एमाले गण्डकी अधिवेशनः ‘पर्ख र हेर’मा आकांक्षी, को बन्ला पृथ्वीसुब्बा र शंकर-खगराजको रोजाइ ?

एमाले गण्डकी अधिवेशनः ‘पर्ख र हेर’मा आकांक्षी, को बन्ला पृथ्वीसुब्बा र शंकर-खगराजको रोजाइ ?

बायाँबाट क्रमश: एमाले उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा गुरुङ, स्थायी कमिटी सदस्य खगराज अधिकारी र महासचिव शंकर पोखरेल ।

A+ A A-

लुम्बिनीमा पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको निर्देशन विपरीत नेताहरूले आफ्नो अडान कायम राखेर मतदानमार्फत नै नेतृत्व चुनेसँगै नेकपा एमाले गण्डकीका नेताहरूले पनि चुनावमै होमिने मनस्थिति बनाइरहेका छन् ।

चुनाव नै हुने अवस्थामा पार्टीभित्रको गुटका दुई नेताको खेमा मैदानमा उत्रने निश्चित प्रायः छ । पार्टीका उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा गुरुङ र स्थायी कमिटी सदस्य खगराज अधिकारी समूहबीच गण्डकीमा प्रतिस्पर्धा हुनेछ । असोज १५ र १६ गते हुने अधिवेशनमार्फत अध्यक्ष बन्न आकांक्षीको लर्को छ ।

हालका प्रदेश अध्यक्ष नवराज शर्मा दोहोरिन खोज्दा उपाध्यक्ष, सचिव र उपसचिवले नेतृत्व गर्न खोजिरहेका छन् । हालका अध्यक्ष शर्मा, उपाध्यक्ष मोहन रेग्मी, सचिव धनञ्जय दवाडी र उपसचिव रश्मी आचार्यले अध्यक्ष बन्ने इच्छा मिडियामार्फत जाहेर गरिरहेका छन् ।

बागलुङ जिल्ला अध्यक्ष हिराबहादुर केसी अर्का आकांक्षी हुन् । ‘जिल्लाको अनुभव भयो । जिल्लाबाट अब प्रदेशमा जानुपर्‍यो भन्ने भएरै मैले आकांक्षा राखेको हुँ । चुनाव लड्ने नै मनस्थिति बनाएको छु,’ केसीले भने ।

बागलुङकै अर्का केन्द्रीय सदस्य डा. सूर्य पाठकको नाममाथि पार्टीकै नेताले चर्चा चलाए पनि उनको व्यक्तिगत चाहना नरहेको खुलेको छ । आफू पार्टीको केन्द्रीय सदस्य रहेको र त्यही भूमिकालाई निर्वाह गर्ने उनले बताए । ‘मेरो त्यस्तो केही चाहना छैन । म केन्द्रीय कमिटीमा छु । जहाँको जिम्मेवारी हो, त्यसैलाई राम्रोसँग निभाउँछु,’ उनले भने, ‘पार्टीले सर्वसम्मत बनाउन मलाई जान भन्छ भने ममात्रै होइन, जो भए पनि जानैपर्छ ।’

सर्वसम्मत हुने अवस्थामा केन्द्रीय सदस्य कृष्णबहादुर थापा अध्यक्ष बन्न चाहेको उनीनिकट स्रोत बताउँछ । तर, लुम्बिनीमा चुनाव भएको देखेपछि थापा पछि हटेका छन् । आफूहरूको पक्षमा माहौल नबन्ने देखेपछि थापासहित केन्द्रीय सदस्य रामशरण बस्नेत र राजीव पहारी अर्का केन्द्रीय सदस्य मायानाथ अधिकारीलाई उम्मेदवार बन्न जोडबल गरिरहेका छन् । अधिकारीलाई उम्मेदवार बन्न जोडबल गर्ने समूह महासचिव शंकर पोखरेल र स्थायी कमिटी सदस्य अधिकारीनिकट हो । ‘तपाईं सिनियर केन्द्रीय सदस्य हो’ भन्दै अधिकारीलाई चुनावमा उम्मेदवार बनाउने प्रयासमा एउटा समूह रहेको एमाले स्रोत बताउँछ ।

रामशरण, मायानाथ र राजीव गण्डकीका निवर्तमान सांसद हुन् । पृथ्वीसुब्बा सरकारमा हुँदा लाभ लिएको र अहिले उनीइतर पक्ष महासचिव पोखरेल र अधिकारीसँग मिलेर पृथ्वीसुब्बा इतरका गतिविधि गरेको आरोप यी तीन नेतामाथि छ । रामशरण पृथ्वीसुब्बाको सरकारमा भौतिक पूर्वाधारमन्त्री थिए भने मायानाथ दलको प्रमुख सचेतक थिए ।

