मध्य शहरमा शंखमूल पार्क : घुमघाम र बसिबियाँलोको थलो

A+ A A-

कुनै समय बागमती किनारमा रहेको शंखमूल घाट झाडी र फोहोरले भरिएको थियो । युवाहरू लागू पदार्थ सेवन गर्न यही झाडी भएको क्षेत्रमा आउने गर्थे । तर, एक वर्षअगाडिदेखि शंखमूल घाटको रूप र परिचय दुवै फेरिएको छ ।

गैरआवासीय नेपाली महासंघ (एनआएनए) को सहयोगमा शंखमूल घाटमा ठूलो शंखसहितको पार्क बनेपछि यस क्षेत्रको स्वरूप फेरिएको हो । पार्क बन्नुअघिको शंखमूल घाट र पार्क बनेपछिको घाटमा धेरै फरक रहेको बताउँछन् स्थानीय श्यामकृष्ण श्रेष्ठ । श्रेष्ठका अनुसार पार्क बनेपछि यहाँ चहलपहल पनि बढेको छ ।

पार्कमा छुट्टीको समयमा मानिसहरू टाढाटाढाबाट घुम्न आएका भेटिन्छन् । स्थानीयहरू पनि साँझ बिहान पार्कवरपर भेटघाट गर्छन् । शंखमूल पार्कमा स–साना पोखरीहरू, फूलबारी, घाँसे चौर, बस्न कुर्सीहरू र चौबीसै घण्टा पानी बग्ने शंखमूल धारालगायत संरचना बनाइएका छन् ।

बानेश्वर चोकबाट एक किलोमिटर दक्षिणमा रहेको शंखमूल पार्क सहरको बीचमा पर्छ । यसले गर्दा फुर्सदको समयमा पार्कमा आउन सहरवासीलाई नजिक नै पर्छ । आज पनि शंखमूल घाट धार्मिक कार्य तथा दाहसंस्कारका लागि परिचित छ । तर, पार्क बनेपछि सबै उमेर समूहका मानिसका लागि शंखमूल घुमफिरको गन्तव्य बनेको बताउँछन् ललितपुर महानगरपालिका प्रवक्ता राजु महर्जन । बागमती किनारमा वैकल्पिक कोरिडोर खुलेपछि मानिसहरू शंखमूलकै बाटो भएर कोटेश्वरतर्फ निस्कन्छन् । यसले गर्दा पनि शंखमूल पार्कमा चहलपहल बढेको हो । साँझको समय र बिदाको दिन यहाँ मानिसको घुइँचो नै लाग्ने उनले बताए ।

ललितपुरस्थित बागमती किनारमा रहेको शंखमूल घाट धार्मिक कार्य एवम् दाहसंस्कारका लागि परिचित छ । शंखको ठूलो मूर्ति भएकाले नै यस ठाउँको नाम शंखमूल रहेको जनश्रुति छ । स्थानीयका अनुसार तीन वर्ष अगाडिसम्म यस क्षेत्र मानिसहरू आएर फोहोर फाल्थे । घाटमा पूजाआजा गर्दाको फोहोर पनि अहिले शंख भएको ठाउँवरपर फालिन्थ्यो । तर, अहिले चलचित्र छायांकनका लागि पनि शंखमूल पार्क नयाँ गन्तव्य बनेको छ । हरियाली पार्कमा गीतको भिडियो छायांकन गर्न दिनहुँजसो कलाकारहरूको टोली यहाँ आउने गर्छ । त्यस्तै, नेपाली सेना र बिट्रिस लाहुरेको तयारी गर्नेहरूसमेत साँझ बिहान कसरत गर्न शंखमूल पार्कमै आउने गर्छन् ।

चार वर्षअघि गैरआवासीय नेपाली संघ (एनआरएनए) ले यस क्षेत्रमा पार्क बनाउने योजनासहित काम शुरू गर्‍यो । पार्क निर्माणको जिम्मा स्पेस क्राफ्ट नामक कम्पनीले पाएको थियो ।

