माओवादी नेताकाे दिल्ली भ्रमण : माओवादीसँग कस्ताे सम्बन्ध बनाउन खाेजिरहेकाे छ भाजपा ?

माओवादी नेताकाे दिल्ली भ्रमण : माओवादीसँग कस्ताे सम्बन्ध बनाउन खाेजिरहेकाे छ भाजपा ?

A+ A A-

नेकपा माओवादी केन्द्रका उपाध्यक्ष पम्फा भुसालको नेतृत्वमा पाँच जना नेताहरू आज भारत गएका छन् ।

माओवादीका नेताहरू भारतीय सत्तारुढ दल भारतीय जनता पार्टीको निमन्त्रणामा भारत गएका हुन् । भाजपाको निमन्त्रणामा माओवादी केन्द्रका नेताहरू भारत भ्रमणमा जान लागेको यो पहिलोपटक भने होइन । गत वर्ष नै माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई भाजपाका अध्यक्षले निमन्त्रणा गरेर भारत भ्रमण गराएका थिए ।

पछिल्लोपटक भाजपाले माओवादीसँग पार्टी–पार्टी सम्बन्ध बढाइरहेको छ । अथवा माओवादी र भाजपा निकट हुन थालेका छन् ।

माओवादी र भाजपाबीच नेकपा बन्नुभन्दा पहिला पार्टी–पार्टीबीच सम्बन्ध थिएन । गत वर्ष असार ३१ गते माओवादीका अध्यक्ष प्रचण्डलाई भाजपाका अध्यक्ष जेपी नड्डाले भारत भ्रमणमा बोलाएएपछि पार्टी-पार्टी सम्बन्ध सुरु भएकाे हाे । माओवादी र भाजपाबीच अहिले दोस्रोपटक भेटघाट हुँदै छ ।

भारत भ्रमणका क्रममा पाँच दिनसम्म माओवादी नेताहरू भारतका विभिन्न ठाउँको भ्रमण गर्नेछन् । दुई दिन दिल्लीमा भाजपाको पार्टी मुख्यालयमा र अन्य तीन दिन भाजपा शासित राज्यहरूमा जाने कार्यक्रम रहेको भ्रमण दलका सदस्य माओवादी केन्द्रका नेता सुरेशकुमार राईले जानकारी दिए ।

उनले भने, ‘सत्तारुढ दुवै दलबीच अनुभव आदानप्रदानका लागि भाजपाले निम्तो दिएको हो । दुवै पार्टीबीच आआफ्ना अनुभवका बारेमा चर्चा हुनेछ । देशको नेतृत्व गरिरहेको र संसारको सबैभन्दा बढी पार्टी सदस्यता भएको पार्टीको अनुभवबारे जानकारी लिँदा हामीहरूलाई पनि फाइदा हुन्छ । संगठन सञ्चालन, जनवर्गीय संगठन कसरी सञ्चालन गरिरहेका छन्, यसबारेमा जानकारी आदानप्रदान हुनेछ । पार्टी विस्तार र भ्रातृ संगठन विस्तारबारे पनि छलफल हुनेछ ।’

माओवादीले उत्तरी छिमेकी चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीसँगको सम्बन्ध शान्ति प्रक्रियामा आएपछि नै बनाएको थियो । तर, दक्षिणी छिमेकीसँग भने पार्टीगत रूपमा सम्बन्ध खासै थिएन । भलै सशस्त्र द्वन्द्वकाे समयमा माओवादी नेतृत्व भारतमै थियाे । सरकारमा भएका कारण दुवै देशका नेताहरूबीच भेटघाट भए पनि पार्टी–पार्टीबीच गत वर्षबाट सम्बन्ध सुरु भएको माओवादीका नेता डोरप्रसाद उपाध्याय बताउँछन् । उनले भने, ‘माओवादी र भाजपाको सम्बन्ध गत वर्षबाट सुरु भएको हो । पहिलोपटक गत वर्ष भाजपाका अध्यक्षले हाम्रो पार्टीका अध्यक्ष प्रचण्डलाई निम्तो दिएर बोलाउनुभयो । अध्यक्ष कमरेडले तीन दिनको भ्रमण गर्नुभएको हो । यो वर्ष पनि बोलाउनुभएको छ । पाँचदिने भ्रमणमा साथीहरू आज जानुभएकाे छ ।’