राजीव तिनै व्यक्ति हुन्, जो पृथ्वीसुब्बा मुख्यमन्त्री हुँदा मन्त्री बन्न सधैँ प्रयास गरिरहे । पोखराको मेयरमा कृष्णबहादुर थापालाई हराउनुपर्ने अभिव्यक्तिसहितको राजीवनिकट मनोज पहारीको अडियो गत स्थानीय तह चुनावमा बाहिरिएको थियो । अहिले खगराजसँग भन्दा पनि पार्टी महासचिवसँग मिलेर उनी मायानाथलाई पृथ्वीसुब्बा इतर समूहबाट अध्यक्षको उम्मेदवार बनाउने प्रयासमा छन् ।

मायानाथले भने आफ्नो उम्मेदवारीबारे केही सोचेका छैनन् । उनले शिलापत्रसँग भने, ‘अधिवेशन कहिले हो ? असोजमा हो । असोज आएकै छैन !’ उनको यो प्रतिक्रियाले चुनाव लड्ने मनस्थिति बनिनसकेको देखाउँछ । प्रतिनिधि कस्ता आउँछन् त्यो हेर्ने र जुन समूहनिकट प्रतिनिधि देखिन्छन्, त्यसैअनुसार निर्णय लिने पक्षमा अधिकारी छन् ।

पृथ्वीसुब्बा र मायानाथ लमजुङका हुन् । लमजुङकै धनञ्जय दवाडीले अध्यक्षको दाबेदारी गरिरहेका छन् । हालका अध्यक्ष शर्मा, सचिव दवाडी र उपसचिव आचार्य मात्र यस्ता पात्र हुन्, जसले अहिल्यैदेखि अध्यक्ष लड्ने घोषणा गरेका छन् । बाँकी सबै परिस्थिति हेरेर निर्णय लिने पक्षमा छन् । शंकर-खगराज समूहबाट मायानाथलाई उम्मेदवार बनाउने र पृथ्वीसुब्बा समूहबाट दवाडी उम्मेदवार भएमा लमजुङकै नेताबीच प्रतिस्पर्धा गराउन एकथरी नेता सक्रिय छन् ।

दवाडी भने पार्टीमा गुट नरहेको र अनर्गल प्रचार गरेर चुनावी मैदानमा जान नहुने बताउँछन् । उनले आफूले जिल्लामा संगठन हाँकिसकेको र प्रदेशमा पनि सचिव भएर काम गरेकाले अध्यक्षमा दाबी रहेको बताए । ‘मैले लमजुङमा अध्यक्ष भएर ९ वर्ष काम गरेँ । अहिले प्रदेशमा सचिव छु, त्यो भएर अध्यक्षमा मेरो दाबी स्वाभाविक ढंगले रहने नै भयो,’ उनले भने ।

अर्का दाबेदार हालका उपसचिव आचार्य नेतृत्वमा युवा आउनुपर्छ भन्ने मान्यतासहित आफूले अध्यक्षमा दाबेदारी गरेको बताउँछन् । ‘सबैले इच्छा राख्ने र दाबी गर्ने कुरा भइहाल्यो । युवा छु, पार्टीप्रति युवाहरूको आकर्षण बढाउन सक्छु भन्ने लाग्छ,’ उनले थपे, ‘चुनाव भए पनि प्रतिस्पर्धा गर्ने सोचमा छु ।’ अनेरास्ववियुको केन्द्रीय उपाध्यक्ष भएर बिदा भएपछि आचार्य प्रदेश कमिटीमा उपसचिव बनेका थिए ।

गण्डकीमा दुवै नेताले अस्वीकार गरे पनि पृथ्वीसुब्बा र खगराजको नाममा नेताहरू विभाजित छन् । केन्द्रमा उपाध्यक्ष विष्णु पौडेल, उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बाको एउटा र महासचिव शंकर पोखरेलको अर्को टिम छ । गण्डकीमा महासचिव पोखरेलको टिमको नेतृत्व स्थायी कमिटी सदस्य खगराज अधिकारीले गर्छन् । हालको प्रदेश कमिटीमा आफू पक्षका पदाधिकारी नै नभए पनि महासचिव पोखरेलको टिम द्विविधामा छ । त्यसैले पोखरा महानगरपालिकाको मेयर हारेका केन्द्रीय सदस्य कृष्णबहादुर थापाको नाममा चर्चा चलाइएको थियो । थापाले पटक-पटक अवसर पाएको र चुनाव लडेमा हार्ने निचोडमा पुगेपछि यो समूहले अर्का केन्द्रीय सदस्य मायानाथ अधिकारीलाई फकाउँदै छ ।

एमालेका एक प्रदेश कमिटीका नेता केन्द्रीय सदस्य प्रदेशमा आउनै नहुने बताउँछन् । ‘केन्द्रीय सदस्य त उतै बस्ने हो नि, फेरि प्रदेशमा आउने भनेको हामीले पनि सुनेका छौँ । प्रदेशमा त यहीँ भएकाहरू पो अपग्रेड हुने हो,’ ती नेताले थपे, ‘चुनाव भए प्रदेशसभा छोडेर महानगरको मेयर लड्न आउँदा हारेजस्तै नहोला भन्न सकिँदैन ।’

