एफबीआईले पत्ता लगाएको बैंकिङ फ्रडको अर्काे नमुना, नेपाल कति सुरक्षित छ ?

A+ A A-

गत वर्ष एनआईसी एसिया बैंकको स्वीफ्ट ह्याक गरी रकम अन्य देशका बैंकहरुमा ट्रान्सफर गरिएको थियो । सोमध्ये सबै रकम बैंकले फिर्ता पाइसकेको छैन । स्वीफ्ट ह्याकिङ कसरी सम्भव भयो भन्ने अझै खुलेको छैन ।

केही साताअगाडि मात्रै चिनियाँ ह्याकरको समूहले नेपालका विभिन्न बैंकको नामका नक्कली भिसा कार्ड बनाएर नेपाल तथा भारतका विभिन्न बैंकका एटीएम बुथबाट पैसा निकाले । यस्तो बदमासी कसरी सम्भव भयो भन्ने अझै यकिन भएको छैन ।

सूचना प्रविधिको प्रयोगबाट हुने बैंकिङ ठगीले नेपाल मात्रै होइन, विश्वको शक्तिशाली देश अमेरिकालाई पनि पिरोलेको छ । नयाँ प्रकारको सो बैंकिङ फ्रडमा संलग्न भनिएका अभियुक्तलाई पक्राउ पनि गरिएको छ ।

व्यावसायिक इमेल घोटाला गरेको अभियोगमा अमेरिकाको संघीय जाँच ब्यूरो (एफबीआई) को समन्वयमा विश्वभरबाट २ सय ८१ संदिग्धलाई पक्राउ गरिएको छ । विभिन्न १० देशका कानून कार्यान्वयन गर्ने एजेन्सीहरूको सहयोगमा विभिन्न देशबाट संदिग्धहरुलाई पक्राउ गरिएको हो ।

गत १० सेप्टेम्बरमा अमेरिकाको कानून विभागले दिएको जानकारीअनुसार उनीहरुमाथि ठूलो मात्रामा व्यावसायिक ईमेल स्क्याममार्फत रकम ट्रान्सफरको अपराध गरेको अभियोग लगाइएको छ ।

विभिन्न १० देशका प्रहरीले गरेको अपरेसनमा उनीहरु पक्राउ परेका हुन् । बैंकहरुलाई झुक्याउँदै छद्म (स्पूफ) ईमेल सन्देश पठाएर रकम ट्रान्सफर गर्न लगाउने गिरोहलाई एफबीआईको समन्वयनमा पक्राउ गरिएको हो । पक्राउ परेका व्यक्तिहरुमाथि विभिन्न व्यक्ति तथा कम्पनीहरुबाट लाखौं डलर चोरी गरेको अभियोग लगाइएको छ ।

यसरी हुन्थ्यो चोरी

एफबीआईका अनुसार यस्तो कार्यमा संलग्नहरुले बैंकलाई छद्म इमेल सन्देश पठाएर आफ्नो नियन्त्रणमा रहेको बैंक खातामा रकम ट्रान्सफरको लागि अनुरोध गर्ने गरेका थिए । यसको लागि व्यवसायी, बैंक वा वित्तीय संस्थाका कर्मचारी तथा व्यापारिक फर्मको वित्तीय कारोबार गर्ने व्यक्तिहरुको छद्म इमेल बैंकहरुलाई पठाउने गरिएको तथ्य खुलेको छ ।

ती १० मुलुकहरुमा एकैपटक गरिएको सो अपरेशनमा अभियुक्तहरुबाट करिब ३७ लाख अमेरिकी डलर समातिएको थियो । उनीहरुले झुटो विवरण दिएर ट्रान्सफर गरिएको करिब ११ करोड ८० लाख अमेरिकी डलर ‘रिकभर’ गरिएको थियो ।

