हड्डी के कारणले खिइन्छ ? (भिडियाे)

A+ A A-

उमेर बढ्दै जाँदा हड्डी खिइने समस्या धेरै देखिन्छ । कहिलेकाहीँ भने हड्डीमा चोटपटक लागेको अवस्थामा पनि यो समस्या देखिन सक्ने विज्ञहरू बताउँछन् । तर, पछिल्लो समय युवा अवस्थामा पनि हड्डी खिइने समस्या बढ्न थालेको छ ।

अर्थाेपेडिक सर्जन डा. सबिन पोखरेलका अनुसार हड्डी खिइनु भनेको शरीरमा हड्डीको मात्रा कम हुँदै जानु हो । यस्तो अवस्थामा हड्डीले शरीरको भार थेग्न सक्दैन । र, कहिलेकाहीँ हिँड्दाहिँड्दै पनि हड्डी भाँचिन सक्छ । बिस्तारै लड्दा पनि भाँचिन सक्छ । यसलाई मेडिकल भाषामा ‘ओस्टियोपोरोसिस’ भन्ने गरिन्छ । तर, धेरै व्यक्तिमा देखिने गरेको हड्डी खिइने समस्या ‘ओस्टियोआर्थराइटिस’ भएको डा. पोखरेल बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘यो भनेको जोर्नीहरूमा हड्डी खिइने समस्या हुन्छ । हड्डीको अन्तिममा जुन जोर्नी हुन्छ, त्यहाँ कुरकुरे (काटिलेज) हड्डी हुन्छ । यो हड्डीजस्तो सशक्त नभए पनि राम्रो अवस्थामा रहेको हुन्छ । र, जोर्नीहरू चल्दा सहज हुने गर्छ ।’

यो समस्या रहनसहन र खानपानअनुसार फरक पर्छ । जसले गर्दा कुरकुरे हड्डी खिइँदै जान्छ । हड्डी खिइँदा सुरुको अवस्थामा दुख्दैन । तर, जब कुरकुरे हड्डी खिइँदै हड्डीमा बल पर्दै जान्छ, तब मात्र दुख्न थाल्छ ।

डा. पोखरेलका अनुसार अझ धेरै नै खिइएको अवस्थामा दुईवटा हड्डीको घर्षणले दुखाइ अत्यधिक हुने गर्छ । यसो हुँदा व्यक्ति बसिरहेको अवस्थामा पनि दुख्ने समस्या भइरहन्छ । जोर्नीहरू जँचाउन गाह्रो हुन्छ ।

घुँडा र कम्मरमा बढी

लामो समयसम्म हिँड्ने, भारी काम गर्ने र तौल धेरै भएका व्यक्तिमा घुँडा र कम्मरको जोर्नी खिइएको पाइन्छ । योसँगै आजभोलि ढाडका हड्डीहरू पनि खिइने गरेको पाइन्छ । यो ओस्टियोपोरोसिसका कारण हुने गरेको छ । यसो हुँदा नसा च्यापिने समस्यासमेत बढेको डा. पोखरेल बताउँछन् ।

‘अहिलेको अवस्थामा सबैको जीवनशैली परिर्वतन भइरहेको छ । खानपान मिलेको छैन । र, हामीले गर्ने कामको प्रकृति पनि मिलेको छैन,’ उनी भन्छन्, ‘यसले गर्दा हाम्रो जिउले जसरी काम गर्नुपर्ने हो, त्योअनुसारले नभएर पनि अहिले हड्डी खिइने समस्या बढेको अनुमान लगाउन सकिन्छ ।’ र, यो समस्या पहिलेको भन्दा बढेकै छ । पछिल्लो समय युवाहरूमा समेत हड्डी खिइएको पाइएको छ ।

किन खिइन्छ ?

डा. पोखरेलका अनुसार विषाक्त तथा रासायनिक पदार्थ मिसिएका र जंकफुडजस्ता खानेकुराका कारणले पनि हड्डी खिइने समस्या बढेको छ ।

यस्ता खानेकुराले मोटोपनको समस्या भइरहेको छ । र, मोटोपनले हड्डी खिइने समस्या बढी रहन्छ । त्यस्तै, निरन्तर रूपमा एकै ठाउँमा आसन नमिलाई बस्दा पनि यो समस्या हुन सक्छ । धेरै मोबाइल चलाउनु पनि हड्डी खिइने कारण बन्न सक्छ ।

यसको समस्या विभिन्न कारणसहित हड्डी फुटेर वा बाँङ्गो गरी जोडिएर पनि हुन सक्छ । यस्तो अवस्थामा चाँडै नै उपचार गराइएको अवस्थामा समस्याबाट जोगाउन सकिन्छ । र, व्यक्तिको जीवनयापनलाई केही सहज बनाउन सकिने डा. पोखरेल बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘तर, धेरै खिइएको अवस्था जसलाई चौथो स्टेज भन्ने गरिन्छ, यसमा बिरामीलाई घुँडा खुम्च्याउनसमेत गाह्रो भइरहेको छ । घुँडा बाँङ्गो भइसकेको अवस्थामा जोर्नी प्रत्यारोपण गर्नुपर्ने हुन्छ । यो गरिसकेपछि बिरामीलाई जोर्नीको दुखाइ पूर्ण रूपमा निको हुन्छ ।’

र, ब्यायाम नमिलाएर गर्दा पनि हड्डी खिइन सक्छ ।

त्यसैले फिजियोथेरापिमार्फत मुख्यतया हड्डीलाई धेरै दबाब नपरोस् भनेर मासुलाई आवश्यकताअनुसार खुकुलो वा कसिलो बनाउने गरिन्छ ।

बच्न के गर्ने ?

डा. पोखरेलका अनुसार यसबाट जोगिन सबैभन्दा पहिला तौल बढ्न दिनु हुँदैन । जंकफुडहरू खान बन्द गर्नुपर्छ ।

जोर्नी दुख्न सुरु भएको अवस्थामा जथाभावी औषधिको प्रयोग गर्नु हुँदैन । आफूखुसी औषधिको प्रयोगले अन्य समस्या पनि उत्पन्न हुन सक्छ । उनी भन्छन्, ‘जुनसुकै औषधि भए पनि चिकित्सकको सल्लाहअनुसार लिनुपर्छ ।’

त्यस्तै, लामो समयसम्म बसेर काम गर्नुपर्ने भएमा बेलाबेला उठेर यताउता हिँडडुल गर्नुपर्छ । शौचालयमा थचक्क बस्ने खालको प्यानभन्दा पनि कम्बोड प्रयोग गर्नुपर्छ । लामो समय खुट्टा खुम्च्याएर बस्नुभन्दा खुट्टा सिधा पारेर बस्ने, टेलिभिजन वा कम्प्युटर चलाउँदा आँखाको लेबल मिलाए बस्ने गर्नुपर्छ ।

त्यस्तै, ढाडलाई निहुर्‍याएर काम गर्दा ध्यान पुर्‍याउनुपर्ने डा. पोखरेलको भनाइ छ ।