मदनमणि दीक्षितका छाया पुत्र विनोद

A+ A A-

'एकचोटि काँडासित मीत लाउने धोको बाँकी छ....।'

विनोद दीक्षितले आफ्नो फेसबुक पेजमा ९ जून २०२१ अर्थात् २६ जेठ २०७८ का दिन लेखेका थिए ।

त्यो लेखेको दुई वर्ष नबित्दै २०७९ सालले बिदा लिँदै गर्दा चैत ३० गते विनोद दीक्षितले धर्तीबाट बिदा लिएको दुःखद समाचार आयो । उनले काँडासँग मीत लाए लाएनन्, तर मृत्युसँग कहिल्यै नछुट्टिने गरी मीत लाए ।

विनोद दीक्षित मदनमणि दीक्षितका छायासमान थिए । जीवनभर पत्रकारितामा साथ दिए पितालाई । 'समीक्षा' पत्रिका बन्द भएपछि पिताकै साहित्यिक प्रवक्ता भइरहे । मैले पछिल्लोपल्ट उनकै निवासमा भेट्दा पनि मदन माधवी प्रतिष्ठानकै कुरा गर्दै थिए । ठूलै योजना थियो, जसलाई उनले काँधमा बोकेका थिए ।

प्रतिभाको हिसाबले विनोद दीक्षित राम्रा कथाकार थिए । राम्रा नियात्राकार थिए । तर, आफ्ना रचनालाई पुस्तकको रूप दिन उनी कहिल्यै अघि सरेनन्, लामै समय । फुटकर प्रकाशित हुन्थे । लेखन र फुटकर प्रकाशनमा मात्र उनले चासो लिए । साथीभाइको आग्रहमा लेखे पनि र फुटकर प्रकाशन गरे पनि पुस्तकका लागि भने अघि सरेनन् । निकै पछि मात्र उनको कथासंग्रह ‘मेरो देश हरायो, देख्यौ कि ?’ र नियात्रापरक निबन्धसंग्रह– २ साथसाथैजसो प्रकाशित भए । उनले अमेरिका भ्रमण गर्दाको नियात्रा 'तमसोमा ज्योतिर्गमय' प्रकाशित भयो । त्यसपछि उनको 'चिलगढी' पनि हालै प्रकाशित भएको थियो, त्यसको चर्चा परिचर्चा सुरु हुँदै थियो, तर उनी बिदा भैहाले ।

उनको स्वीकारोक्ति थियो, '५५ वर्षभन्दा बढी (पहिलो मुद्रण २०१९) भएछ कथा लेख्न थालेको । बल्ल आफूलाई परिपक्व भएको जस्तो लाग्न थाल्यो, तैपनि आफू पूर्ण रूपमा सन्तुष्ट भने हुन सक्या छैन ।'

त्यस्तै, ४० वर्षभन्दा बढी भो यात्रा कथा मुद्रण हुन थालेको, त्यो लेखनमा भने सन्तुष्टै छु, त्यसमा सबै सजीव (जीवित) पात्र प्रस्तुत गर्ने गरेकाले पनि होला ।'

विनोदले आफ्नो युवावस्थामा राष्ट्रिय पुस्तकालयबाट साहित्यिक पठनको ठूलो यात्रा गरेका थिए । उनी दिनको एउटा पुस्तक पढेर भ्याउँथे । उनले टैगोर, शरदचन्द्र, प्रेमचन्द, कृष्णचन्दर, उपेन्द्रनाथ अश्क, मन्नु भण्डारी, अमृता प्रितम, राजेन्द्र यादव, आचार्य चतुरसेन, शास्त्री, कुशवाह कान्त, गोविन्द सिंह, अगाथा कृष्टि, इब्नेसफीजस्ता लेखका कृतिहरू अध्ययन गरेका थिए । उनको रुचिमा नवचित्रपट, फिल्मफेयर, स्क्रिनजस्ता पत्रिका पनि थिए ।

