‘लम्पी स्किन’ खोप बिक्रीमा सरकारलाई नै ठग्दै वनदेवी एग्रोभेट

A+ A A-

महामारीका रुपमा फैलिएको पशुचौपायामा लाग्ने लम्पी स्किन रोगविरुद्ध लगाइने खोप बिक्रीमा मनोमानी भएको पाइएको छ । खोप आयातको अनुमति पाएको वनदेवी एग्रोभेट फार्मा काठमाडौंले नेपाल सरकारले तोकेको अधिकतम् मूल्य (एमआरपी) भन्दा झण्डै दोब्बर मूल्यमा खोप बिक्री वितरण गरेको खुलेको छ ।

प्रदेश सरकारदेखि स्थानीय तह हुँदै किसानसम्मलाई अधिकतम एक सय चालिस रुपैयाँमा बिक्री हुनुपर्ने खोप वनदेवीले तीनसय रुपैयाँसम्म मूल्य लिएर किसानलाई मात्रै होइन सरकारलाई समेत ठगिरहेका छ । खोप आयातमा संघीय सरकारअन्तर्गत रहेको पशु सेवा विभागबाट अनुमति पाएको वनदेवी काठमाडौंले खोपको अधिकतम मूल्यमा ७० रुपैयाँ बढी लिएर कर्णाली प्रदेश सरकारलाई बेचेको छ ।

मन्त्रालयले खरिद गरेको दुई हजार पाँच सय खोपको मुल्य एक सय ४० रुपैयाँको दरले तीन लाख ५० हजार भुक्तानी हुनुपर्ने हो । तर, वनदेवीले दुई सय १० का दरले एक लाख ७५ हजार बढीको बिल पठाएपछि प्रदेशको भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयले पाँच लाख २५ हजार भुक्तानी गरेको छ ।

मन्त्रालयका पशुपक्षी विकास महाशाखा प्रमुख प्रचण्ड खड्काका अनुसार खोप खरिदका लागि कर्णाली प्रदेशका सातवटा जिल्लालाई पाँचदेखि आठ लाखसम्म गरी कुल ४० लाख रकम बाँडिएको थियो ।

‘सुरुमा खोप बिक्रीका लागि अन्य एग्रोभेटले अनुमति लिएका थिएनन् । खोप पाउन पनि मुस्किल थियो । हामीले वनदेवी एग्रोभेटबाटै खोप खरिद गर्‍यौँ’ खड्का भन्छन्, ‘वनदेवीले प्रतिखोप दुई सय १० रुपैयाँका दरले बिल पठाएपछि हामीले सोहीअनुसार भुक्तानी गरेका हौं ।’

कर्णालीस्थित पशुपक्षी विकास निर्देशनालयका अनुसार प्रदेशभर हालसम्म १६ हजार नौ सय २६ गोटा खोप लगाइएको छ । जसमध्ये कतिपय स्थानमा पालिकाहरू आफैंले पनि खोप किनेका छन् । कर्णालीमा खरिद भएको १६ हजार नौ सय २६ डोज खोपमा वनदेवी एग्रोभेट फर्माले ११ लाख ८४ हजार आठ सय २० रुपैयाँ बढी लिएर मनोमानी गरेको देखिन्छ ।

कर्णालीजस्तै लुम्बिनी, सुदूरपश्चिम र मधेश प्रदेशमा पनि मनलाग्दी मूल्यमा खोप वितरण गरिरहेका छन् । लुम्बिनी प्रदेशको भूमि व्यवस्था तथा कृषि सहकारी मन्त्रालयले प्रतिखोप एक सय २० रुपैयाँका दरले १२ हजार खोप किनेको छ ।

मन्त्रालयले कान्तिपुर भेट डिस्ट्रिब्युटरमार्फत १२ हजार थान खोप किनेको छ । त्यसैगरी प्रदेशका अन्य निकायले किनेको समेत गरी कुल २५ हजार थान खोप लगाइसकिएको मन्त्रालयले जनाएको छ । लुम्बिनीमा खोप आयातकर्ता ऋषि बडालले १० रुपैयाँ बढी लिएर खोप बेचेका छन् ।

यस्तै, सुदूरपश्चिम प्रदेशमा प्रदेश सरकारले हालसम्म पनि खोप नकिनेपछि किसानले एग्रोभेटबाट दुई सय ५० देखि तीन सय रुपैयाँसम्ममा खोप किनेर लगाइरहेका छन् ।

मधेश प्रदेश सरकारको भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयले अहिलेसम्म ६४ हजार थान खोप किनेर वितरण गरेको छ । आयातकर्ताले मधेशमा प्रति खोप १० रुपैयाँ बढी एक सय २० रुपैयाँमा अधिकतम मूल्यभन्दा ६ लाख ४० हजार बढी लिएको देखिन्छ ।

१६ हजार डोज खोप, ११ हजार बढी पशुचौपायको मुत्यु

कर्णाली प्रदेशका १० जिल्लामा हालसम्म लम्पी स्किन रोगविरुद्धको १६ हजार नौ सय २६ डोज खोप पशुचौपायलाई लगाइएको छ । जसमध्ये हुम्लामा एक हजार ५ सय २५, डोल्पामा दुई हजार आठ सय ५०, मुगुमा तीन हजार ९ सय ५०, जुम्ला पाँच सय, कालीकोट एक हजार ७ सय ६९, दैलेखमा ६ सय २० र सुर्खेतमा दुई हजार ८ सय ५७ वटा खोप पशुचौपायालाई लगाइएको पशुपक्षी विकास निर्देशनालय सुर्खेतले जनाएको छ ।

यस्तै सल्यानमा एक हजार दूई सय पाँच र रुकुम पश्चिममा एक हजार एक सय ७५ र जाजरकोट जिल्लामा चार सय ७५ वटा खोप लगाइएको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

कर्णाली प्रदेशमा लम्पी स्किन रोगका कारण हालसम्म ११ हजार ६ सय ३८ पशुचौपाया मरेका छन् । मर्ने पशुचौपायामा बाच्छा/बाच्छी, गाई/गोरु, भैंसी र चौंरी रहेका छन् । कुल दुई लाख ३८ हजार दुई सय एक पशुचौपाया लम्पी स्किन रोगको संक्रमण हुदाँ एक लाख ६९ हजार सात सय १२ पशुचौपायालाई उपचार गरिएको छ ।

मर्ने पशुचौपायामध्ये हुम्लामा दुई हजार एक सय २५, डोल्पामा सात सय २३, मुगुमा दुई सय ४८, जुम्ला पाँच सय ७४, कालिकोट एक हजार पाँच सय १३, दैलेख ६ सय ३७ र सुर्खेतमा एक हजार तीन सय ६४ वटा पशुचौपाया मरेको पशुपक्षी विकास निर्देशनालयले जनाएको छ ।

यस्तै सल्यानमा एक हजार ३५ र रुकुमपश्चिममा पाँच सय ४२ र जाजरकोट जिल्लामा दुई हजार आठ सय ७७ वटा पशुचौपाया मरेका हुन् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, साउन २९, २०८० १८:५५