समाजवादी मोर्चाको पोखरा सन्देश : ‘ट्रायल पिरियड’मा पास भए एकैठाउँ उभिन्छौं

समाजवादी मोर्चाको पोखरा सन्देश : ‘ट्रायल पिरियड’मा पास भए एकैठाउँ उभिन्छौं

A+ A A-

दुई महिनाअघि ४ असारमा चार राजनीतिक दल मिलेर घोषित समाजवादी मोर्चा अहिले देश दौडाहामा छ । मोर्चामा सहभागी दल नेकपा (माओवादी केन्द्र), नेकपा (एकीकृत समाजवादी), जनता समाजवादी पार्टी र नेत्रविक्रम चन्द नेतृत्वको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीका शीर्ष नेता आफूहरू एकै ठाउँ उभिनुको कारण आफ्ना पार्टीका कार्यकर्तालाई सुनाउने अभियानअनुसार ‘सन्देशसभा’मा व्यस्त छन् ।

१ हजार ५ सय सिट क्षमताको पोखरा सभागृहमा यी चार दलका नेताले शुक्रबार आ–आफ्नो वक्तव्य दिए । स्मरणीय के छ भने सबै वक्तामा ढिलोचाँडो आफूहरू एकै ठाउँ उभिने खालको अभिव्यक्ति सुनिन्थ्यो । यो सभामा मोर्चा गठनबारे, पछिल्लो समय सतहमा आएका जग्गादेखि सुन काण्ड, एमसीसी, पार्टी एकता र टुटफुटलगायत विषय उठेका थिए ।

प्रधानमन्त्री एवं मोर्चाको ठूलो दल माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डको भनाइ सुन्दा यो मोर्चा एउटा दल बन्नुअघि एक–अर्कालाई चिन्ने–बुझ्ने अवसर हो । यसअघि नेकपा एमालेसँग एकता गरेर हतार गरेकोमा प्रचण्डमा ग्लानीबोध देखिन्थ्यो । उनले विगतको जुटफुटकै कारण आफूहरूले पार्टी नबनाई मोर्चा बनाएको स्वीकारे । ‘पार्टी नै एउटै बनाउने कि भनी चुनावअघि नै छलफल गरेका थियौं,’ उनले पोखराको सभामा भने, ‘हतारमा पार्टी एकता गर्दा दुर्घटना हुन्छ भनेर पहिलाकै कुरा थियो । त्यसैले मोर्चा बनाएर जाऔं भनेर मोर्चा बनायौं ।’

३ जेठ २०७५ मा एमालेसँगको एकतापछि बनेको नेकपालाई प्रचण्डले आफूहरू अक्सिजन र हाइड्रोजन मिलेपछि बन्ने ‘पानी’ भनेका थिए । उनको भनाइ थियो, ‘हाइड्रोजन र अक्सिजन मिलेपछिपानी बन्छ । तर, पानी बनेपछि अक्सिजन वा हाइड्रोजन छुट्याउन सकिँदैन । त्यो केबल पानी हुन्छ । नेकपामा पनि अब न एमाले छ, न माओवादी ।’ प्रचण्डले यसरी अभिव्यक्ति दिएको ३ वर्षमा एमाले र माओवादी छुट्टाछुट्टै भए । यसरी दुई कम्युनिस्ट पार्टी छोटो अवधिमै आन्तरिक मतभेदले फुटेको देखेपछि प्रचण्ड हतार नगर्ने मुडमा देखिन्छन् । यसपटक समाजवादी मोर्चालाई सबै कुरामा परिपक्व बनाएपछि दल घोषणा हुन्छ भन्ने आशय पनि पोखराको सभामा प्रचण्डको सुनिन्थ्यो । अर्थात् मोर्चा भनेको दल बनाउने–नबाउने भन्ने ‘ट्रायल पिरियड’ हो ।

मोर्चामा नभएका तर वामपन्थी विचार बोक्नेलाई पनि आकर्षित गर्ने र एकैठाउँ उभिएर बलियो राजनीतिक शक्ति निर्माण गर्ने दृढता प्रचण्डको सुनिन्छ । ‘चार दलले गर्ने क्रियाकलापले अरु कम्युनिस्टलाई र बाहिर भएकालाई प्रभावित गर्छ र विशाल शक्ति बन्छ । यही मौकामा हामी एकअर्कालाई सम्मान गर्ने, सिक्ने प्रयास ग¥यौं भने धेरै परसम्म पुग्छ,’ उनको भनाइ थियो ।

