भारतीय बजारमा नेपाली रुपैयाँ बलियो, नेपाली पर्यटन व्यवसायी प्रभावित

A+ A A-

भारतीय मुद्रा खस्कँदो अवस्थामा रहेकाले अहिले सीमावर्ती भारतीय बजारमा नेपाली रुपैयाँ बलियो भएको छ ।अघिल्लो वर्षको चैत महिनासम्म भारतीय व्यापारीहरूले भारुमै कारोबार गर्ने गरेको तर अहिले ती व्यापारीहरूले आफ्ना नेपाली ग्राहकहरूसँग नेपाली रुपैयाँमै कारोबार गर्ने गरेकाले भारतीय बजारमा नेपाली रुपैयाँ बलियो भएको हो ।

'कानुनी रूपमा विनिमय दरमा कुनै परिवर्तन भए पनि अवैध बजारमा भारतीय मुद्रा खस्कने अवस्थामा छ,' सीमापारि भारतको मधवापुरका व्यापारी सञ्जय गुप्ता भन्छन्, 'गत चैत महिनासम्म महँगो रहेको भारतीय रुपैयाँको अवस्था खस्किएकाले हामी आफ्ना नेपाली ग्राहकसँग नेपालीमै कारोबार गर्ने गरेको छाैँ ।'

भारतीय रुपैयाँ आफूसित पर्याप्त मात्रामा रहे पनि नेपालमा लिन नमान्ने, लिए पनि सयकडा १५ रुपैयाँसम्म लिने गरेकाले पनि नेपाली रुपैयाँमा कारोबार गर्न थालेको अर्का व्यापारी सुवोध गुप्ताको भनाइ छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले विनिमय दरमा १ सय भारु रुपैयाँको नेपालमा १ सय ६० रुपैयाँ नै तोकेको छ । तर, नेपाली बजारमा व्यापारीहरूले आफूखुसी १५० मै लिने गरेकाले नेपालमा कारोबार गर्न नेपाली रुपैयाँप्रति रुचि राखेको भारतीय व्यापारीहरूको भनाइ छ । भारतीय रुपैयाँ नेपाली बजारमा लिन नमान्ने भएकाले पनि भारतीय पर्यटकहरूको रोजाइमा समेत नेपाली रुपैयाँ नै परेको छ ।

घुम्नकै लागि जनकपुरतिर आउने बढीजसो भारतीय नै रहेको उल्लेख गर्दै गुड च्वाइस ट्राभल्स एण्ड टुर्सका सञ्चालक वीरेन्द्र साहले भने, ‘भारतीय रुपैयाँ साट्न समस्या हुने, साटिए पनि कम भाउमा लिनेजस्ता समस्याले गर्दा अहिले व्यापारीहरूले नेपाली रुपैयाँमै कारोबार गर्ने गरेका छन् ।’

सीमावर्ती नेपाली बजारमा २५ हजारभन्दा बढी रकम साथमा पाइएको खण्डमा प्रहरीले पक्राउ गर्ने गरेकाले पनि व्यापारीहरूले भारतीय रुपैयाँ लिन आनाकानी गर्ने गरेको उनले बताए । त्यसले पनि नेपाली बजारमा भारतीय रुपैयाँको अवमूल्यन भएको उनको भनाइ छ । नेपालमा भारतीय रुपैयाँ पर्याप्त मात्रामा छ । अहिले नेपाल राष्ट्र बैंकमा भारतीय रुपैयाँ खरिद गर्ने ग्राहकहरूको संख्या न्यून छ । नेपाल राष्ट्र बैंक जनकपुर शाखाका प्रबन्ध निर्देशक अशोक घिमिरेले नेपालमा भारतीय रुपैयाँको नोट पर्याप्त मात्रामा देखिएकाले नेपाली बजारमा भारतीय नोटको अवमूल्यन भएको हुन सक्ने बताए ।

यता, भारतीय रुपैयाँ सीमावर्ती क्षेत्रका बजारमा कमजोर भएपछि त्यसको प्रभाव पर्यटन व्यवसायमा समेत परेको छ ।जनकपुरधाममा आउने भारतीय पर्यटकहरूले भारतीय रुपैयाँमा कारोबार गर्न खोज्दा व्यवसायीहरू भारु लिन आनाकानी गर्छन् । 'नेपाली व्यवसायीहरूले भारतीय ५ सयका नोट लिए पनि नेपालका बैंकहरूले स्वीकार गर्दैनन्', जनकपुर उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष जीतेन्द्र महासेठले भने, ‘नेपालमा संकलित भारतीय रुपैयाँ साट्न भारतीय बजारमा जाँदा चोरबाटो भएर लग्नुपर्ने जोखिम छ ।'

धार्मिक तथा पर्यटकीयस्थल जनकपुरधाम घुम्न आउने भारतीय पर्यटकले जनकपुरधाममा दैनिक १५ लाख रुपैयाँसम्म खर्च गर्ने गरेका छन् त्यो पनि भारतीय करेन्सीमा । अप्रत्याशित रूपमा नेपाली बजारमा भारतीय रुपैयाँको व्यापार बढे पनि अवमूल्यनका कारण यसको प्रत्यक्ष असर होटल व्यवसायीमा पनि परेको छ ।

भारतीय पर्यटकहरूको संख्या खासै नटघे पनि भारतीय रुपैयाँको कारोबार गर्दा समस्या हुन गएको होटल व्यवसायीहरू बताउँछन् । भारतीय सीमावर्ती बजारहरूमा भारुको भन्दा नेपाली रुपैयाँको माग बढेको छ । भारतीय व्यवसायीहरू पनि नेपाली रुपैयाँमै कारोबार गर्न चाहन्छन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, असार ६, २०८० ०६:३७