छिमेकी मुलुकका सत्तारुढ दलहरू सरकारमा हुँदा मात्र सम्बन्ध हुनुभन्दा पार्टी–पार्टीबीच पनि सम्बन्ध बनाउन भाजपा बढी इच्छुक देखिएको छ । गत वर्ष र यो वर्ष भाजपाले नै माओवादीलाई निम्ता दिएको छ ।

राजनीतिशास्त्री चन्द्रदेव भट्टको बुझाइमा भाजपाले सम्बन्ध सुधारको प्रयासका लागि माओवादी नेताहरूलाई निम्तो गरेको हो । भट्ट भन्छन्, ‘काठमाडौंको सत्तारुढ दलसँग इन्गेजमेन्टबाट राजनीतिक संवाद बढाउने रणनीति लिएको हुन सक्छ । किनभने अर्को वर्ष भारतमा चुनाव पनि हुँदै छ ।’

माओवादी र भाजपाको वैचारिक र संगठनात्मक पक्रिया नै मिल्दैन । माओवादी सशस्त्र विद्रोह गरेर शान्ति प्रक्रियामार्फत सत्तामा आएको हो । भाजपा हिन्दुत्वको नारा दिएर सरकारमा पुगेको हो । माओवादी मार्क्सवाद, लेनिनवाद र माओवाद मान्छ तर भाजपा केवल हिन्दुत्व । तर, पछिल्लो लामो समयदेखि दुवै दल सरकारमा छन् ।

अध्यक्ष प्रचण्डसँग माओवादी र भाजपाबीच अब संयुक्त बैठक डाक्ने, भेटघाट गर्ने र पार्टीका बारेमा छलफल गरी सम्बन्ध विस्तार गर्नेबारेमा नड्डाले प्रस्ताव राखेको र आफूले त्यो प्रस्ताव स्वीकारेको प्रचण्डले बताएका थिए ।

गत वर्ष प्रचण्डले भारतमा फाउन्डेसन फर पब्लिक अवरनेस एन्ड पोलिसी संस्थाले आयोजना गरेको कार्यक्रममा मुख्य वक्ताको रूपमा सहभागिता जनाएका थिए ।

त्यतिबेला प्रचण्ड र नड्डाबीच भाजपाको पार्टी कार्यालयमा नै भेटवार्ता भएकाे थियाे । उक्त भेटवार्तापछि प्रचण्डका स्वकीय सचिव रमेश मल्लले ‘१८ करोड पार्टी सदस्य रहेको दुनियाँको सबैभन्दा ठूलो पार्टी भाजपाको मुख्यालयमा सभापति जेपी नड्डाद्वारा अध्यक्ष कमरेड प्रचण्डको भव्य स्वागत गरिएको छ’ भन्दै फोटोसहित ट्वीट गरेका थिए । उक्त भेटवार्तालाई माओवादीले दुई पार्टीबीच सम्बन्धका दृष्टिले र देश र पार्टीका लागि फलदायी बनेको विश्लेषण गरेको थियो ।

माओवादी र भाजपाबीच सम्बन्ध स्थापित हुनुअघि माओवादी र एमालेबीच एकता भएर नेकपा बनेको थियो । २०७७ साल मंसिर २६ गते तत्कालीन नेकपाका महासचिव विष्णु पौडेलको निमन्त्रणमा भाजपाका नेताहरू नेपाल भ्रमणमा आएका थिए ।

भाजपाका विदेश विभाग प्रमुख विजय चौथाइवालेको नेतृत्वमा नेपाल भ्रमणमा आएका भजपाका नेताहरूले तत्कालीन नेकपा अध्यक्ष केपी शर्मा ओली, महासचिव पौडेल, तत्कालीन परराष्ट्रमन्त्री प्रदिप ज्ञवाली र नेता सुवास नेम्वाङसँग भेटवार्ता गरेका थिए ।