उनी पुस्तकालयमा दिनको २ घण्टा स्वयंसेवाको काम गर्थे ।

राष्ट्रिय पुस्तकालयले नै 'रूपरेखा' पत्रिकाको प्रकाशन थालनी गरेको थियो । उनलाई पत्रिकाको व्यवस्थापकको काम गर्न लगाइएको थियो । उनी साइकल चलाउन जान्ने भएकाले लेखकहरूकहाँ रचना माग्न जान सजिलो हुन्थ्यो । तर, उनको कामअनुसार पत्रिकामा व्यवस्थापक भनेर नाम प्रकाशित गर्नुस् भन्दा पनि उनले नाम भने छापेनन् । न त उनले रचना गरेका कविताले नै रूपरेखामा स्थान पाए । उनलाई 'तिम्रो अहिले राम्रो कविता लेख्ने समय भएको छैन' भनेर पाखा लाइएको थियो ।

रूपरेखा ११ अंक निस्केपछि पशुपति छापाखानालाई पैसा तिर्न नसकेपछि रूपरेखा पत्रिका बालमुकुन्ददेव पाण्डेलाई जिम्मा दिइयो र पोल्ट्री पढेर आएका उत्तम कुँवरलाई रूपरेखामा आबद्ध हुन आग्रह गरेर दुई जनाले रूपरेखा चलाउन सुरु गरेको घटनाको साक्षी पनि थिए विनोद ।

यसो पछाडि फर्केर हेर्दा म २०३६ साल सम्झन्छु । त्यो साल नेपालको राजनीतिक इतिहासमा एउटा नयाँ घाम उदाएको थियो । 'निर्विकल्प' मानिएको 'निर्दलीय' पञ्चायतका प्रवर्तक राजसंस्थाबाटै पञ्चायतको विकल्प रोज्न पाउने गरी ऐतिहासिक जनमतसंग्रहको घोषणा गरिएको थियो । त्यसैको फलस्वरूप बहुदलको पक्षमा 'सडक कविता क्रान्ति' भएको थियो ।

काठमाडौंमा एक महिनासम्म नित्य सडक कविता क्रान्ति सम्पन्न भएपछि समीक्षा पत्रिकाले एक दर्जनभन्दा बढी कविहरूको फोटो मुखपृष्ठमा प्रकाशित गरेर मूल समाचार प्रकाशन गरेको थियो– 'प्रजातन्त्र निम्ति २०० कविहरू क्रान्ति मार्गमा' शीर्षकमा । त्यसरी मुखपृष्ठमा तस्वीर छापिने कविहरूमा म पनि एक थिएँ । त्यही नाताले समीक्षासँग, मदनमणि दीक्षितसँग र विनोद दीक्षितसँग आत्मीयताको नाता जोडियो, जुन सदा कायम रह्यो ।

समीक्षामा मेरा केही कविता प्रकाशित भएका छन् । ती कविताहरू विनोद दीक्षितकै माध्यमबाट प्रकाशित भएका हुन् । खासमा यस्ता फुटकर साहित्यिक रचनाहरूको प्रकाशनको चाँजोपाँजो विनोदले नै गर्थे । तर, एकपल्ट मेरो 'देश काल परिस्थितिअनुसार चल्नुपर्छ' शीर्षकको कविता समीक्षामा प्रकाशित हुनमा एउटा रोचक घटना पनि गाँसिएको छ ।

त्यो कविता नेपाल राजकीय प्रज्ञा प्रतिष्ठानले त्यतिबेला बर्सेनि आयोजना गर्ने 'गाईजात्रा महोत्सव' का लागि चयन भएको थियो । त्यसरी चयन भएपछि महोत्सवको पहिलो दिन प्रज्ञा प्रतिष्ठानका संरक्षक राजा र राजपरिवारलाई सुनाउने अवसर पाइन्थ्यो । साथै, हप्ताभरि कविता वाचन गरिन्थ्यो र राम्रो पारिश्रमिक हात लाग्थ्यो । त्यो वाचन गरिएको मेरो कविताको विषयमा त्यसपछिको महिनामा प्रकाशित 'अभिव्यक्ति'मा ठट्टा छापिएको थियो । विनोद दीक्षितले 'गोविन्दको त्यो कविता पनि कविता हो र ?' भनेर दिल्लगी गरेका थिए ।

'समीक्षा' पत्रिकामा नामले वा बेनामले विविध रचना लेख्नेहरूको एउटा समूह थियो । त्यो समूह विशेष गरी समीक्षा प्रकाशित हुने अघिल्लो रात अबेरसम्म प्रेसमा जम्मा हुने गर्थे र अन्तिम सामग्री मुद्रण हुन थालेपछि खुसियाली मनाउन सुरु हुन्थ्यो । यो जमात पछि पाँच पाण्डवको रूपमा प्रख्यात भयो ।

