बाराको चुनावी रौनक : उम्मेदवार घरदेखि खेतखलिहानसम्म

A+ A A-

मधेश प्रदेशको बारा निर्वाचन क्षेत्र नम्बर २ को उपचुनावमा सत्ता गठबन्धन दलको समर्थनमा उत्रिएका छन्– जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)का अध्यक्ष उपेन्द्र यादव । यादवसँग जनमत पार्टीका शिवचन्द्र कुशवाह र राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका रमेश खरेल प्रतिस्पर्धा गर्दैछन् । अनि, एमालेबाट पुरुषोत्तम पौडेल उम्मेदवार छन्, जो पहिला पनि बाराबाट निर्वाचित सांसद थिए । सत्ता गठबन्धनको समर्थनकै कारण कांग्रेस र माओवादीका उम्मेदवार छैनन् । उम्मेदवार बन्न नपाउने भएपछि कुशवाह माओवादी छोडेर जनमत पार्टीमा लागेका थिए ।

संयोग नै मान्नुपर्छ, अहिले प्रमुख प्रतिस्पर्धामा रहेका चार जना उम्मेदवारमध्ये तीन जना ४ मंसिर २०७९ मा पराजितहरू हुन् । त्यसमध्येका दुई जना बाराभन्दा बाहिरी जिल्लामा पराजित हुन् । खरेल काठमाडौं १ मा पराजित भएका थिए भने यादव सप्तरी २ मा । सप्तरी २ मा यादवलाई पराजित गर्ने जनमतका अध्यक्ष सीके राउत बारा २ मा कुशवाहको चुनावी कमान्डर बनेका छन् । अहिले जनमतबाट उम्मेदवार भएका कुशवाह ४ मंसिर २०७९ मा बारा २ मै माओवादी केन्द्रको उम्मेदवार थिए तर जसपाका रामसहाय यादवसँग पराजित भए ।

बारा २ को निर्वाचन रोचक यस मानेमा पनि छ कि जसपा अध्यक्ष यादवको संसदमा जसरी पनि छिर्ने महत्त्वाकांक्षाले सो क्षेत्रबाट निर्वाचित आफ्ना विश्वासिला नेता रामसहाय यादवलाई उपराष्ट्रपति बनाएर उनी चुनावी मैदानमा ओर्लिएका छन् । नेपालको राजनीतिमा चतुर खेलाडी मानिएका यादवले यो निर्वाचनलाई प्रतिष्ठाको विषय बनाएका छन् ।

संसदमा छिर्नकै लागि कहिले नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र कहिले नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा र माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालसँग मिलन र विछोडको खेल खेल्दै आएका यादवको बारा चुनावी यात्रामा मधेशमै नयाँ उदाएको शक्ति जनमतले छेकबार लगाउन हदैसम्मको बल देखाएको छ । तर, सप्तरीको जस्तै बारामा पनि छातालाई माइकले छेक्न सक्दैन भन्ने अवस्था छैन । एमालेको सूर्यलाई छेक्न कांग्रेसको रुख, जनमतको हर्न र राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको घण्टीको आवाजलाई निष्प्रभावी बनाउन माओवादी केन्द्रका हँसियाहथौडाको दरिलो साथ पाएको जसपाको विश्लेषण छ ।

मंगलबार मात्रै सत्ता गठबन्धन दलका नेपाली कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, जसपा र लोसपाका प्रदेश अध्यक्षहरूको बैठक बसेको थियो । बैठकमा जसपाका उम्मेदवार यादवलाई जिताउन यी पार्टीका प्रदेश अध्यक्षहरूले आफ्नो स्थानबाट तथा सामूहिक रूपमा लाग्ने प्रतिबद्धतासमेत जनाएका छन् ।