अध्यक्ष ओलीले एकलौटी गर्दा र आन्तरिक लोकतन्त्रको अभ्यास गर्न नदिँदा एमाले कमजोर बन्दै गएको आवाज पार्टीभित्रै बलियो छ । आकांक्षीलाई स्वतन्त्र चुनाव लड्न दिइनुपर्ने र कुनै नेताले आफ्नो समूह बनाएर हस्तक्षेप गर्न नहुने ती नेताको भनाइ छ । ‘गण्डकीमा एमालेको जनाधार राम्रो भए पनि अरु प्रदेशको तुलनामा नेता नै पाउन सकिएन । यही आपसी प्रतिस्पर्धाले गर्दा हो,’ उनी भन्छन्, ‘कम्तीमा गण्डकीको मान्छे लुम्बिनीको मान्छेलाई नेता बनाउन हिँड्नु भएन, मिलेर जानुपर्‍यो ।’

पार्टीभित्र किन प्रतिस्पर्धा भइरहेको छ ? समूहगत गतिविधि राम्रोसँग बुझेका र आफूलाई दुवै समूहको भन्न नरुचाउने एक नेता ११औँ महाधिवेशनको तयारीका रूपमा अर्थ्याउँछन् । हालका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले नेतृत्व छोडेमा उपाध्यक्ष विष्णु पौडेल र महासचिव शंकर पोखरेलले अध्यक्षमा दाबी गर्नेछन् । ‘नेताहरूले सधैँ आफू अनुकूलको मान्छे खोज्छन् । अहिले प्रदेशमा नेतृत्व बनाउन केन्द्रका नेताहरू लाग्नु पछि आफूलाई सहज बनाउन मात्रै हो,’ ती नेताले भने ।

ती नेताको विश्लेषणअनुसार विष्णु पौडेलको टिमको पदाधिकारी पृथ्वीसुब्बा र शंकर पोखरेलको टिमबाट खगराज पदाधिकारीमा दाबेदार हुन सक्छन् । त्यसैले पनि आफ्नो प्रदेशमा आफू अनुकूलको नेतृत्व यी दुवै नेताले खोजेका छन् । सचिव पद्‌मा अर्यालको गृहप्रदेश भएकाले गण्डकीको अध्यक्ष कसलाई बनाउने भन्नेमा उनको पनि प्रभाव रहन्छ । अहिले उपाध्यक्ष रहेका स्याङ्जाका मोहन रेग्मीलाई उनको साथ रहने छ । रेग्मी आफ्नो नाममा सर्वसम्मत हुनुपर्ने जिकिर गर्छन् । ‘उपाध्यक्ष हो, म त आकांक्षी हुनु स्वाभाविक हो । मेरो नाममा सर्वसम्मत हुनुपर्छ भन्नेमा छु,’ उनले भने, ‘सर्वसम्मत नभए प्रतिनिधि छनोट भएर आएपछि आकांक्षीबीच छलफल हुने कुरा हो ।’

अहिलेसम्म ५ जना आकांक्षी देखिएका छन् र प्रतिनिधि छनोटसम्म घटबढ हुन सक्छ । यति धेरै आकांक्षीलाई मिलाएर लैजानुपर्ने चुनौती पार्टी नेतृत्व र पदाधिकारीलाई छ । पालिकास्तरबाट एक सय जना पार्टी सदस्य बराबर एक जना प्रतिनिधि, पालिकास्तरबाट ६० जना उत्पीडित सदस्यमध्ये एक जना प्रतिनिधि, मजदुर संगठनबाट जिल्लास्तरबाट ५० जना बराबर एक जना, महिला प्रतिनिधि, जनवर्गीय संगठनलगायतबाट प्रतिनिधि आउने छन् ।

असोज ६ गतेसम्म सबै जिल्लाबाट प्रतिनिधि चयन गरेर सक्ने एमाले गण्डकी प्रचार विभाग प्रमुख रश्मी आचार्यले जानकारी दिए । प्रदेशभरबाट ८ सय हारहारी प्रतिनिधि चयन हुने तर संख्या असोज पहिलो हप्ता यकीन हुने उनले बताए । गण्डकीमा एमालेका ६५ हजार हारहारी संगठित सदस्य छन् । तीमध्ये ५० हजारको संख्या असोज १५ गते उद्घाटन सत्रमा पोखराको अमरसिंह चौरमा उतार्ने एमाले प्रदेश कमिटीको लक्ष्य छ । बन्द सत्र असोज १६ गते पोखरा सभागृहमा हुनेछ ।

हाल प्रदेश कमिटी ५ सय ५९ जनाको छ । अब १ सय ६५ जनाको कमिटी बन्ने छ । हाल प्रदेश कमिटीका पदाधिकारी र सदस्य रहेकाहरूलाई प्रतिनिधि बनेर आए पनि कमिटीमा पर्न सजिलो छैन । एमालेका सबैभन्दा धेरै सदस्य कास्कीमा १२ हजार ५ सय, नवलपुरमा ९ हजार ४ सय, स्याङ्जामा ९ हजार २ सय, पर्वतमा ८ हजार ९ सय जना छन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, भदौ २७, २०८० १८:४२