क्रान्तिकारी ‘रोमान्स’बाट मुक्त भएकै हुन् प्रचण्ड ?

A+ A A-

आफ्नो बुवाको अन्त्येष्टिमा समेत जुत्ता र बेल्ट नखोलेका भौतिकवादी प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड भारत भ्रमणका क्रममा निधारमा चन्दन लगाएर गेरुवस्त्र धारण गरेर महाकालेश्वरको पूजामा सहभागी भए । महाकालेश्वरलाई १०८ केजी रुद्राक्ष र ५१ हजार भेटी चढाए । उनी मात्र होइन, मन्त्रिपरिषद्का पाँच सदस्यसमेत गेरुवस्त्र लगाएर प्रचण्डसँगै उभिएका थिए ।

कुनै बेला कट्टर नास्तिक देखिएका प्रचण्ड एकाएक गेरुवस्त्रमा उत्रिनुले के संकेत गर्छ ? केहीले यसलाई भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको धार्मिक कूटनीतिका रूपमा लिएका छन् । अनि, केहीले प्रधानमन्त्री प्रचण्डको मोदीसँग सम्बन्ध सुधार्ने रणनीतिका रूपमा लिए । चारदिने भ्रमण सकेर स्वदेश फर्किएपछि प्रचण्डमाथि अनेक कोणबाट प्रश्न उठिरहेका छन् ।

भारत भ्रमणबारे प्रतिनिधिसभालाई जानकारी गराउने क्रममा २२ जेठमा गेरुवस्त्रबारे प्रस्टीकरण दिँदै प्रचण्डले भने, ‘मन्दिरमा गइसकेपछि भित्र जान्नँ भन्न मिलेन । मेरा सुरक्षाकर्मीले सकेसम्म दौरासुरुवालमै दर्शन गराउन खोजेका थिए । तर, त्यहाँ सन् २०२२ देखि गेरुवस्त्रको प्रोटोकल बनाएको रहेछ । मैले सहज रूपमा लिएँ ।’

उनीमाथि सांसदहरूले स्वदेशका मन्दिरलाई अनादार गर्ने र भारत गएर दर्शन गरेको भन्दै आलोचना गरेका थिए । प्रचण्डले भने आफ्नो सबै धर्मप्रति सम्मान रहेको र नेपालकै महाकालेश्वरमा पनि पूजा गरेको जवाफ फर्काए ।

त्यसो त, धार्मिक आस्थाबारे उनको विरोधाभाष यसअघि पनि पटक–पटक छताछुल्ल हुँदै आएको थियो । उनी कतिसम्म ढोँगी देखिए भने दसैँमा टीकासमेत नलगाउने, तर हात रंगिने गरी अरुलाई टीका भने लगाइदिन्छन् । कसैले ग्रहदशा राम्रो हुन्छ भनेकै भरमा भैँसी पूजा गर्नसमेत तयार भएका उदाहरण छन् ।

पहिलोपटक सरकारबाट बाहिरिएपछि २०६६ मा प्रचण्डले चतराधाम पुगेर यज्ञमा भैँसी, हात्ती र घोडा पूजा गरेका थिए । उनलाई तिनै विवादास्पद ‘कृष्णदास महाराज’ले पूजा गराएका थिए, जोमाथि पछि बलात्कारको अभियोग लाग्यो ।

गेरुवस्त्र लगाएर महाकालेश्वर दर्शन मात्र होइन, शान्ति प्रक्रियामा आएको डेढ दशकपछि प्रचण्डको क्रान्तिकारी अवतार बिस्तारै उदारवादी चरित्रतर्फ उन्मुख हुँदै गइरहेको छ ।

दौरासुरुवालकै कुरा गरौँ न । खुला राजनीतिमा आएको १६ वर्षसम्म उनले यो पोशाक स्वीकारेनन् । ‘क्रान्तिका नायक सुप्रिमो’ प्रचण्डले नलगाएपछि माओवादी केन्द्रका नेताहरूले समेत लगाएनन् । तर, आफैँले अन्तिम इनिङ्स भनेको र सम्झनलायक बनाउने दाबी गरेको तेस्रो कार्यकाल भने उनले दौरासुरुवालमा शपथग्रहण गरेर सुरु गरे । तत्कालीन गठबन्धनको ठूलो दल एमाले अध्यक्ष केपी ओलीले दौरासुरुवालमा शपथ लिन सुझाएका थिए । निवर्तमान राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले समेत ‘तपाईंलाई दौरासुरुवालमा हेर्ने मन छ’ भनेर आग्रह गरेको प्रचण्ड स्वयम्‌ले संसदमा बताएका थिए ।