समाजवादी मोर्चालाई कतिले माओवादीका ३२, जसपाका १२ र एकीकृत समाजवादीका १० सहित ५४ सांसद एकढिक्का भएर संसदमा शक्तिशाली बन्ने प्रधानमन्त्री प्रचण्डको रणनीति पनि मानेका छन् । तर, संसदमा प्रतिनिधित्व नभएको र संसदीय राजनीतिलाई बहिष्कार गर्ने विप्लव समूह पनि यही मोर्चामा छ । नेसपा अध्यक्ष बाबुराम भट्टराई मोर्चामा नअट्दा विप्लव अट्नुले पनि ढिलोचाँडो यी दल एकै ठाउँ हुने संकेत दिन्छ ।

विप्लव माओवादी केन्द्रको महासचिव बन्ने चर्चा नभएको पनि होइन । आफ्नो ‘जनयुद्धकालीन’ सहकर्मी भएको माओवादी र त्यसलाई अहिले हाँकिरहेका प्रचण्डप्रति उनी नरम नै छन् । त्यसैले त उनले प्रचण्डलाई ‘१७ हजारको हत्यारा’ भन्ने गरिएको र अदालतसम्म मुद्दा पुर्‍याएकोमा खुलेरै असन्तुष्टि जनाए । यही कारण उनी माओवादी फर्कने सम्भावनालाई नकार्न नसक्ने अवस्था छ । ‘देशको कार्यकारीलाई हत्यारा भन्ने कुरा बजारमा चोकचोकमा छ । विद्रोह गरेको भनेर हत्यारा हो भनिँदै छ,’ विप्लवले भने, ‘कार्यकारी प्रमुखले मुद्दा लड्नुपर्छ । माओवादीलाई अपराधी करार गर्नुपर्छ भनिएको छ । यो हमला र ठूलो षड्यन्त्र हो ।’

विप्लव समूह एमसीसी परियोजना कार्यान्वयनमा गएको भन्दै आन्दोलन गर्ने तयारीमा छ । विप्लवले प्रधानमन्त्री प्रचण्डको ध्यानाकर्षण नै गराए । तर, प्रचण्डले त्यो विषयमा केही बोलेनन् ।

नेकपा एमालेबाट विद्रोह गरेर नेकपा एकीकृत समाजवादी हाँकिरहेका पूर्वप्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपालले जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादव भविष्यमा कम्युनिस्ट बन्ने जिकिर गरे । हिजो कम्युनिस्ट आन्दोलनमा लागेको तर अहिले समाजवादको उद्देश्य बोकेका यादव पनि आफूहरूकै विचारमा आउने उनको दाबी थियो । ‘प्रचण्डजी कम्युनिस्ट भइहाल्नुभयो । म कम्युनिस्ट भैहालेँ । विप्लवजी पनि कम्युनिस्ट भैहाल्नुभयो,’ अध्यक्ष नेपालले भने, ‘उपेन्द्रजी पहिले माओवादीमा हुनुहुन्थ्यो, हामीसँग हुनुहुन्थ्यो । उहाँ भविष्यमा फेरि कम्युनिस्ट बन्नुहुनेछ ।’

स्मरण रहोस्, उपेन्द्रले नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीका संस्थापक पुष्पलाल श्रेष्ठबाट २०३५ सालतिर कम्युनिस्ट पार्टीको सदस्यता लिएका थिए । २०५४ सालमा भएको एमालेको छैंटौं महाधिवेशनमा मधेशका मुद्दाले ठाउँ नपाएको भन्दै यादवले पार्टी छोडेका थिए । त्यसपछि मधेशी जनअधिकार फोरममार्फत राजनीतिक गतिविधिमा सक्रिय भए । मधेशमा जनमत पार्टीका सिके राउतको छायाँमा परेका यादव पनि मोर्चाकै सहयोगमा मधेशमा शक्तिशाली बन्ने दाउमा छन् ।

यादव भारत भ्रमणमा रहेकाले पोखराको सभामा सहभागी थिएनन् । जसपाका शिवलाल थापाले सभालाई सम्बोधन गर्दै मोर्चा क्षणिक र २०८४ सालसम्म मात्र नभएर त्यसपछि पनि रहिरहने दाबी गरे । सडक, राजमार्ग नबनेकाजस्ता समस्या समाधान गरेर सरकारले मोर्चाप्रति आकर्षण बढाउनुपर्ने उनले प्रधानमन्त्रीलाई सुझाव दिए ।