काठमाडौंमा चिनियाँ नेता ओर्लिएकै दिन माओवादी नेता दिल्ली जाने

उक्त भ्रमणमा नेकपा र भाजपाबीच भाइचारा सम्बन्ध विस्तार गर्ने, नेपाल–भारत सम्बन्धलाई अझ सुदृढ बनाउने र जनस्तरसम्मको सम्बन्धलाई के कसरी थप सुमधुर बनाउन सकिन्छ भन्ने विषयमै केन्द्रित रहेर कुराकानी भएको बताइएको थियो ।

उसो त भाजपा सत्तामा नआउँदासम्म नेपालका राजनीति दलहरूसँग खासै सम्बन्ध थिएन । सन् २०१४ मा भाजपा सत्तामा आएपछि बिस्तारै दलहरूसँग सम्बन्ध बनाउन थालेको छ । भाजपाले आफ्नो पार्टी सत्तामा पुगेपछि पहिलो कार्यकाल सरकारमार्फत मात्र सम्बन्ध बनाएको देखिन्छ । भाजपा सन् २०१९ मा दोस्रो कार्यकालका लागि निर्वाचित भएर सरकारमा आएपछि भाजपाले पार्टी–पार्टीबीच पनि सम्बन्ध निमार्ण गर्न थालेको छ ।

नरेन्द्र माेदीले भाजपाबाट चुनाव जितेर प्रधानमन्त्री बनेपछि २०७१ साल साउन १८ गते नेपाल भ्रमण गरेका थिए । उक्त भ्रमणको क्रममा प्रधानमन्त्री मोदीले संविधानसभालाई सम्बोधन गरेका थिए । उक्त सम्बोधनमा माओवादीको नाम नै नलिएर युद्धबाट बुद्धको बाटोमा आएको भन्दै प्रशंसा गरेका थिए ।

उनले संविधानसभालाई सम्बोधन गर्दै भनेका थिए, ‘म ती सबैलाई बधाई दिन चाहन्छु, जसले बुलेटको बाटो छाडेर ब्यालेटको बाटोमा हिँड्ने सङ्कल्प गरे । म ती सबैलाई अभिनन्दन गर्न चाहन्छु, जो युद्धबाट बुद्धको बाटोतर्फ बढेका छन् र यो सदनमा तपाईंको उपस्थिति युद्धदेखि लिएर बुद्धतिरको यात्रालाई अनुमोदन गर्छ । त्यस कारण म तपाईंलाई बधाई दिन आएको हुँ ।’

भाजपाको निमन्त्रणमा माओवादी नेताहरू भारत भ्रमणमा जाँदै

मोदीले नेपालको शान्ति प्रक्रियाका बारेमा संयुक्त राष्ट्रसंघमा पनि प्रशंसा गरेका थिए । त्यो समयमा दुवै पार्टीबीच सम्बन्ध स्थापित भएको थिएन । अहिले भने सम्बन्ध बनाउने प्रक्रिया अगाडि बढेको छ । पहिला माओवादी र भाजपाबीच कुनै सम्बन्ध नरहेको उपाध्याय बताउँछन् ।

भारत भ्रमणले दुई पार्टीबीच घनिष्ठ सम्बन्ध बन्ने माओवादीका नेता रामेश्वर राय यादव बताउँछन् । उनले भने, ‘भाजपाले अहिले माओवादीलाई बोलाएको छ । यो भ्रमण मित्रताको अभियानका लागि हो । पाँचदिने भ्रमणले दुई पार्टीबीचको सम्बन्धका बारेमा चर्चा हुनेछ ।’

पछिल्लो समयमा भाजपाले सरकार र पार्टीद्वारा अन्य देशका पार्टीसँग सम्बन्ध विस्तार गरिरहेको देखिन्छ । भाजपाका विदेश विभाग प्रमुख विजय चौथाइवालेले पनि विभिन्न देशको भ्रमण गरिरहेका छन् । जुन भाजपाको ती देशका राजनीति दलसँग सम्बन्ध बनाउने उद्देश्य रहेको बुझिन्छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, साउन ७, २०८० १६:३७