२६ पुसमा संसदबाट विश्वासको मत लिने क्रममा उनले दौरासुरुवालबारे पनि प्रस्टीकरण दिएका थिए । ‘प्रतिस्पर्धाको राजनीतिमा आएपछि आमजनताको मनोभावना र मनोबललाई सम्बोधन गर्न सकिएन भने क्रान्तिकारिताको प्रदर्शनले निर्वाचनमा परिणाम राम्रो दिएको पनि देखिनँ । लगाउने जतिले जितेका छन् । नलगाएकाले हारेका छन्,’ प्रचण्डले भनेका थिए, ‘म कहिल्यै विरोधी भने थिइनँ । सिलाएर हेरौँ, सुहाएछ भने लगाऊँला भनेको मात्र थिएँ, सामाजिक सञ्जालमा पनि सकारात्मक टिप्पणी पाएँ ।’

प्रचण्डको ‘क्रान्तिकारी रोमान्स’को आफ्नै कथा छ, आफ्नै व्यथा छ । क्रान्ति र शान्तिका दुई डुंगामा खुट्टा राख्दा २०६६ वैशाखमा नौ महिनामै पहिलो सरकार गुमाएको नमीठो अनुभव उनीसँग छ । तीन महिना कार्यकाल बाँकी रहेका रुक्माङ्गत कटवाललाई हटाउन खोज्दा प्रचण्डले नौ महिनामै सरकारबाट बाहिरिनुपरेको थियो । शान्ति र क्रान्तिका दुई नाउमा खुट्टा राख्दा उनको सत्ता–डुंगा उल्टिएको थियो । अस्थायी शिविरमा लडाकु राखेर राष्ट्रिय सेनाको नेतृत्व चलाउन खोज्दा भएको ‘दुर्घटना’लाई अहिले उनी ‘क्रान्तिकारी रोमान्स’ले निम्त्याएको गल्ती ठान्छन् । १५ जेठमा राससलाई दिएको अन्तर्वार्तामा त्यसको चर्चा गर्दै उनले भनेका छन्, ‘भर्खर क्रान्तिबाट आएको हुनाले अलिक बढी क्रान्तिकारी रोमान्स मभित्र थियो, त्यही कारण छोटो अवधिमै सरकार छाड्नुपर्‍यो ।’

तीन महिनापछि सेवानिवृत्त हुन लागेको प्रधानसेनापति रुक्माङ्गत कटवाललाई बर्खास्त गर्ने प्रचण्ड सरकारको निर्णय तत्कालीन राष्ट्रपति रामवरण यादवले उल्ट्याइदिएका थिए । प्रचण्डको कदम अपरिपक्व थियो, यादवको असंवैधानिक । तर, अस्थायी शिविरमा लडाकु राखेर सेना चलाएका प्रचण्डको नियतमाथि सिङ्गो देशले शंका गर्‍यो, जसका कारण यादवको सो असंवैधानिक कदमलाई माओवादीबाहेक अरु सबैजसो दलले साथ दिएका थिए । जसले व्यापक जनमतसहित सरकारमा पुगेको माओवादी बाहिरिनुपर्‍यो ।

एमसीसी पारित गर्ने बेला झण्डै अर्को कटुवाल काण्ड दोहोरिन लागेको थियो । तर, यसपटक उनी सम्हालिए । अनि, व्याख्यात्मक टिप्पणीको आवरण लगाएर आफैँले राष्ट्रघात देखेर नेकपाकालमा रोकिराखेको एमसीसी सम्झौता संसदबाट पारित गरी गठबन्धन सरकारमा टिकेका थिए ।

माओवादीभित्र कुनै बेला नेता बाबुराम भट्टराईले बुवाआमालाई मनकामना दर्शन गराउँदा चर्काे आलोचना खेप्नुपरेको थियो । भट्टराईले आफूले बुवाआमाको इच्छा पूरा गरिदिएको प्रस्टीकरण दिनुपरेको थियो । उनै भट्टराईले राष्ट्रनिर्माणमा पृथ्वीनारायण शाहको भूमिकाको प्रशंसा गर्दा चर्को आलोचना खेप्नुपरेको थियो । उनीमाथि कारबाहीको माग गरिएको थियो । तर, त्यही माओवादीको ‘सुप्रिमो’ प्रचण्ड प्रधानमन्त्री भएको बेला १६ वर्षपछि पृथ्वी जयन्ती मनाइयो । त्यसमा पनि प्रचण्डले आफ्नो शैलीगत मन्तव्य दोहोर्‍याए, ‘पृथ्वीनारायण शाहप्रति मेरो सम्मान छ । अरु तयार हुँदा मलाई आपत्ति छैन ।’

प्रधानमन्त्री प्रचण्ड ‘क्रान्तिकारी रोमान्स’बाट मुक्त हुँदै गर्दा उनै भट्टराईले प्रश्न गर्ने दिन आएको छ । गेरुवस्त्र धारण गरेर महाकालेश्वरको पूजाअर्चना गरिएको प्रति संकेत गर्दै भट्टराईले ट्विट गरे, ‘हामी कता जाँदै छौँ ? देश कता जाँदै छ ?’

प्रकाशित मिति: सोमबार, जेठ २२, २०८० १८:३५