कर्णालीमा लागुपदार्थको जालोमा फस्दै महिला, वीरेन्द्रनगर हट स्पट

A+ A A-

पछिल्लो समय वीरेन्द्रनगर लागुपदार्थ कारोबार र सेवनको हट स्पट बन्दै गएको छ । सुर्खेत प्रहरीले गत असार १ देखि साउन ३ गतेसम्मको अवधिमा वीरेन्द्रनगरका विभिन्न ठाउँबाट लागुपदार्थ कारोबार तथा सेवनको मुद्दामा २६ जनालाई पक्राउ गरेको छ ।

सुर्खेतमा मात्रै होइन, बर्सेनि कर्णालीका माथिल्ला जिल्लामा सयौँको संख्यामा युवाहरू लागुपदार्थसहित पक्राउ परिरहेका छन् । लागुपदार्थको मुख्य ट्रान्जिट बनेको सुर्खेतबाट यातायातको पहुँच बढेसँगै बिस्तारै दुर्गम जिल्लामा समेत लागुपदार्थ प्रयोगकर्ताहरू बढ्दै गएको प्रहरीको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

प्रहरीले गत आर्थिक वर्ष २०७९/८० देखि हालसम्म कर्णालीका सात जिल्लाबाट १ सय १४ वटा लागुपदार्थ सेवन र प्रयोग गरेको मुद्दामा २ सय १४ जनालाई पक्राउ गरेको छ । जसमा १ सय ९८ जना पुरुष र १६ जना महिला छन् । लागुपदार्थको मुद्दाको जिल्लागत तथ्यांक हेर्दा सबैभन्दा धेरै सुर्खेतमा ८८ वटा मुद्दामा १ सय ३७ पुरुष र १२ महिला गरी १ सय ४९ जनालाई प्रहरीले पक्राउ गरी मुद्दा चलाएको छ । जुम्लामा १२ मुद्दामा ३० पुरुष र एक महिला पक्राउ परेका छन् । यस्तै, मुगुमा तीन मुद्दामा सात पुरुष र एक महिला, दैलेखमा चार मुद्दामा नौ पुरुष पक्राउ परेका छन् ।

कालीकोटमा तीन मुद्दामा पाँच पुरुष एक महिला, जाजरकोटमा दुई मुद्दामा सात पुरुष, एक महिला र सल्यानमा दुई मुद्दामा तीन पुरुष पक्राउ परेको प्रदेश प्रहरी कार्यालयको तथ्यांक छ । पक्राउ पर्नेहरू प्राय:जसो ३० वर्षमुनिका युवा तथा युवती छन् । शिक्षाको कमी, बेरोजगारी, पारिवारिक स्थिति, देखासिकी, सामाजिक तथा आर्थिक कारण युवाहरू लागुऔषधको दुर्व्यसनीमा फस्दै गएका छन् ।

आवश्यक कानुनको जानकारी नहुनु तथा लागुपदार्थको दीर्घकालीन समस्याका बारेमा आवश्यक जनचेतनासमेत नहुनुले पनि युवाहरू लागुपदार्थको दलदलमा फस्दै गएका छन् । लागुपदार्थ रोकथाम र न्यूनीकरणका लागि स्थानीय तह तथा प्रदेश सरकारले प्रभावकारी कार्यक्रमहरू अगाडि सारिनुपर्नेमा त्यसो भने हुन सकेको छैन । प्रहरीको सक्रियताले लागुपदार्थ कारोबार र प्रयोगको ग्राफ बढेको भए पनि यसमा संलग्न मुख्य कारोबारी भने अझैसम्म पनि पक्राउ पर्न सकेका छैनन् ।

महिलाको संख्या बढ्दै

पछिल्लो समय लागुऔषधको कारोबार र सेवनमा महिलाको संख्या बढ्दै गएको छ । तीन आर्थिक वर्षको तथ्यांक हेर्ने हो भने कर्णालीमा महिलाहरू लागुऔषधको मुद्दामा ठूलो संख्यामा पक्राउ पर्न थालेका छन् ।

आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा १ सय २१ जना पुरुष पक्राउ पर्दा १५ जना महिला पक्राउ परेका थिए । यस्तै, आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ मा १ सय ६४ जना पुरुष पक्राउ पर्दा आठ जना महिला पक्राउ परेका थिए ।

गत आर्थिक वर्ष २०७९/०८० मा १ सय ९८ जना पुरुष पक्राउ पर्दा १६ जना महिला लागुऔषधको सेवन र कारोबारको मुद्दामा पक्राउ परेको प्रहरी तथ्यांकले देखाउँछ । महिलाहरू पारिवारिक र आर्थिक समस्याका कारण लागुऔषध ओसारपसार तथा सेवनमा लाग्दै गएको प्रहरीले जनाएको छ ।

खुला सिमाना मुख्य समस्या

प्रहरीको सक्रियतामा लागुऔषध सेवनकर्ता र ओसारपसारमा संलग्नहरू धमाधम पक्राउ पर्न थाले पनि मुख्य कारोबारी भने खासै पक्राउ परेको देखिँदैन । नेपाल-भारत खुला सिमाना भएकाले भारतीय बजारबाट लागुऔषध नेपालगञ्जको बाटोहुँदै सुर्खेतबाट सोझै कर्णालीका अन्य जिल्लाहरूमा पुग्ने गरेको छ ।

कर्णाली प्रदेश प्रहरी प्रमुख प्रहरी नायब महानिरीक्षक भीमप्रसाद ढकालले कर्णालीमा हरेक वर्ष लागुऔषध प्रयोगकर्ता र कारोबारीको जालो फैलिँदै गएको बताउँछन् । ‘जब यातायात पुग्छ, त्यहाँ यसको कारोबार बढ्दै गइरहेको छ,’ ढकालले भने, ‘यो नियन्त्रणका लागि प्रहरी एक्लैले चाहेर मात्रै केही हुँदैन, यदि तपाईंहरूलाई शंका लागेको खण्डमा प्रहरीलाई खबर गर्ने खालको समुदाय बनाउन जनचेतनामूलक कार्यक्रमलाई प्रभावकारी बनाउनुपर्ने देखिएको छ ।’

लागुऔषध न्यूनीकरणका लागि हालसम्म भएका प्रयासको विश्लेषण गर्दै वर्तमानको अवस्था हेरेर थप योजनाका साथ प्रहरी अगाडि बढेको उनको भनाइ छ । लागुऔषध कारोबारी र प्रयोगकर्ताको खोजी गरी कानुनी दायरामा ल्याउने प्रहरीको नियमित कामलाई विशेष योजनासहित अगाडि बढाइएको उल्लेख गर्दै जनचेतनाको अभियानलाई विद्यालयस्तरबाट थालनी गरिएको ढकालको भनाइ छ ।

पछिल्ला तीन आर्थिक वर्षको तथ्यांकअनुसार कर्णाली प्रदेशका दश जिल्लामा १ हजार ८ सय ११ जना लागुऔषध सेवनकर्ता छन् । लागुऔषध सेवन र कारोबारमा संलग्नलाई लागुऔषध नियन्त्रण ऐन, २०२३ बमोजिम धरौटी, कैद वा दुवै सजाय हुने व्यवस्था छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, साउन ९, २०८० १६:२३