नेकपा एसमा छाएको निराशा र पलायनको कारणमै देखियाे माधव र झलनाथकाे मतभिन्नता

नेकपा एसमा छाएको निराशा र पलायनको कारणमै देखियाे माधव र झलनाथकाे मतभिन्नता

A+ A A-

एमाले विभाजन गरी नेकपा एकीकृत समाजवादी गठन गरेको दुई वर्ष पुग्दा अध्यक्ष माधव नेपाल र सम्मानित नेता झलनाथ खनालले चाहेजसरी पार्टी अघि बढाउन नसकेको स्वीकारेका छन् । पार्टीमा निराशा र पलायन हुने क्रम बढ्नुको कारणबारे भने दुई नेताबीच प्रस्ट मतभिन्नता देखिएको छ ।

सम्मानित नेता खनालले एमालेसँग सैद्धान्तिक र नीतिगत रूपमा भिन्न देखिन नसक्दा पार्टीमा निराशा पैदा भएको र त्यसका कारण पलायन हुने क्रम बढेको बताएका छन् । ‘हाम्रो पार्टी र एमालेको सैद्धान्तिक र नीतिगत सवालमा भिन्नता के छ देखाउन नसक्नु, एमालेमा जस्तै अहिले पनि जबजकै धङधङी रहँदा ठूलो संख्यामा विद्रोह गरेर आएका नेता कार्यकर्ताहरू वैचारिक-सैद्धान्तिक भिन्नता नदेखेर एमालेमा फर्किने क्रम देखिन्छ,’ २१-२२ साउनमा बसेको स्थायी कमिटी बैठकमा पेस गरेको लिखित दस्तावेजमा खनालले भनेका छन्

खनालले औँल्याएको पलायनको त्यो कारणप्रति अध्यक्ष नेपाल सहमत देखिँदैनन् । मंगलबारदेखि सुरु केन्द्रीय कमिटी बैठकमा राजनीति प्रतिवेदनमा उनले एमाले र आफ्नो पार्टीबीच सात भिन्नता पेस गरेका छन् । एमालेसँग आफ्नो पार्टी सैद्धान्तिक रूपमै भिन्न रहेको जिकिर गर्दै अध्यक्ष नेपालले भनेका छन्, ‘हामी मार्क्सवाद–लेनिनवादलाई मात्र मार्गदर्शक सिद्धान्त मान्छौँ भने एमाले जनताको बहुदलीय जनवादलाई समेत मार्गदर्शक सिद्धान्त मान्दछ ।’

एकपछि अर्को नेता पार्टी परित्याग गरी एमालेमा फर्किन लागेपछि एकीकृत समाजवादीमा निराशा छाएको छ । अध्यक्ष नेपालले पार्टी पंक्तिमा आलस्यता, निराशा, निष्क्रियता, पलायनता देखिएको उल्लेख गर्दै चाहे जसरी पार्टी अगाडि बढ्न नसकेको बताएका छन् । तर, त्यसको कारण भने दुई नेताले भिन्न औँल्याएका छन् ।

‘पार्टीमै रहेका कतिपय व्यक्तिहरूबाट पार्टीको बदख्वाइँ गर्ने अनुशासनहीन र अराजक कार्य हो । त्यस्तो कार्य गर्ने केही व्यक्ति पार्टीबाट पलायन भएर गइसकेका छन् । यदि कसैबाट अझै पनि त्यस प्रकारको दुष्कर्म भइरहेको छ भने तुरुन्त रोकिनु पर्दछ,’ अध्यक्ष नेपालको प्रतिवेदनमा छ, ‘त्यस्ता गलत कार्यलाई विगतमा नियन्त्रण नगरिएको भए पनि अब छुट दिन सकिँदैन ।’

उनले पार्टी कमजोर हुनुका कारण पार्टी सानो छ भन्ने लघुताभाष र प्रत्यक्ष रूपमा कुनै लाभ प्राप्त नभएको असन्तुष्टि औँल्याएका छन् । पार्टीका सिद्धान्त, विचार र दृष्टिकोणको दृढतापूर्वक पक्षपोषण गर्ने आँटको कमी, जिम्मेवारी लिने तर बहन नगर्ने प्रवृत्ति, आत्मविश्वासको कमी, विरोधीले फैलाएका भ्रम र सामाजिक सञ्जालमार्फत भएका कुप्रचारको प्रभाव, हाम्रो प्रचार कार्य कमजोर हुनु पनि एकीकृत समाजवादी कमजोर हुनुको कारण बताएका छन् ।