नाइजेरियामा समातिए १ सय ६७ जना

अमेरिकाको कानून विभागले जारी गरेको प्रेस विज्ञप्तिअनुसार सबैभन्दा धेरै संदिग्धहरु नाइजेरियाबाट पक्राउ परेका थिए । प्रहरीले नाइजेरियाबाट १ सय ६७ जना अभियुक्तलाई पक्राउ गरेको छ ।

अमेरिकामा ७४ जना, टर्कीमा १८ जना र घानामा १५ जना पक्राउ परेका छन् । यस्तै, फ्रान्स, जापान, इटाली, केन्या, मलेशिया र बेलायतमा अरु अभियुक्त पक्राउ परेका हुन् । यी सबै अभियुक्तलाई बिजनेस इमेल अकाउन्ट कम्प्रमाइज गरेको अभियोग लगाइएको छ ।

बिजनेस इमेल अकाउन्ट कम्प्रमाइज एक प्रकारको अनलाइन घोटाला हो । बिजेनस इमेल कम्प्रमाइजलाई साइबर अपराधको बाहिरी तहको कार्यको रुपमा हेरिन्छ ।

एफबीआईका अनुसार बिजेनस इमेल कम्प्रमाइज भनिने यस्तो प्रकारको घोटाला प्रकरणमा विश्वभरबाट सन् २०१६ को जुलाईदेखि सन् २०१९ को जुलाई महिनासम्ममा मात्रै २६ अर्ब अमेरिकी डलर गुमेको छ ।

यस्ता रहेछन् ठगीका रुपहरु

एफबीआईले यस्तो घोटालाका विभिन्न रुप पहिचान गरेको छ । यसका केही प्रतिनिधि उदाहरण तल दिइएको छ–

रोमान्सको आशा देखाएर घोटालाः यस्तो घोटालामा पीडितलाई उनीहरु आफू वैध सम्बन्धमा छन् भन्ने विश्वासमा लोभ्याइन्छ । उनीहरुलाई अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार लेनदेनमा सहयोग गर्ने, आफूलाई सम्पत्ति शुद्धीकरणको झमेला परेकोले सहयोग गरिदिन आग्रह गर्ने, अमेरिका घुमाइदिने वा अन्य यस्तै कथा बुनेर झुक्याउने गरिन्छ ।

रोजगारीका अवसर देखाएर घोटालाः यस्तो घोटालाका पीडितलाई विभिन्न प्रकारका जागिर दिने, त्यसको लागि आवेदन दिनुपर्ने, आफूले जागिर गरेको ठाउँबाट अनपेक्षित लाभ लिएकोले त्यस्तो रकमलाई कानुनी बनाउन सहयोग गरिदिनुपर्ने, आफूले पारिश्रमिकबापत पाएको बढी रकमको चेक बाउन्स हुन लागेकोले सोभन्दा अगाडि नै साटेर पैसा लिनुपर्ने जस्ता अवस्था देखाएर झुक्याउने गरिन्छ ।

सस्तोमा गाडी विक्री गर्ने जालसाजी अनलाइन घोटालाः यस्तो घोटालामा सस्तो मूल्यमा सवारीसाधन विक्री गर्न लागिएको जालसाजी विज्ञापन गर्ने गरिन्छ ।

भाडा घोटालाः यस्तो घोटाला गर्नेले घरधनीसँग घर भाँडामा लिन सहमत हुन्छ । घरधनीले मागेभन्दा बढी भाडा दिने प्रस्ताव गर्छ । अनि उसले चेक मार्फत भुक्तानी गर्छ । अनि उसले जम्मा भएको रकमभन्दा बढिमा खराब चेक पठाउँछ र चेक बाउन्स हुनुभन्दा पहिले तारमार्फत भुक्तानी फिर्ता गर्न अनुरोध गर्दछ ।

चिट्ठा घोटालाः यस्तो घोटालामा पीडितलाई एक अन्तराष्ट्रिय चिट्ठा जितेको विश्वास दिलाइन्छ र त्यसको लागि शुल्क वा कर तिर्न भनिन्छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, भदौ ३१, २०७६ ०६:०५