विपन्नकाे सहारा कमलाको धार

A+ A A-

धनुषा र सिरहाको बीचमा पर्ने कमला नदीको बगर पछिल्लो समय आर्थिक अवस्था कमजोर रहेका विपन्न वर्गका स्थानीय किसानका लागि गुजारा चलाउने सहारा बनेको छ ।

विपन्न वर्गका स्थानीयहरूले कमला नदीको किनारमा तर्बुजा, लौका, काँक्रो, घिरौँलालगायतका फलफूल तथा तरकारी खेती गरी त्यसैको आम्दानीबाट घरव्यवहार चलाउँदै आएका छन् । धनुषा बालाबाखरका ५५ वर्षीय किसान रामदेव मुखिया ऋणको भारीले थिचिएको बेला सहकर्मीको सल्लाहअनुसार कमला नदीको किनारमा तर्बुजा, लौका, काँक्रो, घिरौँलालगायतका फलफूल तथा तरकारी खेती गर्न सुरु गरे ।

सहकर्मीको सल्लाहअनुसार बगरखेतीमा लागेका रामदेवले पहिलो वर्षमा १० कट्ठा जति क्षेत्रफलमा तरकारी तथा फलफूल खेती गरे । राम्रो आम्दानी पनि हुने र जग्गा प्रयोग गरेबापत भाडा पनि तिर्न नपर्ने भएपछि उनले प्रत्येक वर्ष लगानी र क्षेत्रफल पनि बढाउदै लगे । उनले यस वर्ष १५ कट्ठामा तर्बुजा र ५ कट्ठामा हरियो तरकारी खेती गरेका छन् । रामदेव मात्र होइन, त्यस भेगका करिब ५ सय किसानहरूले कमला नदीको किनारमा त्यत्तिकै खेर गइरहेको बलौटे बगरमा व्यावसायिक रूपमा तरकारी तथा फलफूल खेती गरी तर्बुजा, लौका, काँक्रो, घिरौँलालगायत उत्पादन गरी बिक्री गरेर राम्रो आर्थिक लाभ लिँदै आएका छन् ।

भारत विहारको जयनगरदेखि उत्तर बन्दीपुरसम्म कमला नदीको दायाँबायाँको करिब १ हजार ५ सय बिघा बलौटे बगरमा त्यहाँका स्थानीय बासिन्दाहरूले व्यावसायिक रूपमै तर्बुजा खेती गरी सिजनमा १० करोडभन्दा बढीको कारोबार गर्ने गरेको अर्का किसान राजेन्द्र मुखिया बताउँछन् । उनी भन्छन्, 'भारततर्फका किसानहरूले त कमला नदीको किनार खेर गइरहेको बगरबाट त्यति ठूलो आम्दानी गरिरहेका छन् भने हामीले पनि यस्तो व्यवसाय किन नगर्ने ?'

अहिले त्यहाँ सिरहाको पटेर्बाघाट, मलहनिया, कठाल, फुलबरिया, नगरगीलगायत स्थानका किसानहरू कमला बगरमा तर्बुजा, लौका, काँक्रो, हरियो सागसब्जीलगायतका तरकारी खेती गर्ने गरेको किसान घुरन मुखिया बताउँछन् । उनी भन्छन्, 'बगर खेतीले आर्थिक आम्दानी राम्रो दिए पनि यो व्यवसायमा कमला नदीमा आउने बाढीको डरले भने किसानहरूलाई सताइरहेको हुन्छ ।'

कमलाको बगरमा रहेको बलौटे माटोमा १० कट्ठामा तर्बुजा खेती गरेका किसान नारायण मुखियाले गत वर्ष खर्च कटाएर ३ लाख रुपैयाँ आम्दानी गरे । यस वर्ष उनी पनि क्षेत्रफल बढाएर तरकारी तथा फलफूल खेती गरेका छन् । उनी भन्छन्, 'त्यत्तिकै खेर गइरहेको कमलाको बगर हामीजस्ता विपन्न वर्गका मानिसहरूका लागि आर्थिक आयआर्जन गरेर जीवन गुजरा गर्ने सहारा बनेको छ ।'

तर, तीनै तहका सरकारले मल, बिउ तथा सिँचाइका लागि कुनै सुविधा उपलब्ध नगराएको नारायण मुखियाको गुनासो छ । त्यस्तै, अर्का किसान श्री मुखिया पनि सरकारले सहुलियत दरमा ऋण उपलब्ध गराउनुका साथै मल, बिउबीजन उपलब्ध गराएर सहयोग गरिदिए यो व्यवसाय अझ विस्तार गर्न सकिने बताउँछन् ।