केही दिनपछि नयाँ सडक पीपलबोटमा विनोद दीक्षितसँग भेट भो । मलाई भेट्नेबित्तिकै उनले भनिहाले, 'गोविन्दजी, अभिव्यक्तिमा मैले भनेको भनेर छापिएको त्यो कुरा हुँदै होइन । नागुबाबु (नगेन्द्रराज शर्मा) ले केके गर्छन् गर्छन् । साँच्चै मैले भनेकै होइन ।'

जवाफमा मैले केही भनिनँ । हाँसिरहेँ । तर, अचानक एउटा विचार मेरो मनमा जन्मियो र मैले भनेँ, 'त्यसो भए एउटा काम गरौँ दाइ !'

'के भन्नोस् त ?,' उनले भने ।

'मेरो त्यो कविता समीक्षामा छाप्नुस् । अहिलेसम्म कतै छापिएको छैन । तपाईंले नभनेको भए पनि, भनेको भए पनि त्यसले क्षतिपूर्ति गर्छ,' मैले भनेँ ।

'लौ हुन्छ । कविता लिएर आउनोस् है त,' उनले थपे ।

केही दिनपछि कालिकास्थान डिल्लीवजारमा गएर त्यो कविता हस्तान्तरण गरेँ र त्यसपछिको हप्ता प्रकाशित पनि भयो । यस्तो रोचक घटना भएको थियो ।

विनोद अग्रज थिए । सधैँ अग्रजकै सम्मानमा राखेँ । त्यसैले समकालीन मित्रहरूसँग जस्तो साथै यात्रा गर्ने अवसर खासै जुरेन । तर, २०३८ सालमा विराटनगरमा भएको 'विराट साहित्य सम्मेलन' मा भने एकैसाथ हामी मारवाडी वासामा बसेका थियौँ । एउटै हलमा लहरै सुतेका थियौँ । त्यस हलमा डा. ध्रुवचन्द्र गौतम, वासु शशी, विजय बजिमयलगायतसँग रमाइलो मदिरापान कार्यक्रम भएको थियो । हुन त मारवाडी वासामा मद्य र मास चल्दैनथ्यो । तर, कवि साहित्यकारहरू न ठहरिए, कसैले कतै खोकिलामा घुसारेर ल्याएछन् र त्यहाँ सिधै बोतलबाट उदरस्थ गर्ने कार्यक्रम भएको थियो ।

त्यसपछि विनोदले 'सुँगुर नाच' नाचेका थिए । कुप्रोकुप्रो परेर सुँगुरको जस्तो थुतुनो पारेर उनले नाचेको मलाई सधैँ रमाइलो झझल्को आइरहन्छ ।

'समीक्षा' पत्रिकामा नामले वा बेनामले विविध रचना लेख्नेहरूको समूह थियो । त्यो समूह विशेष गरी समीक्षा प्रकाशित हुने अघिल्लो रात अबेरसम्म प्रेसमा जम्मा हुने गर्थे र अन्तिम सामग्री मुद्रण हुन थालेपछि खुसियाली मनाउन सुरु हुन्थ्यो । यो जमात पछि पाँच पाण्डवको रूपमा प्रख्यात भए । ती पाँच जनामा नगेन्द्रराज शर्मा, डा. ध्रुवचन्द्र गौतम, ध्रुव सापकोटा, रोचक घिमिरे र विनोद दीक्षित थिए ।

यो समूह बेलाबेलामा नेपालका विभिन्न ठाउँ र भारत भ्रमणमा पनि जान्थ्यो । भारतमा पनि विशेष गरी दक्षिण भारत गएको देखिन्थ्यो, सुनिन्थ्यो, पढिन्थ्यो ।