बढ्दाे गर्मी, उम्मेदवार घरदेखि खेतखलिहानसम्म

तराईमा बढ्दो गर्मीको पर्वाह नगरी उम्मेदवारहरू मतदाताको घरदेखि खेतखेतमा पुगिरहेका छन् । जसपाका अध्यक्ष तथा बारा क्षेत्र २ का उपनिर्वाचनमा उम्मेदवारी दिएका उपेन्द्र यादवले पनि मतदाता रिझाउन घरदेखि खेतमै पुगेर मत माग्ने गरेका छन् । यादवले आफूहरूले विगतमा गरेको काम र राष्ट्रिय राजनीतिमा आफूले खेल्दै आएको भूमिकालाई मूल्याङ्कन गरी आफ्नो पक्षमा मतदान गर्ने दाबी गरेका छन् । विगतका आन्दोलनबाट प्राप्त भएका संघीयता संस्थागत गर्न, संविधानको संरक्षण, राष्ट्रिय समस्याको समाधान गर्न, मुलुकमा सुशासन कायम गरी देशलाई आर्थिक समृद्धिको बाटोमा अगाडि बढाउने आफ्नो मुख्य एजेन्डा रहेको यादवले बताए ।

गत मंसिरमा तत्कालीन जसपाका उम्मेदवार रामसहाय यादवसँग ३५४ मतले पराजित कुशवाहले आफू सो क्षेत्रको धर्तीपुत्र भएको भन्दै मतदाताहरूको घरघर गएर मत माग्ने गरेका छन् । २०६४ सालमा संविधानसभा सदस्यमा निर्वाचित भएयता कुशवाह पटकपटक निर्वाचनमा हार्दै आएकाले यसपटक जनताले आफूलाई विश्वास गरेर मत दिने दाबी गरिरहेका छन् । उम्मेदवार कुशवाहले भने आफ्नो प्रतिस्पर्धा कुनै पार्टीसँग नरहेको दाबी गर्दै जनताले पार्टीभन्दा व्यक्तिलाई हेरेर मतदान गर्ने दाबी गरे । उनले आफू २४ घण्टा यो क्षेत्रका जनताका बीच रहेको र जनताको प्रशासनिक कार्यदेखि विकास निर्माणको कार्यमा दिनरात खट्ने गरेकाले जनताले त्यसको मूल्यांकन गरेर मतदान गर्ने बताए ।

त्यसैगरी, एमाले संगठनमा महत्त्वपूर्ण नेतामध्ये रहेका पौडेलको पक्षमा एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले प्रचारप्रसार गरिसकेका छन् । ओलीको प्रचारले जसपा र जनमतलाई केही क्षति भएको बताइन्छ । एमालेका नेताहरूले १५ हजार संगठनात्मक मत रहेकाले चुनावमा राम्रो परिणाम ल्याउने दाबी गरेका छन् । एमालेका नेताहरूले जसपासित सोझो प्रतिस्पर्धा रहेको दाबी गर्छन् । यादवको उम्मेदवारीले क्षेत्रको राजनीतिक समीकरण फेरिएको एमालेका नेताहरूको कथन छ ।

एमाले उम्मेदवार पुरुषोत्तम पौडेलले पनि चुनावी प्रचारप्रसारलाई तीव्रता दिएका छन् । एमाले मात्रै देशमा परिवर्तन ल्याउन सक्ने भन्दै उनले जनताले एमालेलाई विश्वास गरेर मतदान गर्ने बताए । सप्तरीका जनताले एकपटक हराइसकेकालाई बाराका जनताले पनि यसपटक ठेगान लगाउने दाबी गरे । मंसिरमा भएको निर्वाचनमा एकाएक चर्चामा आएको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले पूर्वडीआईजी रमेश खरेललाई उम्मेदवार बनाएको छ ।

खरेल पर्सामा प्रहरी उपरीक्षक हुँदा सो क्षेत्रमा आफ्नो राम्रो छवि बनाएका थिए । उम्मेदवार खरेलले भने, ‘जनताले सबै पार्टीलाई देखिसकेका छन्, अब देश बनाउने जिम्मा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीलाई दिनुपर्छ भन्ने मनसायमा रहेका छन् ।’ बाराको विकास, कृषि, शिक्षा, रोजगारी, खेलकुद तथा जिल्लाका पवित्र धार्मिक स्थलहरूको संरक्षण र प्रवर्द्धन आफ्नो मुख्य चुनावी एजेण्डा रहेको उनले बताए ।

