कांग्रेस सुधार्ने तेस्रो पुस्ताको आन्दोलन कहाँसम्म पुग्छ ?

A+ A A-

कांग्रेसकाे तेस्रो पुस्ता ‘चाल, चरित्र र चेहरा’ लाई परिवर्तन गर्ने अभियानमा लागेकाे छ । अभियानमा लागेकाहरू भन्छन्, ‘पार्टी सत्तामा गएपछि पार्टीलाई सुकिलामुकिलाहरूले कब्जा गर्नेछन् र त्यसको विरुद्ध सच्चा कांग्रेसीहरूले एकपटक फेरि लड्नु पर्नेछ ।’

रुपान्तरण अभियानले कांग्रेसभित्रका विक्रिति, खराब प्रवृत्तिलाई अन्त्य गरेर सबल पार्टी बनाउने उनीहरूले बताउँदै आएका छन् । गुटगत नभएको अभियान गतिशील, उर्जाशील बनाएर जनजीविकाका सवालमा खरो उत्रिने लोकप्रिय पार्टी बनाउने नेताहरूको दाबी छ ।

कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य मधु आचार्य, युवा नेताहरू गुरुराज घिमिरे, भुपेन्द्रजंग शाही, रञ्जित कर्ण, सुवास पोखरेल, विनोद कायस्थ, डा. गोविन्द पोख्रेल, भरत खड्कालगायतका नेताहरू सो अभियानमा प्रदेश तहदेखि देशबाहिरसम्मको जिम्मेवारी लिएर भेला तथा अन्तक्रिया गर्दैछन् ।

तर, याे समूह महामन्त्रीद्वय गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्माले पनि रुपान्तरणकाे कुरा गरिरहेका छन् । त्यसप्रति भने याे समूह सन्तुष्ट छैन । महामन्त्रीहरू पनि साच्चिकै रुपान्तरणको पक्षमा हो भने अभियानमा सहकार्य गरेर अघि बढ्न तयार रहेको भूपेन्द्रज‌ग शाही बताउँछन् । ‘यो अभियान कुनै गुटसँग सम्बन्धित छैन, पार्टी बदल्ने, बलियो बनाउने, कांग्रेसलाई पुनर्जागरण गर्ने, समग्रमा कांग्रेसलाई रुपान्तरण गर्ने अभियान भयकोले यो अभियानमा सबैलाई जोडेर अगाडि जान्छौँ,’ शाहीले भने ।

कांग्रेस रुपान्तरण अभियानको घोषणा, सातै प्रदेशमा बृहत भेला गरिने

याे अभियानमार्फत तेस्राे ध्रुव तेस्राे बनाएर बार्गेनिङ गर्न खोजेको विश्लेषण पनि भइरहेकाे छ । पार्टी सत्ताले नेताहरूलाई बाड्न सक्ने आश्वासन बाँडिसकेको केन्द्रीय सदस्य मधु आचार्य बताउँछन् । त्यसकारण समूहगत साैदाबाजीकाे प्रयासमा याे समूह सक्रिय भएकाे सहजै बुझ्न सकिन्छ ।

‘हाम्रो बार्गेनिङ स्वार्थ भन्ने केही छैन । ज–जसलाई के-के सम्भावना थियो त्यो सबै उहाँहरूले बाँडिसक्नुभयो नि, ज–जसलाई भकुण्डो बनाउनुपर्ने जसको राजनीति पछाडि धकेल्ने कामहरू पार्टी सत्ताले गरिसकेको छ,’ आचार्यले भने, ‘कांग्रेसभित्र न्यायको अनुभूति हुनुपर्छ । पार्टी बलियो हुँदा सबैले स्थान पाउँछन् ।’

गुटले पार्टी कमजोर बनेकोले अभियान गुटभन्दा बाहिर रहेको नेता शाहीले बताए । ‘चरम गुटबन्दीले पार्टीलाई कमजोर बनायो, संस्थापन पक्षले पार्टीलाई एकलौटी चलाउन खोज्यो अर्को इतर समूहले पनि सशक्त आवाज उठाउनु पर्थ्याे लैजान सकिरहेका छैनन्,’ शाहीले भने, ‘गुट बनाएर बार्गेनिङ गर्ने होइन पार्टी बलियो बन्नुपर्‍यो । हामीलाई भाग चाहिँदैन । कांग्रेसको सदस्य हुँ भन्दा गौरव गर्न सक्ने बनाउँ ।’