विनोद र डा. ध्रुवचन्द्रको मित्रताको चिनो बन्यो 'राप' टेलिशृङ्खला । यसको कथा रचना विनोदको थियो । पटकथा र संवाद डा. ध्रुवचन्द्र गौतमले लेखेका थिए । रमेश बुढाथोकीले निर्देशन गरेको यो टेलिशृंखलामा बिना बुढाथोकी, कृष्णमुरारि ढङ्गेल, सन्तोष पोखरेल, अंशुमाला शाही, नवीन श्रेष्ठ, अशोक शर्मा, मोहन निरौला, सुरविर पण्डितलगायतले अभिनय गरेका थिए भने पार्श्व सङ्गीत वुलु मुकारुङको थियो । यसको छायांकन वीरगञ्जको नकटुवा, सिम्रौनगढ तथा काठमाडौंमा गरिएको थियो । नकटुवामा सुटिङ हुँदा विनोद पनि हेर्न पुगेका थिए । उनले सो टेलिशृंखलामा 'वौवा' नामक पात्रमा आफ्नो किशोरावस्थाका सबै 'हर्कत' देखाइएको भनेर दङ्ग परेका थिए ।

दीक्षितका साथ लेखक ।

यो पाण्डव समूहमा एकपल्ट विग्रह आयो । प्रज्ञा प्रतिष्ठानको विधानअनुसारको प्रमुख पद उपकुलपतिमा मदनमणि दीक्षित नियुक्त भएपछि अर्को प्रमुख पद सदस्यसचिव कसलाई बनाउने भन्नेमा मदनमणि दीक्षितलाई साह्रै सकस भयो । उनी नगेन्द्रराज शर्मालाई सदस्यसचिव बनाउन चाहन्थे । शायद वचन पनि दिइसकेका थिए कि ! तर विनोद आफ्ना परम मित्र डा. ध्रुवचन्द्र गौतमलाई सदस्यसचिव बनाउन जोड गर्न लागे, पिता मदनमणि दीक्षितसमक्ष । आफ्नो रोजाइको मानिस कि पुत्रको रोजाइ, मदनमणिलाई साह्रै सकस परेको विषय काठमाडौंको साहित्यिक माहौलले पनि पत्तो पाएको थियो । अन्त्यमा मदनमणि पुत्रमोहका कारण डा. ध्रुवचन्द्र गौतमलाई रोज्न बाध्य भए ।

तर, यो रोजाइ मदनमणि दीक्षितको घाँटीमा हड्डी अड्केझैँ हुन पुग्यो । प्राज्ञ परिषद्‌को गठन भएको छोटो समयपछि नै मदनमणि दीक्षित र डा. ध्रुवचन्द्र गौतमबीच अकल्पनीय कटाक्ष भयो । बोलचाल बन्द भयो । मदनमणि दीक्षितले आवेशमा आएर राजीनामासमेत दिए । तर, विनोदले प्रधानमन्त्री कार्यालय पुगेर त्यो राजीनामा फिर्ता गराउन पहल गरे । यो अवधिमा मदनमणि दीक्षितको मात्र होइन, विनोदको पनि डा. ध्रुवचन्द्र गौतमसँग बोलचाल बन्द भएको थियो । मदनमणि दीक्षितको उपकुलपतित्वकालभरि यो विग्रह निरन्तर थियो ।

एकेडेमीको कार्यकाल सकिएको निकै पछि सम्बन्धमा सुधार भयो र पाण्डव अवतारको पुनर्जागरण भयो । यद्यपि मदनमणिले त्यस कालखण्डलाई सधैँ कालरात्रिको संज्ञा दिइरहे, आजीवन । तर, विनोद र पुराना मण्डली पाँच पाण्डवको सँगै नियमित खानपान र भ्रमणको सिलसिला चल्यो । उनीहरू पुनः स्वदेश तथा भारतको भ्रमणमा हिँड्न थाले ।

पाण्डव नामाकृतमध्ये डा. ध्रुवचन्द्र गौतम त सदावहार लेखक नै भए, बर्सेनिजसो एउटा किताब तयार गर्थे । ध्रुव सापकोटाले पनि संख्यामा कम भए पनि निरन्तर लेखिरहे । नगेन्द्रराज शर्माले लेखनलाई लगभग चटक्कै छाडेर अभिव्यक्तिमै केन्द्रित भए । रोचक घिमिरेले भने रचनाको सम्पादनलाई निरन्तरता दिँदै कलमलाई अघि बढाए । पहिलो कृति नै पुरस्कृत भयो, उत्तम शान्ति पुरस्कारबाट । तर, विनोदले भने थोरै लेखे । थोरै प्रकाशित गरे । प्रकाशितलाई पनि पुस्तकाकार दिनेतिर उतिसारो चासो राखेनन् । पिता मदनमणिको छाया नै भैरहे, सदा ।