यी उम्मेदवारहरूको बीचमा प्रभु साहको नेतृत्वको आम आदमी पार्टीका उम्मेदवार अरुण ज्ञवालीले पनि चुनावी प्रचारप्रसारलाई तीव्रता दिएका छन् । रौतहट निवासी प्रभु साहको सो क्षेत्रमा राम्रो प्रभाव छ । तर, पहाडी सामुदायबाट उम्मेदवार बनाएकाले आमजनता अझै उनको पक्षमा खुल्न सकेका छैनन् ।

जनमत पार्टीका अध्यक्ष सीके उतले उम्मेदवार यादवमाथि निरन्तर हमला गरिरहेका छन् । यादवको विरोध गरेर मात्र चुनाव जित्न सक्ने जनमतका नेताहरूको बुझाइ देखिन्छ । जनमत पार्टीका नेताहरूले जसपा अध्यक्ष यादव सत्ताको पुजारी रहेको र सत्तामा पुगेपछि मधेशी जनताको मुद्दा छोडने गरेकाले जनताले यसपटक ठेगान लगाउने दाबी गर्दै आएको छ ।

तर, जसपाका मधेश प्रदेश अध्यक्ष रामबाबु यादवले आफ्नो उम्मेदवारको जित सुनिश्चित रहेको दाबी गरे । संसदमा उपेन्द्र यादवको आवश्यकता रहेको बताउँदै उनले भने, 'अध्यक्षज्यूको गठबन्धनमा आवश्यकता भएकाले दलका शीर्ष नेताहरूले नै बारा २ मा चुनाव लड्न आग्रह गरेको बताए । ‘संसदभित्र उपेन्द्र यादवको आवश्यकता महसुस भएकाले केन्द्रमा शीर्ष नेताहरूको आग्रहलाई जिल्लाका कांग्रेस, माओवादी, नेकपा एकीकृत समाजवादीका नेताहरूले बुझ्नुपर्छ,’ यादवले भने, ‘संसदभित्र तपाईंको आवश्यकता छ, तपाईं नै बारा २ बाट चुनाव लड्नुपर्‍यो भनेर गठबन्धनले नै आग्रह गरेको हो ।’

बारा निर्वाचन क्षेत्र २ मा पाँचवटा स्थानीय तह रहेका छन् । जसमा ४३ वटा वडाहरू पर्दछन् । जसपा नेपालका मधेश प्रदेश अध्यक्ष यादवले पाँचवटा स्थानीय तहमध्ये दुईवटा पालिका र १६ वटा वडामा जसपा नेतृत्व गरेकाले अन्य ठाउँमा पनि थोरै मतान्तरले पराजित भएको अवस्था रहेकाले पनि आफूहरूको जनाधार बलियो रहेको अध्यक्ष यादवको भनाइ छ ।

१ लाख ५ हजार मतदाता रहेको सो क्षेत्र यादवहरूको जनसंख्या बढी छ । उपेन्द्र यादवलाई जिताउन यसपटक प्रदेशभरिका यादवहरू सक्रिय रहेको बताइन्छ । एमाले उम्मेदवार पौडेल, आम आदमी पार्टीका उम्मेदवार ज्ञवाली सक्रिय हुँदा जनमत पार्टीका उम्मेदवार कुशवाहलाई क्षति हुने देखिन्छ ।

सो क्षेत्रमा एमाले र जनमतभन्दा कांग्रेस र जसपाको संगठन राम्रो छ । तर, यादव सत्ता गठबन्धनको उम्मेदवार भएकाले उनलाई अन्य उम्मेदवारभन्दा केही सहज भने देखिन्छ । कांग्रेसले अध्यक्ष यादवलाई जिताउन प्रदेश सभापति कृष्णप्रसाद यादव र लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टीले प्रदेश अध्यक्ष जितेन्द्र सोनललाई खटाएको छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, वैशाख १, २०८० १३:२६