पार्टीको सर्वोच्च निकाय केन्द्रीय समिति हो । तर, केन्द्रीय समितिबाट सुधारको छाँट नदेखेपछि अभियानमा लागेको नेता घिमिरे बताउँछन् । ‘केन्द्रीय कार्य समितिले सुधारको कुनै गुञ्जायस देखाएन । केन्द्रीय कार्य समितिबाट पार्टीका सुधारका कुनै कार्यक्रम आएनन्’, उनले भने, ‘हामीले १७ महिना कुर्‍यौँ । तर, नेतृत्वले पार्टी सुधारका लागि कुनै पहल नगर्ने बुझेपछि हामी यो अभियानमा लागेका हौँ ।’

देशभरका कांग्रेस कार्यकर्ताको आग्रहपछि यो अभियान थालिएको घिमिरेको भनाइ छ । ‘देशभरका साथीहरूले केही गर्नुपर्‍यो भनेपछि हामीले यो कदम चालेका हौँ’, उनले थपे, ‘नेतृत्वलाई कुर्दाकुर्दा अब उपाय नलागेपछि हामी यो निर्णयमा पुग्यौँ । यसबाट अब पार्टीमा सुधार हुन्छ ।’

अभियानमा सबै पक्ष समेट्ने केन्द्रीय सदस्य आचार्य बताउँछन् । ‘पार्टी वैचारिक हिसाबले स्खलित भएको छ । हिजोको नैतिकताको स्ट्रेन्थ अब रहेको छैन । स्क्याण्डलमा पार्टी मुछिँदै गएको छ । यसबाट सुधार चाहानेलाई समेट्छौँ,’ उनले भने, ‘यही अवस्थामा शेरबहादुर दाईसँग सति जान सकिँदैन भन्ने भावना प्रकट भैरहेको छ । महामन्त्री र इतर समूहका नेता शेखर कोइरालासँग हाम्रो आवाज मिल्दै गएको छ ।’

कोशी, बागमती र लुम्बिनी प्रदेश पुगेका आचार्य अभियान कार्यकर्ताको चाहना रहेको बताउँछन् । सातै प्रदेशबाट आएको सुझावका आधारमा अर्को नीति लिने उनले बताए ।

आचार्य मंसिर ४ को प्रतिनिधिसभामा काभ्रेका उम्मेदवार शिव हुमागाईंलाई अन्तर्घात गरेको आरोपमा कारबाहीमा परेका नेता हुन् । आफूमाथि भएको कारबाही लहडको भरमा भएको आचार्य बताउँछन् । घिमिरे १४औँ महाधिवेशनमा कोशी प्रदेशको सभापतिमा पराजित अनुहार हुन् । उनको पकड प्रदेशमा पनि कमजोर छ । कोशीमा इतर समूका नेता शेखरको गृह प्रदेश भए पनि संस्थापन पक्ष बलियो छ । कृष्णप्रसाद सिटौलाको गृह प्रदेश भएकाले केही हिस्सा उनले पनि लिने गर्छन् ।

शाही पनि कांग्रेस कर्णाली सभापतिमा पराजित अनुहार हुन् । कर्णाली प्रदेशमा उनको प्रभाव छ । नेविसंघका पूर्वअध्यक्ष कर्णले पार्टीको १४औँ महाधिवेशनमा सहमहामन्त्रीमा अन्तिम समयमा उम्मेदवारी फिर्ता लिएका थिए । जसकारण रामकृष्ण यादवले हार ब्यहोर्नुपरेको थियो । प्राविधिक कारणले कर्णको नाम उम्मेदवारको सूचीमा कायम रहँदा ४ सयभन्दा बढी मत पाएका थिए ।