आफ्नो लेखनयात्रा र पुस्तक प्रकाशित नभएको विषयमा विनोद बेलाबेलामा सामाजिक सञ्जालमा स्वीकारोक्ति अभिव्यक्ति भने दिने गर्थे । उनी भन्थे, 'पिताजीलाई सघाउनुलाई नै आफ्नो उद्देश्य ठान्दै गएँ, कहिले कुनै कुरामा चर्को भइनँ, बरू हल्का रूपमा आफ्नो विचार राख्थेँ । म बाहिरका आफ्ना सकारात्मक कुराहरू र आफूले गरेका ठूला कामहरूबारे घरमा कसैलाई भनिनँ र फुर्ती गर्दै ठूलो हुन पनि चाहिनँ, त्यो मानेमा म स्याल भएँ ।'

मलाई थाहा थियो, एउटा विशाल रूखको अगाडि स्यानोस्यानो रूखले जतिसुकै फुर्ती गरे पनि त्यसले सकारात्मक सन्देश प्रवाह गर्न सक्दैन ।

म साहित्यतर्फ लेखेको रचना देखाउन डराउँथेँ । त्यसैले थन्क्याउँथेँ पनि ।

मैले ६० भन्दा बढी कथा लेखेँ हुँला । तर, तीमध्ये २०२६/२७ सालमा प्रकाशित 'मधुरात्रि' कथाले मात्र राम्रो चर्चा विभिन्न पत्रपत्रिकामा पुन: मुद्रित भएर तथा नाटकको रूपमा मञ्चित भएर पायो । बाँकी कुनैले पनि त्यस्तो चर्चा पाएनन्, एक/दुई पत्रपत्रिमामा पाठक प्रतिक्रियाबाहेक ।'

पाण्डव नामाकृतमध्ये डा. ध्रुवचन्द्र गौतम त सदावहार लेखक नै भए, बर्सेनिजसो एउटा किताब तयार गर्थे । ध्रुव सापकोटाले पनि संख्यामा कम भए पनि निरन्तर लेखिरहे । नगेन्द्रराज शर्माले लेखनलाई लगभग चटक्कै छाडेर अभिव्यक्तिमै केन्द्रित भए । रोचक घिमिरेले भने रचनाको सम्पादनलाई निरन्तरता दिँदै कलमलाई अघि बढाए । पहिलो कृति नै पुरस्कृत भयो, उत्तम शान्ति पुरस्कारबाट । तर, विनोदले भने थोरै लेखे ।

विनोद मदनमणिको छाया मात्र होइन, सायङ्कालीन मधुपानमा साथ दिने साथी पनि थिए । एकपल्ट किशोर पहाडी साझा प्रकाशनको सञ्चालकको पदमा उम्मेदवार भएको बेला उनलाई सघाउन, मेरा सम्पर्क सम्बन्ध राम्रो भएका विभिन्न साहित्यकारहरूको घरदैलो गर्ने क्रममा मदनमणि दीक्षितसँग भोट माग्न कालिकास्थान पुग्यौँ । त्यो दिनको अन्तिम घर थियो त्यो । हामीले ढोका ढकढक्याएपछि विनोदले ढोका खोले । हामी भित्र पस्यौँ । मदनमणि समीक्षाको कार्यालयको आफ्नो सम्पादकको मेचमै थिए । पिता–पुत्र वोद्कापान गरिरहेका रहेछन्, दालमोठसँग । हामी पुगेपछि विनोदले थप एक क्वार्टर लिएर आए र हामीले सुक्खा दालमोठसँग जनवादी किसिमको वोद्कापान गरेका थियौँ, भोट माग्ने कामसँगै । त्यो दुर्लभ संयोग थियो, जुन पछि कहिल्यै दोहोरिएन ।

पिताको देहान्तपछि भने विनोदले अपेक्षाकृत आफ्ना रचनालाई पुस्तकको रूप दिने सोचलाई अलि बढी अघि बढाएका हुन् । गायक नारायणगोपालसँग उनको राम्रो सम्बन्ध र मित्रता थियो । उनले समीक्षामै प्रकाशित र अन्य रचनाहरू समेटेर नारायण गोपालबारे पुस्तक निकाल्ने उद्घोष गरेका थिए । तर, त्यो उद्घोषले मूर्त रूप भने लिन सकेन ।