३२ रोपनी क्षेत्रफलमा पार्क बनाउन शुरूमा २ करोड रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान गरिएकोमा केही संरचना थपिएकाले लागत बढेर करिब ३ करोड पुगेको एनआरएनएले बताएको छ । पार्क निर्माणका लागि संघका संस्थापक अध्यक्ष उपेन्द्र महतोले २५ लाख, पूर्वअध्यक्ष शेष घले र वर्तमान अध्यक्ष भवन भट्टले १५/१५ लाखका साथै डा. निरजगोविन्द श्रेष्ठले १० लाख रुपैयाँ सहयोग गरेका थिए । यसबाहेक अन्य सामाजिक संस्था र स्थानीयले पनि पार्क निर्माणमा सहयोग गरेका थिए ।

२०७३ फागुनमा केही समय पार्कको निर्माण कार्य अलपत्र परेको थियो । ललितपुरतर्फका स्थानीय संघसंस्था र राजनीतिक दलले पार्कअगाडि बाटो निर्माण गर्नुपर्ने माग राखेकाले पार्क निर्माणमा ढिलाइ भएको थियो । बीचमा पनि केही विवाद आएका थिए तर स्थानीय सरकारको पहलमा विवाद मिलाइएको थियो । बारपाक बस्तीपछि गैरआवासीय नेपाली संघको यो दोस्रो ठूलो आयोजना हो ।

महानगरको जिम्मामा पार्क

२०७५ असोज २५ गते गैरआवासीय नेपाली संघले स्थानीय सरकार ललितपुर उपमहानगरपालिकालाई शंखमूल पार्क हस्तान्तरण गर्‍यो । हस्तान्तरण कार्यक्रममा शहरी विकासमन्त्री मोहम्मद इस्तियाक राईले पार्कको उद्घाटन गरेका थिए । यस्तै, संघका तर्फबाट संस्थापक अध्यक्ष उपेन्द्र महतो, पूर्व–अध्यक्षद्वय शेष घले र जीवा लामिछानेका साथै अन्य प्रतिनिधिहरू पनि उपस्थित थिए ।

त्यसैगरी, ललितपुर महानगरपालिकाका प्रमुख चिरीबाबु महर्जनले एनआरएनएका वर्तमान अध्यक्ष भवन भट्टबाट पार्कको हस्तान्तरण स्वीकार्दै अर्को पटक पार्क निरीक्षण गर्न आउँदा यसको स्तर बढाउने बताएका थिए । पार्कको महत्वलाई नगरवासीले बुझ्न सक्नुपर्ने मेयर महर्जनको भनाइ थियो । महानगरले पार्कको स्वामित्व पाइसकेकाले यसको सुरक्षा, मर्मत सम्भार र सरसफाइ महानगरले नै गर्नुपर्ने हुन्छ । ललितपुर महानगरले पार्कको जिम्मा वडा नं ९ लाई दिएको छ ।

वडा नं ९ का वडाध्यक्ष एवम् ललितपुर महानगरका प्रवक्ता राजु महर्जनका अनुसार महानगरले एनआरएनएलाई अनुरोध गरेर सुरक्षा गार्डको प्रबन्ध मिलाइएको छ । ‘उद्यानको रेखदेख तथा मर्मत–सम्भारका लागि स्थानीय महिला समूहलाई जिम्मा दिएका छौं,’ प्रवक्ता महर्जनले भने, ‘वडा र स्थानीय जनसमुदाय मिलेर पार्कवरपर छिट्टै वृक्षरोपण गर्ने कार्यक्रम छ ।’

त्यस्तै, पार्कको पूर्वपट्टि रहेको खाली जग्गामा दुईवटा पाटी र ढुंगेधारा बनाउने योजना पनि पारित भइसकेको महानगरले जनाएको छ । पार्कले शंखमूल घाट र त्यहाँ रहेका मठमन्दिरको सांस्कृतिक सुन्दरता झनै बढाएको वडाध्यक्ष राजु महर्जनले दाबी गरे ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, भदौ १८, २०७६ ०१:०७