरै राम्रो हुने आस नेताहरूले गरेका छन् ।

अब कमजोरी दोहोर्‍याउनु हुन्न, त्यसलाई सुर्धानुपर्छ भनेर सबै नेताकार्यकर्ता शुभचिन्तकहरू अभियानमा सक्रिय रूपमा खटेको सुदूरपश्चिम प्रदेश समिति इन्चार्ज तथा पार्टी सचिव डिलाराम आचार्यले बताए । उनले भने, ‘साथीहरूमा लगनशीलता छ । १०–१२ वटा वडामा मात्र कमिटी गठन हुन सकेको छैन । अरु सबै वडाहरूमा कमिटी गठन, बैठक बस्ने काम भइरहेको छ । २ प्रतिशतबाहेक सबै नेताकार्यकर्ताहरू फिल्डमा खटेका छन् । अस्थायी प्रकारका समस्या छन् । जुन समाधान गर्न सकिन्छ । अभियानले ऊर्जा दिएको छ ।’

सुदूरपश्चिम प्रदेशमा माओवादीका ८९ टोलीमा १५०८ जना नेताहरू फिल्डमा खटेकाे आचार्यले बताए । अभियानमा नेता/कार्यकर्ता खटेको देखेपछि माओवादीको पुनराेदय हुनेमा विश्वस्त रहेको गण्डकी प्रदेश समितिका इन्चार्ज तथा सचिव देवेन्द्र पौडेलले बताए । उनले भने, ‘७० प्रतिशत नेता/कार्यकर्ताहरू अभियानमा हिँड्नुभएको छ । केही साथीहरू घरायसी समस्याले जोडिन सक्नुभएको छैन । तर, समग्रमा यो अभियानले माओवादीलाई पुनराेदय गराउँछौँ । त्यो विश्वास पलाएको छ ।’

बागमती प्रदेशमा सुरुमा नै केही नेताहरू अभियानमा नजोडिएर राजधानी आएर बसेको भन्दै पार्टी समितिले सर्कुलर नै जारी गरेको थियो । तर, पछिल्लो समय नेताहरू फिल्डमा खटेको केन्द्रीय सदस्य डीपी ढकालले बताए । उनले भने, ‘अहिले जसरी नेताहरू सधैँ खट्ने हो भने माओवादीको पुनराेदय कसैले रोक्न सक्दैन । माओवादी आफैँ अल्छी भएर कमजोर भएको हो । अहिले जनताले माओवादीलाई साथ दिने र सहयोग पनि गर्ने बताए । हामीहरू नै जनताबाट कटेका रहेछौँ । जुन कुरा अहिले सुधार्दै छौँ ।’

कोशी प्रदेशमा १६ भदौमा जुन उत्साहसाथ अभियान उद्घाटन भएको थियो, बिस्तारै त्यसमा कमी आएको छ । नेताहरूमा, फिल्ड कमाण्डरमा अकर्मण्यता आएको कोशी प्रदेश समितिका अध्यक्ष हर्क नेम्वाङले बताए । उनले भने, ‘जनतामा उत्साह छ । पार्टी बिग्रियो, भत्कियो, बनाउनुपर्छ सुध्रनुपर्छ भन्ने छ । नेताहरूमा बिस्तारै अभियानको दौरानमा नै अकर्मण्यता, गतिशीलतामा कमी आएको पाएका छौँ । सबै नेताहरू र कमाण्डरहरूलाई समीक्षा बैठकमा सच्चिन भनेका छौँ । केही ठाउँमा धेरै राम्रोसँग काम भएको छ ।’

समस्याका बाबजुद यो अभियान मधेशमा पनि पालिकादेखि वडासम्म सञ्चालन भएको मधेश प्रदेश इन्चार्ज तथा पार्टी सचिव लीलामणि पोखरेलले बताए । उनले भने, ‘समस्या बग्रेल्ती छन् । समस्याका बीचबाट अभियान पनि जारी छ । समस्या समाधान गर्दै गइरहेका छौँ । बहस छलफल भइरहेका छन् । अभियानले मूर्त रुप लिएको छ । केही साथीहरू नखट्ने प्रवृत्ति सबै ठाउँ हुन्छ, त्यो त्यहाँ पनि छ ।’

लुम्बिनी प्रदेशमा पनि अभियानले जागरण ल्याएको, पार्टी कमिटी फर्मेसन सुरु भएको प्रदेश समिति इन्चार्ज तथा पार्टी सचिव हितमान शाक्यले बताए । उनले भने, ‘पार्टीमा फर्मेसन सुरु भएको छ । जनवर्गीय संगठनहरू गठन पुनर्गठन गरेका छौँ । केही केन्द्रीय सदस्यहरूले अटेर गरेको पाइएको छ । अन्तरविरोध छैन । अभियानले थप ऊर्जा प्रदान गरेको छ ।’

कर्णालीमा पनि अभियानले सच्चिएर आए माओवादीलाई साथ दिन जनता तयार रहेको देखाएकाे नेताहरूले बताएका छन् । जनतामाझ नजाँदा माओवादी पछाडि परेको हो भन्ने सबैले बुझ्ने अवसर पाएकाे, नेता/कार्यकर्ताहरू सबै अभियानमा खटेको कर्णाली प्रदेश समिति अध्यक्ष विमला केसीले बताइन् । उनले भनिन्, ‘माओवादीसँग रिसाएका जनता पनि अभियानमा जोडिनुभएको छ । जनतासँग जोडिँदा पार्टी बनाउन सकिँदो रहेछ भनेर बुझेका छौँ ।'

माओवादी कतिसम्म कमजोर बनेको छ भने पाँच वर्ष प्रदेश सरकार चलाएको सुदूरपश्चिम प्रदेशमा निर्वाचनमा संघमा शून्य, कर्णालीमा ४ जनाले जिते । लुम्बिनीमा ३, गण्डकीमा २, बागमतीमा ५, मधेशमा १, कोशीमा ३ जना विजयी भएका छन् । अब माओवादी पुन: उदाउने कि सकिने भन्ने अवस्थामा पुगेको नेताहरू नै बताउँछन् ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, असोज ४, २०८० ०६:२८