‘अभियानमा गुरु घिमिरे र म छौँ । हारेका मान्छेहरूले पार्टीबाट पलायन हुनुपर्छ सुतेर बस्नुपर्छ पार्टी हितमा काम गर्न हुँदैन भने अलग कुरा हो,' शाहीले भने, ‘काम नपाएको भए व्यवसाय गर्थ्यौं होला । ऊर्जा पार्टीलाई दिन खोजेका हौँ । जित्नेको मात्र पार्टी होइन । सबैको पार्टी हो ।’ प्रदेश सभापतिमा हारेका प्रदेश समितिमा मानार्थ सदस्य छन् ।

अभियानले परिर्वतको लहर ल्याउने नेताहरूको दाबी छ । ‘पार्टी सुध्रँदैन भनेर आश मारेका कार्यकर्तामा पार्टी सुध्रन्छ कि भन्ने आसा जागेको छ । यसले पार्टी नेतृत्वलाई दबाब पुग्छ । कार्यकर्तामा आएको निराशा आसामा पुग्छ । पदको लागि मात्र लड्ने नभएर परिवर्तनको लागि लड्ने व्यक्ति छन्,’ शाहीले भने ।

नीति अधिवेशनको तयारीमा कांग्रेस छ । कांग्रेसमा नीति अधिवेशन भन्दा पनि विशेष महाधिवेशनको माग सो अभियानले गरेको छ । तर, विशेष महाधिवेशनको लागि निर्णय लिनुभन्दा पहिले देशभरबाट सुझाव लिएर अघि बढ्ने रणनीतिमा नेताहरू छन् । ‘हाम्रो उद्देशय विशेष महाधिवेशन नै हो । काठमाडौंबाट भनेर महाधिवेशन हुँदैन एकपटक देश तथा विदेशबाट सल्लाह लिऔँ अनि नीति तय गरौँला,’ कर्णले भने ।

कांग्रेसको विकल्प कांग्रेस नै रहेको नेताहरू बताउँछन् । देशमा ठूला परिवर्तनको नेतृत्व कांग्रेसले गरेकाले आर्थिक समृद्धिको नेतृत्व कांग्रेसले गर्ने स्थानमा पार्टीलाई पुर्‍याउन आन्दोलन रहेको उनीहरूको भनाइ छ । ‘हाम्रो आन्दोलन रुपमान्तरण भएको कांग्रेसले आर्थिक समृद्धि लिने अवस्थासम्म पुर्‍याउने हो । त्यसको तरिका कस्तो हुन्छ त्यो देशभरबाट कार्यकर्ताको भावनाले मार्ग निर्देश गर्छ,’ कर्णले भने ।

पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाले विधान नमान्दा पार्टीभित्र अराजकता हाबी भएको अभियानका सहभागी नेताहरूको भनाइ छ । ‘मूली भएर सभापतिज्यूले विधान मान्नुभएन । पार्टी प्रणाली फ्रिज भयो । चलायमान बनाउन हाम्रो दबाब हो,’ उनले भने, ‘यो अभियान सफल भएन भने हामी अर्को समूहमा जाने होइन । कांग्रेसको विकल्प कांग्रेस नै हो । हामी कांग्रेस सुधार्ने आन्दोलनमा छौँ । कांग्रेसभित्र संघर्ष गरिरहन्छौँ ।’

अभियानबाट पार्टीभित्र ठाउँ नखोजिएको उनले बताए । ‘पार्टी सुधार भयो भने नेता कार्यकर्ताको ठाउँ आफैँ बन्छ । हामीले पद र स्थान नपाएर अभियानमा आएका होइनौँ । यसको उद्देश्य जनमैत्री कांग्रेस हो । जनताले रुचाउने कांग्रेस बनाउनु हो,’ कर्णले भने ।

शक्तिकेन्द्र निर्माण गरेर पार्टीमा हिस्सा खोज्ने र रणनीति समूह बनाएर अन्य समूहसँग मिलन विन्दु खोज्न सक्ने विषयमा पनि अभियानमा शंका गरिन्छ । तर, नेताहरू भने सो कुरा नकार्छन् । उनीहरू आफ्ना उद्देश्यमा विचलिन नहुने बताउँछन् ।

अभियानको १२ उद्देश्य

uddeshya 11684329242.jpg