प्यान्क्रियाटाइटिस कस्तो अवस्थामा घातक हुन सक्छ ? (भिडियाे)

A+ A A-

खाएको खानेकुरालाई पचाएर जुस निकाल्ने र शरीरमा चिनीको मात्रा व्यवस्थित गर्ने रसायन उत्पादन गर्ने ग्रन्थीलाई प्यान्क्रियाज भनिन्छ । यो शरीरको महत्त्वपूर्ण अंगमध्ये एक मानिन्छ । र, यसलाई प्यान्क्रियाटाइटिस रोगले असर पुर्‍याउने वरिष्ठ पेटरोग विशेषज्ञ डा. विद्यानिधि पौडेल बताउँछन् । उनका अनुसार प्यान्क्रियाटाइटिस दुई प्रकारका हुन्छन्, एक्युट प्यान्क्रियाटाइटिस र क्रोनिक प्यान्क्रियाटाइटिस ।

एक्युट प्यान्क्रियाटाइटिस

डा. पौडेल भन्छन्, ‘प्यान्क्रियाजको संक्रमण अर्थात् अचानक हुने प्यान्क्रियाजको खराबीलाई एक्युट प्यान्क्रियाटाइटिस भनिन्छ । यो धेरै मदिरा सेवन गर्ने व्यक्तिलाई बढी देखिन्छ । एकैपटक धेरै रक्सी सेवन गर्नेको प्यान्क्रियाज बिग्रिन्छ ।’

पित्तथैलीमा ढुंगा हुँदा पनि यो समस्या देखिन्छ । त्यहाँ भएको ढुंगा बगेर पित्तनलीमा पुग्छ, जसले प्यान्क्रियाजलाई असर गर्छ ।

क्रोनिक प्यान्क्रियाटाइटिस

क्रोनिक प्यान्क्रियाटाइटिस बिस्तारै प्यान्क्रियाजलाई असर पुर्‍याउने हुन्छ । यसमा कहिलेकाहीँ पेट दुखाउने समस्या हुन सक्छ । प्यान्क्रियाज बिग्रिँदै जाँदा खाना नपच्ने, पातलो दिसा हुने, चिल्लो कुराहरू नपच्ने समस्या हुने डा. पौडेलले बताए ।

उनले भने, ‘प्यान्क्रियाजले इन्सुलिन बनाउन बन्द गर्छ, जसले गर्दा मानिसलाई मधुमेह देखिन थाल्छ ।’ तर, क्रोनिकका बिरामीमा भन्दा बढी समस्या र गाह्रो एक्युट प्यान्क्रियाटाइटिसका बिरामीलाई हुने गरेको डा. पौडेल बताउँछन् ।

यसका लक्षण

यसका मुख्य लक्षण भनेको पेट दुख्नु नै हो, जसले गर्दा कतिपयले ग्यास्ट्रिक भएको भन्दै रोगलाई दबाएर बस्ने गरेको पाइन्छ । तर, यसको र ग्यास्ट्रिकको दुखाइ भने फरक हुने डा. पौडेल बताउँछन् । यसमा नाइटोवरिपरि दुख्ने हुन्छ । र, त्यही दुखाइ ढाडतिर सर्दै जाने हुन्छ । तर, कतिपय व्यक्तिलाई भने यो रोगका कारण फोक्सोमा पानी जम्ने, मिर्गौलालाई असर गर्ने, निमोनिया गराउने, कलेजोमा खराबी देखिने, मुटुमा समस्या देखिने हुन सक्छ ।

कति खतरनाक हुन्छ ?

एक्युट प्यान्क्रियाटाइटिसमा प्यान्क्रियाजको संक्रमण भए पनि यसको खराबीले गर्दा शरीरका अन्य अगंहरू जस्तै; फोक्सो, मिर्गौला, कलेजो र दिमागलाई पनि असर गर्ने हुँदा र ज्यानसमेत जान सक्ने हुँदा यसलाई खतरनाक रोगको रूपमा चिनिन्छ । प्यान्क्रियाटाइटिस भएका बिरामीलाई सामान्य, मध्यम र अति खतरनाक गरी तीन भागमा विभाजन गरिएको छ । यसले शरीरका अन्य अगंहरूलाई कत्तिको असर गर्छ, त्यसअनुसार विभाजित गर्ने गरिन्छ ।

उसो त सामान्य एक्युट प्यान्क्रियाटाइटिस भएका अधिकांश बिरामी निको हुन्छन् । तर, बिरामी अति खतरनाक अवस्थामा पुगेको अवस्थामा उसलाई बचाउन गाह्रो भने हुन सक्छ । यसमा शरीरका अंगहरू बिग्रिन सक्ने सम्भावना हुने भएकाले सुरुको अवस्थामा उपचार राम्रो हुनु अत्यन्तै जरुरी हुन्छ ।

डा. पौडेलका अनुसार धेरैजसो एक्युट प्यान्क्रियाटाइटिस भएका व्यक्तिलाई आईसीयूमा राखेर उपचार गर्नुपर्ने हुन्छ ।

उपचार

प्यान्क्रियाटाइटिस भएका बिरामीलाई सुईबाट दुखाइ कम गर्ने औषधिहरू दिइने डा. पौडेलको भनाइ छ । उनी भन्छन्, ‘बिरामीलाई दुखाइ झन् बढ्ने भएका कारण उनीहरूलाई मुखबाट केही पनि खान दिइँदैन ।’