ब्लड प्रेसरको औषधि सुरु गरेपछि जीवनभर सेवन गर्नुपर्छ ? (भिडियो)

A+ A A-

पछिल्लाे समय धेरैमा उच्च रक्तचापको समस्या देखिएको छ । आफूलाई रक्तचापको समस्या हुँदाहुँदै पनि धेरैले यसलाई सामान्य रूपमा लिने गरेको पाइन्छ । तर, रक्तचापको उपचार समयमै नगरेमा यसले विभिन्न जटिलताहरू निम्त्याउन सक्छ । कतिपयले जीवनभर औषधि सेवन गर्नुपर्छ भन्दै यसलाई बेवास्ता गर्ने गरेको पाइन्छ ।

हुन त, केही वर्षअगाडि चिकित्सकहरू रक्तचापको औषधि एकपटक सुरु गरेपछि, त्यो औषधि छोड्नु हुँदैन भन्ने गर्थे ।

मुटु रोग विशेषज्ञ डा. प्रेमराज वैद्यका अनुसार त्यो बेलामा घरघरमा प्रेसर नाप्ने मेसिन उपलब्ध हुँदैनथ्यो । त्यसैले मुटुका डाक्टरहरू औषधि छोड्ने सल्लाह दिन सक्दैनथे ।

तर, अहिले मानिसहरूले विभिन्न प्रकारका प्रेसर नाप्ने मेसिनहरू घरमा राख्न थालेका छन् । जसको सहायताले हरेक दिन रक्तचाप मापन गर्न सक्छन् । रक्तचापको समस्या भएका व्यक्तिले हरेक दिन बिहान उठ्नेबित्तिकै प्रेसर नाप्नुपर्ने डा. वैद्य बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘ब्लड प्रेसर १२०/८० भन्दा माथि छ भने सेवन गरिरहेको औषधि सेवन गरिरहनुपर्छ । तर, कुनै दिन बिहान एकाएक पखाला लाग्यो । ज्वरो आयो । पानी खाइएन । कुनै कारण ब्लड प्रेसर एकदमै कम ९०/६० भएको छ भने उक्त दिन औषधिको सेवन गर्नु पर्दैन ।’

रक्तचाप कम भएका व्यक्तिले बेलुका फेरि प्रेसर नाप्न जरुरी हुन्छ । बेलुका प्रेसर बढेको छ भने मात्र औषधिको सेवन गर्नुपर्छ । तर, बिहानको जस्तै कम छ देखिएको अवस्थामा औषधि सेवन गर्न आवश्यक नरहेको उनी बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘ब्लड प्रेसर कम भइरहेको छ । तर, डाक्टरले सधैँ औषधिको सेवन गरिरहनुपर्छ भनेको छ भनेर औषधिको सेवन गरिरहने हो भने प्रेसर झनै कम भएर त्यस्ता मानिसहरू आईसीयूसम्म पुग्न सक्छन् ।’

त्यस कारण रक्तचाप नाप्ने मेसिन हरेक घरमा हुन जरुरी छ । जसले गर्दा उच्च रक्तचापको औषधि सेवन गरिरहेकाहरूले हरेक दिन बिहान रक्तचाप जाँच गरेर मात्र औषधिको सेवन गर्नु सक्छन् । र, रक्तचाप नाप्दा कसैको रक्तचाप कम देखिएको छ भने त्यो दिन औषधि सेवन गर्नु हुँदैन ।

कस्तो अवस्थामा औषधि सेवन गरिरहने ?

उच्च रक्तचाप दुई प्रकार छन्, प्राइमरी हाइपरटेन्सन र सेकेन्डरी हाइपरटेन्सन । प्राइमरी हाइपरटेन्सन किन हुन्छ ? कारण थाहा हुँदैन । यो उमेर बढ्दै जाँदा धमनीहरू कम तन्किन थाल्छन् ।

डा. वैद्यका अनुसार धमनी कम तन्किने समस्या धेरै जसोको कोलेस्ट्रोल जमेर हुने गर्छ । र, अर्को उमेर बढ्दै जाँदा धमनीका मांसपेसीहरू एकदमै कडा हुँदै जान्छन्, जसले गर्दा धमनीहरू कम तन्किने समस्या हुन्छ ।

उनी भन्छन्, ‘यसले गर्दा रक्तचाप बढ्दै जाने हुन्छ । यसमा बिरामीले औषधिको प्रयोग सधैँभरि गरिरहनुपर्ने हुन्छ ।’

तर, सेकेन्डरी हाइपरटेन्सन के कारणले भएको हो । त्यो निर्मूल गर्न सकियो भने प्रेसर ठीक हुन्छ । यसमा तनाव वा अन्य कुनै कारणले गर्दा प्रेसर बढी हुने हुन्छ । उक्त कारण थाहा पाएर त्यसको समाधान गर्न सकियो भने प्रेसर पूर्ण रूपमा निको पार्न सकिने डा. वैद्यको भनाइ छ ।

उच्च रक्तचाप भएका व्यक्तिले धेरै पानी पिउनु हुँदैन

धेरैजसो मानिसहरू बिहान उठ्नेबित्तिकै एकैपटकमा धेरै पानी पिउने गर्छन् । तर, उच्च रक्तचाप भएका व्यक्तिहरूले त्यसो गर्न नमिल्ने उनी बताउँछन् ।

डा. वैद्य भन्छन्, ‘हाम्रो शरीर पनि घरको पानी ट्याङ्कीजस्तै हो । पानी ट्याङ्कीमा पानीको मात्रा धेरै छ भने धारामा प्रेसर बढी आउँछ । र, पानी कम हुँदै जाँदा त्यहाँ पानीको प्रेसर पनि कम हुँदै जान्छ ।’

शरीरमा पनि पानी थाप्दै जाँदा मिर्गौलाले पानी फिल्टर गरेर पठाउनुअगाडि सबै पानी रक्त धमनीमा पुग्छ । र, जसले गर्दा प्रेसर बढ्छ ।

सामान्यतया मिर्गौलाले पानी फिल्टर गर्न आधा घण्टा लाग्छ । त्यस कारण बिहान उठ्नेबित्तिकै एकैपटकमा एक लिटर पानी पिउनुलाई एकदमै गलत मानिने डा. वैद्य बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘कसैले धेरै एक्सरसाइज गर्छ । धेरै पसिना चुहाउँछ । धेरै गर्मी ठाउँमा बसिरहेको ठाउँमा भएको अवस्थामा एक लिटर पानी एकैपटक पिउन सकिन्छ । तर, काठमाडौंमा हो भने बिहान उठ्नेबित्तिकै एक लिटर पानी पिउनु हुँदैन ।’