सेतो मच्छिन्द्रनाथबारे दुई किंवदन्ती, यस्तो छ रोचक कथा (भिडियो)

A+ A A-

सेतो मच्छिन्द्रनाथको रथ यात्रा प्रारम्भ भएको शुक्रबार तेस्रो दिन । प्रत्येक वर्षको चैत्र शुक्ल अष्टमी अर्थात चैते दसैँदेखि रथ यात्रा सुुरु गरिएको हुन्छ ।

यो सँग जोडिएको दुुईवटा किंवदन्ती छ । पहिलो, राजा शिवसिंह मल्लले नेपाल सम्वत् ७०८ देखि करुणामय सेतो मच्छिन्द्रनाथको मूर्ति भेटिएको स्थान जमलबाट चैत्र शुक्ल अष्टमीका दिन नौतले शिखर शैलीको रथमा मच्छिन्द्रनाथको मूर्ति राखेर रथयात्रा गर्ने परम्परा सुरु गरेको भन्ने कथन छ ।

सेतो मच्छिन्द्रनाथको रथयात्रा वर्षा र सहकालका देवता मानिने आर्याअवलोकितेश्वरको मूर्तिको रथयात्रा गरी मनाइने जात्रा हो ।

काठमाडौं उपत्यकाका वृद्धवृद्धालाई दर्शन गराउन रथलाई नगर परिक्रमा गराउने चलन रहँदै आएको छ । करुणामय र आर्याअवलोकितेश्वरको नामबाट पनि चिनिने सेतो मच्छिन्द्रनाथलाई जनबहालबाट नगर परिक्रमा गराई जमलमा बनाइएको रथमा प्रतिस्थापन गराइएपछि नगर परिक्रमा गर्ने प्रचलन छ ।

अन्तिम दिन लगनटोलस्थित मच्छिन्द्रनाथकी आमालाई तीनपटक परिक्रमा गराएपछि रथयात्रा सम्पन्न हुन्छ ।

दोस्रो किंवदन्तीअनुसार परापूर्वकालमा जमल क्षेत्रको खेतमा एक जना ज्यापुले खेत खन्दा सेतो मच्छिन्द्रनाथको मूर्ति फेला पारेका थिए । उक्त मूर्तिलाई घर लगी धानको भकारीभित्र लुकाइराख्दा त्यस भकारीबाट जति धान झिक्दा पनि नसकिएपछि मूर्तिलाई अन्नदाता ठहर्‍याइ जनबहालमा स्थापना गरिएको किंवदन्ती छ । सोही परम्पराअनुसार अचेल पनि मूर्ती फेला परेकै स्थान जमलमै रथ बनाउने चलन छ । उपत्यकामा जमल र बनेपा, नालाको सेतो, ललितपुरको बुङ्मति र चोभारको रातोसहित चारवटा मच्छिन्द्रनाथ छन् ।

धार्मिक सहिष्णुताको प्रतीक सेतो मच्छिन्द्रनाथलाई शैव सम्प्रदायले शिव, शाक्त सम्प्रदायले शक्ति र बौद्धमहायन तथा बज्रयान सम्प्रदायले आर्यअवलोकितेश्वरका रूपमा पुज्ने परम्परा छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, चैत १७, २०७९ १५:००