सभामा सम्बोधन गरेका नेताहरूले ललिता निवास जग्गा प्रकरण, सुन काण्ड, नक्कली भुटानी शरणार्थी काण्डमा प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारले प्रशंसालायक काम गरेको जिकिर गरे । अन्तिममा बोलेका प्रचण्डले पनि आफू सरकारको नेतृत्वमा हुँदा भएका कामको फेहरिस्त सुनाउन छुटाएनन् । अनेक दबाबबीच आफूले भ्रष्टाचारविरुद्ध ‘महाअभियान’ चलाएको जिकिर गरे । मोर्चाकै एउटा सदस्य दलका नेता माधवकुमार नेपालको नाम ललितानिवास जग्गा प्रकणमा जोडिएको छ । प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरोले मुद्दा चलाउन नपर्ने भनेको भन्दै अदालतको फैसला आउनुअघि नै प्रधानमन्त्री प्रचण्डले नेपाललाई पोखराको सभामार्फत निर्दोष करार गरिदिएका छन् ।

राजनीतिक कालखण्डमा एकै ठाउँ भएका समाजवादी मोर्चामा संलग्न नेताहरू अहिले एकै ठाउँ छन् । प्रचण्डले त मञ्चबाटै यसमा आफ्नो खुसी साटे । अनि त्यसपछि एउटै केन्द्र बनाएर अघि बढ्न चाहेको सुनाए । ‘हामी समाजवादी मोर्चा हुँदै एउटै केन्द्र भएर अघि बढ्न चाहन्छौं । यसका लागि लाखौं–करोडौं जनता एक हुनुपर्छ,’ उनले थपे, ‘अलग–अलग भएका कम्युनिस्टहरू एक ठाउँमा केन्द्रित हुन जरुरी छ । यो गठन समाजवादी क्रान्तिको पहिलो कदम हो भनेर बुझ्दा हुन्छ ।’

पोखराको सभामा हलभित्रका सिट खचाखच थिए । सभागृह बाहिर चौरमा बसेर स्पिकरमा मोर्चाका शीर्ष नेताहरूको सम्बोधन सुन्नेको संख्या पनि बाक्लै थियो । राष्ट्रिय राजनीतिमा शक्ति प्रदर्शन गर्ने मुख्य उद्देश्य बोकेको देखिए पनि जनताका समस्या समाधान गर्न मोर्चा स्थापित भएको सभामा बोल्ने नेताको दाबी थियो ।

नेकपा एकीकृत समाजवादीका पोलिटब्यूरो सदस्य एवं गण्डकी प्रदेशका कार्यबहाक अध्यक्ष श्रीनाथ बराल तत्काल एकता नभए पनि समान विचार भएकाहरू एकै ठाउँ हुनुपर्छ भन्ने उद्देश्य मोर्चा र सभाले दिएको बताउँछन् । कम्युनिस्ट विचार र समाजवाद मान्ने शक्ति एक ठाउँ हुनुपर्छ भनेर मोर्चा सुरुवात भएको तर दल नै बनिहाल्छ भन्ने अवस्था नरहेको उनले सुनाए । ‘कम्युनिस्ट पुरै विभाजनमा गएका छन् । सबै कम्युनिस्टहरू एकजुट हुनुपर्छ । यो सुरुात हुनुपर्छ । पार्टी फरक भए पनि गठबन्धनको सरकार छ,’ नेता बरालले भने, ‘समाजवादलाई मान्ने जसपाजस्ता शक्तिलाई पनि लिएर एकठाउँ जानुपर्छ भन्ने लक्ष्य हो ।’

मधेश, लुम्बिनी, कर्णाली र गण्डकीमा सन्देश सभा गरेको मोर्चाले अब ३ वटा प्रदेशमा गर्न बाँकी छ । २३ भदौमा बागमतीको हेटौंडा र २५ भदौमा कोशी प्रदेशको विराटनगरमा सभा हुँदैछ । एमसीसी कार्यान्वयनमा जाँदाको दिन भएको र त्यही विषय चर्कने सम्भावना भएपछि सुदूपश्चिमको धनगढीमा १३ भदौमा हुने भनिएको सभा स्थगित भएको थियो । त्यहाँ कहिले सभा हुन्छ निश्चित भइसकेको छैन ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, भदौ १५, २०८० २१:५४