सम्मानित नेता खनाल भने प्रधान राजनीतिक अन्तरविरोध निर्क्यौल गर्नुपर्ने, प्रधान शत्रु वा प्रतिद्वन्द्वीको निर्धारण गर्नुपर्ने, मुख्य कार्यनीतिक लक्ष्य र नारा प्रस्ट पार्नुपर्ने तथा संघर्षको मुख्य रूप तोक्नुपर्नेमा जोड दिएका छन् । प्रधान शत्रु नतोकेर दक्षिणपन्थी शक्तिलाई मित्र शक्ति मानेर जाँदा नेकपा एस कांग्रेस र माओवादी केन्द्रको पिछलग्गुजस्तो बनेको उनको टिप्पणी छ । ‘दक्षिणपन्थी’ कांग्रेसलाई मित्र शक्ति ठान्ने र एमालेलाई शत्रु शक्ति ठानेर मुख्य निशाना ठान्ने दक्षिणपन्थी दृष्टिकोणबाट पार्टी सतर्क रहनुपर्ने खनालको धारणा छ ।

‘एमालेको नेतृत्वसँग हाम्रो पार्टीको अन्तरविरोध चर्को छ । तर, राजनीतिक शक्तिको हिसाबले त्योसँगको अन्तरविरोध पनि मित्रतापूर्ण अन्तरविरोध नै हो,’ खनालको दस्तावेजमा छ, ‘एमालेलाई शत्रु शक्तिजस्तो ठानेर दक्षिणपन्थी शक्तिलाई मित्र ठान्ने र एमालेलाई मुख्य निशाना ठान्ने दक्षिणपन्थी दृष्टिकोणबाट हाम्रो पार्टी सर्तक रहनुपर्छ । आजको मुख्य संघर्ष नै दक्षिणपन्थी र वामपन्थीबीचको संघर्ष नै हो ।’

उनले आफ्नो पार्टीको नेतृत्व रावणको टाउकोजस्तो भएकाले उभिनसमेत गाह्रो परेको टिप्पणी गर्न भ्याएका छन् । साथै, एमालेसँग सैद्धान्तिक र नीतिगत भिन्नता देखाउन नसक्दा एमालेमै फर्किन थालेको विश्लेषण गरेका छन् । एमालेबाट छुट्टिएर पार्टी गठन गर्दाको उत्साह हराएर आम कार्यकर्तामा निराशा, हतासा, पदलोलुपता र पलायनका प्रवृत्तिहरू विकास भइरहेको उल्लेख गर्दै खनालले भनेका छन्, ‘हाम्रो पार्टी यतिबेला माथि रावणको टाउको जस्तो र तल सुक्दै झिनो भएर उभिन पनि गाह्रो पर्ने अवस्थामा भएको महसुस हुन्छ ।’

एमालेबाट विभाजन हुँदा पार्टीमा जुन उत्साह थियो, त्यो अहिले नभएको स्वीकारेका छन् । त्यस्तै, संसदीय र सांगठनिक शक्ति पनि नरहेको खनालले बताएका छन् । अहिलेसम्म वरिष्ठ नेता मुकुन्द न्यौपाने, उपाध्यक्ष केदार न्यौपाने र सचिव भागवत विश्वासीसहित ३१ केन्द्रीय सदस्यहरू र १४ जिल्ला अध्यक्ष एमालेमा फर्किसकेका छन् । ३१ वैशाख २०७९ को स्थानीय चुनावमा आफ्नो पार्टीले ६ लाख मत पाएकोमा ६ महिनापछि भएको आम निर्वाचनमा ३ लाख पनि कटाउन नसकिएको उल्लेख गर्दै उनले भनेका छन्, ‘केही महिनाभित्रमै ५० प्रतिशत जनमत खुम्चिनु दुःखद कुरा हैन ?’

प्रकाशित मिति: मंगलबार, भदौ ५, २०८० १७:४२