फोक्सोको क्यान्सरको जोखिम निम्त्याउँदै प्रदूषण

A+ A A-

फोक्सोको ९० प्रतिशत क्यान्सर धूमपानका कारण हुने भनिए पनि पछिल्लो समय धूमपान नगर्ने व्यक्तिमा समेत देखिने गरेको छ ।

पछिल्ला केही वर्षयता धूमपान नगर्ने १० प्रतिशत व्यक्तिहरूमा फोक्सोको क्यान्सर देखिने गरेको विभिन्न अध्ययनहरूले देखाएका छन् ।

लामो समयसम्म धूमपान गरिरहेका व्यक्तिहरूमा उमेर ढल्किसकेपछि फोक्सोको क्यान्सर देखिने गरे पनि अहिले ४० वर्षमै फोक्सोको क्यान्सर देखा पर्ने गरेको छाती रोग विशेषज्ञ डा. प्रज्वल श्रेष्ठ बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘अहिले धूमपान नगर्नेहरूमा पनि फोक्सोको क्यान्सर देखिन थालेको छ । तर, त्यस्ता अधिकांश व्यक्ति धेरै प्रदूषण भएको ठाउँमा काम गर्नेहरू रहेको पाइएको छ ।’

त्यस्तै, धूमपान नगरे पनि फोक्सोको क्यान्सरबाट पीडित हुनेहरू अधिकांश उपत्यकामा बसोबास गरिरहेका व्यक्तिहरू भएको क्यान्सर रोग विशेषज्ञ डा. अरुण शाही बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘काठमाडौं अत्यधिक प्रदूषित छ । धुवाँ धुलो धेरै छ । र, चुरोट सेवन नगर्ने तर फोक्सोको क्यान्सर भएका अधिकांश बिरामी काठमाडौंकै रहेका छन् ।’

धुलो र धुवाँमा काम गर्ने, बढी प्रदूषित क्षेत्रमा बस्ने व्यक्ति चुरोट सेवन नगरे पनि फोक्सोको क्यान्सरको जोखिममा रहेको विभिन्न अध्ययनहरूले देखाएका छन् ।

किन बढ्दै छ, फोक्सोको क्यान्सर ?

पछिल्लो समय औद्योगिकीकरण र शहरीकरणसँगै प्रदूषण पनि बढ्दै गएको छ । खानी, कारखानामा काम गर्ने व्यक्ति, धुवाँ, धुलोजन्य वातावरणमा बस्ने, दाउराको धुवाँमा नियमित खाना पकाउने व्यक्तिको फोक्सोका विभिन्न संक्रमणसँगै फोक्सोको क्यान्सरको जोखिम उच्च रहने छाती रोग विशेषज्ञ डा. राजु पंगेनी बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘धूमपान गर्ने सबैलाई फोक्सोको क्यान्सर नहुन पनि सक्छ । र, नगर्नेलाई नहुने भन्ने पनि हुँदैन ।’ विज्ञहरूका अनुसार प्रदूषित वातावरणमा क्यान्सरजन्य तत्त्वहरू पाइने गर्छन् । जुन श्वासप्रश्वासको माध्यमबाट फेक्सोसम्म पुग्छ । अहिले फोक्सोसम्बन्धी समस्या हुनका लागि चुरोट नै सेवन गर्नुपर्छ भन्ने नभएको डा. श्रेष्ठ बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘फोक्सोको संक्रमण र क्यान्सर बनाउने कण हावा र धुवाँमै पनि छन् । धुवाँमा मोनोअक्साइड, हाइड्रोकार्बनजस्ता घातक तत्त्वहरू पाइन्छन् । जसका कारण फोक्सोको क्यान्सर हुने सम्भावना उच्च रहन्छ ।’

हुक्का पनि घातक

केही वर्षयता हुक्का फेसनको रूपमा प्रयोग हुँदै आएको छ । योसँगै इसिग्रेटको कुरा आउँछ । भेपिङको पनि कुरा आउँछ । अहिले संस्कारको रूपमा परिवार नै बसेर हुक्का तान्ने चलन छ । हुक्काका ठूला–ठूला ब्रान्डिङ भइरहेका हुन्छन् । रेस्टुरेन्टहरूमा प्रचार गरिएको हुन्छ । चिकित्सकहरूका अनुुसार यो एकदमै गलत कुरा हो ।

डा. पंगेनी भन्छन्, ‘पछिल्लो समय हामी वायु प्रदूषणको कुरा गर्छौं, फोक्सोका लागि घातक भन्छौँ । तर, हुक्का स्वास्थ्यका लागि हानिकारक छ भनेर थाहा हुँदाहुँदै पनि प्रचार गरिरहेका छौँ ।’

हुक्का स्वास्थ्यका लागि हानिकारक छ भनेर जनमानसमा जनचेतना फैलाउन नसकिएको अवस्था छ । चुरोटको बदलामा यस्ता कुराहरू प्रयोग गर्न सकिन्छ भन्नु सरासर गलत हो । हुक्का, भेपिङ, इसिग्रेट स्वास्थ्यका लागि अत्यन्तै हानिकारक छन् । यस्ता कुराहरूको प्रयोगले फोक्सोसम्बन्धी संक्रमण तथा क्यान्सरको जोखिम उच्च रहने डा. पंगेनीको भनाइ छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, साउन १६, २०८० १४:४०