खासमा विनोद पञ्च पाण्डव टोलीका साथमै अमेरिका भ्रमण गर्न चाहन्थे । पाँच जना, सम्भव नभए रोचक घिमिरेबाहेक चार जना, चार जना सम्भव नभए नगेन्द्रराज शर्माबाहेक तीन जना । तीन जना सम्भव नभए ध्रुव सापकोटाबाहेक ध्रुवचन्द्र र उनी दुई जना आउन चाहन्थे । तर, संयोग के पर्‍यो भने, उनी सपत्नी अमेरिका आए, अरु कसैको चाँजो मिलेन । ऊनी भर्जिनिया पनि आएका थिए, तर मेरो धमाधम घर सर्ने बेला परेकाले मैले घुमघामका लागि समय मिलाउन सकिनँ । उनी बसेकै ठाउँमा गएर भेटचाहिँ गरेँ ।

हुन त उनले डा. ध्रुवचन्द्र गौतम र ध्रुव सापकोटा साथै आउने एक उपाय गरेका थिए । ध्रुवद्वयको सहयोगी उपन्यास 'ज्यागा' अमेरिकाको भुटानी मूलका नेपाली संस्थाबाट प्रकाशन गराउने र त्यसैको बहानामा, त्यसैको बिक्रीको पैसाले अमेरिका भ्रमणको खर्च जोहो गर्ने । उपाय यसो हेर्दा सरल नै थियो । एक साँझ म र ध्रुव सापकोटालाई विनोदले सायङ्कालीन खानाका लागि निम्तो गरे, 'ज्यागा' को फोटोकपी हस्तान्तरण गर्न । म गएँ । खानपानपछि घर जानलाई ट्याक्सी पनि बोलाइदिए ।

'ज्यागा' को फोटोकपी लिएर म अमेरिका फर्किएँ । विनोदले हुलाकबाट पठाउन भनिएको ठेगानामा मैले पठाइदिने काम त गरेँ, तर अपेक्षा गरेको काम हुन सकेन र 'ज्यागा' को पुनर्मुद्रणको काम अघि बढेन । फलस्वरूप ध्रुवद्वयको अमेरिका आउने सन्दर्भ पनि सकियो ।

सामान्यतः म काठमाडौं जाँदा मदनमणि दीक्षितलाई भेट्न नियमित जसो जाने गर्थें । मदनमणिको निधनपछि म विनोदलाई त्यसरी नै भेट्न जान्थेँ । यो मेरो सम्मानयुक्त शिष्टाचार भेट हुन्थ्यो । त्यसरी भेट्न जाँदा मदनमणि निकै प्रसन्न हुन्थे र कुराकानी गर्थे । विनोद पनि खुसी हुन्थे । गत ३ पुस २०७९ का दिन उनको निवासमा भेट्न गएको थिएँ । उनी निकै खुसी भएका थिए । मेरो अमेरिका फर्कने दिन नजिकिँदै गएकाले लामो समय गफ गर्ने फुर्सत थिएन । तर, विनोद अब एकछिन, अब एकछिन भन्दै कुराको सिलसिला बढाउने पुरानो बानीअनुसार कुरा गरिरहेका थिए । त्यो नै उनीसँगको अन्तिम भेट थियो ।

नेपाली पत्रकारिताको इतिहासमा समीक्षाको आफ्नै प्रकारको विशिष्ट स्थान छ । समीक्षा समाचारप्रधान अखबार भए पनि यसमा साहित्यका महत्त्वपूर्ण रचनाहरू प्रकाशित भएका छन् । विशिष्ट साहित्यकारका रचना मात्र होइन, महत्त्वपूर्ण साहित्यिक अन्तर्वार्ता पनि प्रकाशित भएका छन् । तिनमा विनोदको संलग्नता थियो । आफ्नो नाम र बेनाममा पनि लेखिएका विनोदका अनगिन्ती रचना समीक्षामा सुरक्षित छन् । बेनामी रचनाको त इतिहास समाप्त भैहाल्यो, तर उनका नामका रचनाहरूमा भने उनी बाँचिरहनेछन् । उनका प्रकाशित पुस्तकका पानाहरूमा उनी जीवन्त रहिरहनेछन् ।

-फल्स चर्च भर्जिनिया, अमेरिका ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, वैशाख ८, २०८० १९:५९