विरोधीको मुख थुनेको सरकारले प्रधानमन्त्रीविरुद्ध नाराबाजी गर्ने युवालाई हाल्यो जेल

विरोधीको मुख थुनेको सरकारले प्रधानमन्त्रीविरुद्ध नाराबाजी गर्ने युवालाई हाल्यो जेल

A+ A A-

प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’विरुद्ध नाराबाजी गरेकै आरोपमा समातिएका तीन युवा हिजो जेल चलान भए । ७ चैतमा प्रधानमन्त्री प्रचण्ड अन्तर्राष्ट्रिय जातीय भेदभाव उन्मूलन दिवसको अवसरमा आयोजित कार्यक्रममा जाँदा बझाङका १८ वर्षीय विप्लव खड्का, सोलुखुम्बुका २३ वर्षीय उद्धव बस्नेत र बागलुङका ३० वर्षीय सोम शर्माले नाराबाजी गरेका थिए ।

बैंक ब्याज मिनाहकाे माग गर्दै नाराबाजी गरेका उनीहरूकाे मुखसमेत प्रहरीले थुनिदिएको थियो । यतिले मात्र नपुगेर पक्राउ गरी ७ दिन थुनेपछि जिल्ला प्रशासन कार्यालयले हिजो मागेकाे जनही ५ हजार धरौटी तिर्न नसक्दा उनीहरूले जेल जानुपरेको थियो ।

नेपालमा राणा शासन र राजतन्त्रकै झल्को दिनेगरी प्रदर्शनकारीको मुख थुनिएको र पक्राउ गरी जेल हालिएको घटनाको धेरैले विरोध गरेका छन् । युवाहरू यस्तो बेला जेल जानुपरेको छ, जतिबेला देशमा गणतन्त्र ल्याएको जश लिने पार्टीका अध्यक्ष प्रचण्ड प्रधानमन्त्री छन् । त्यो पनि उनैविरुद्ध नै नाराबाजी गरेको आरोपमा विरोधीलाई जेल हालिएको छ ।

लाेकतान्त्रिक शासन प्रणालीमा सधैं स्वतन्त्र टिप्पणी र मतभेद राख्न पाइन्छ । विराेध पनि गर्न पाइन्छ । तर प्रधानमन्त्रीविरुद्ध नाराबाजी गरेकै आरोपमा जेल पठाउने प्रवृत्तिले लोकतन्त्रसँगै संविधान र अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतालाई समेत कमजोर पार्ने सरोकारवालाकाे चिन्ता छ ।

‘राजाले त छाडे, गणतन्त्रले के गर्न खोजेको’ भन्दै सत्ता साझेदार नेपाली कांग्रेसकै नेता गुरुराज घिमिरेले ट्विट गरेका छन्, ‘हुन त, २०६० सालमा राजाविरुद्ध नारा लगाएको अभियोगमा हामी (म, गगन र पुरुषोत्तम) लाई राजद्रोह लगाएर हथकडीसहित थुनियो । पछि विशेष अदालतको आदेशबमोजिम रिहा गरियो । अहिले प्रचण्डविरुद्ध नारा लगाएको आरोपमा उद्धव, विप्लव र सोमलाई धरौटी बुझाउन नसक्दा जेल हालियो ।’

उसो त, सत्ता सहयात्री भएकाले यो घटनामा कतिपयले कांग्रेस नेताहरूमाथि नै प्रश्न उठाएका छन् । ‘प्रधानमन्त्रीविरुद्ध नाराबाजी गरेकोमा युवाहरू जेल जान बाध्य हुनु परेको छ । यस्तो बाटो हिँड्नुहुन्छ ?’, ट्विटरमा गगन थापा, शेखर कोइराला, धनराज गुरुङ र बद्री पाण्डेलाई मेन्सन गर्दै फ्रिडम फोरमका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत तारानाथ दाहालले सोधेका छन्, ‘तपाईंहरू पनि लाज नै नराखी हिँड्नुहुन्छ त ? अरुलाई त के सोध्नु !’

कांग्रेस महामन्त्री गगन थापाले प्रधानमन्त्रीको विरोध गरेकै आरोपमा नागरिक समातिनु सरकारकाे गलत कदम भएको बताए ।

लोकतान्त्रिक राज्यमा प्रश्न सोध्न, विरोध गर्न पाउने नागरिक अधिकार हुन्छ भन्ने कुरा सत्ताधारीहरूले भुल्न नहुने उनको भनाइ छ ।

‘कहिलेकाहीँ नागरिक स्वतन्त्रताको प्रयोग हामीले अपेक्षा गरेभन्दा फरक तरिकाले हुन सक्छ, यस्तो अवस्थामा समेत राज्यले स्वतन्त्रताको सुनिश्चित गर्नुपर्छ’, थापाले शिलापत्रसित भने, ‘बोल्न पाउँदैनौ, विरोध गर्न पाउँदैनौ भनियो भने लोकतान्त्रिक राज्य रहँदैन ।’

विरोधीहरूलाई समातेर थुन्दा नागरिकले फरक मत राख्न वा आलोचना गर्न डराउनुपर्ने अवस्था आउने उनले बताए । ‘यसो गर्नु सरासर गलत हो । सरकारलाई यसले अनुदार र कमजोर देखाउँछ । सरकारले तुरुन्तै सच्याउनुपर्छ’, उनले भने ।

समातिएका युवाहरूविरुद्ध अभद्र व्यवहारसम्बन्धी मुद्दा चलाइएको छ । ७ चैतमा उनीहरूले बानेश्वरमा प्रधानमन्त्री प्रचण्डकाे अगाडि नै उभिएर नाराबाजी गरेका थिए । यसो भनिरहँदा प्रहरीको समूहले उनीहरूको मुख थुनेकाे फोटो र भिडियो सामाजिक सञ्जालमा फैलिएसँगै वाक् स्वतन्त्रता कुण्ठित पार्न खोजिएको भन्दै धेरैले चिन्ता जनाएका थिए । सोही दिन पक्राउ परेका आरोपीहरूलाई ७ दिन थुनामा राखेपछि हिजो धरौटी मागिएको थियो । जनही ५ हजार तिर्न नसकेपछि उनीहरूलाई जेल पठाइएको छ ।

यसरी विरोध गर्ने नागरिकलाई समातेर मुद्दा चलाउनु पद र शक्तिको दुरुपयोग भएको वरिष्ठ अधिवक्ता दिनेश त्रिपाठी बताउँछन् । कुनै पनि नागरिकलाई सरकारको पदाधिकारीको विरोध गर्न पाउने संविधानप्रदत्त अधिकार रहेकाे उनकाे भनाइ छ । त्रिपाठीले भने, 'विराेध गर्‍याे भनेर पक्राउ गरी मुद्दा चलाउनु संविधानले प्रदान गरेको मौलिक हकको उल्लंघन हो । याे प्रथम दृष्टिमै गलत छ, मुद्दा चलाउनु नै गैरसंवैधानिक छ ।' नागरिककै बलिदानले स्थापित लोकतन्त्र र यसले प्रदान गरेका अधिकारहरू सत्तामा पुगेपछि कुल्चिने प्रवृत्तिलाई तीन युवा समातिएको घटनाले उदाङ्गो पारेको उनले बताए ।

छिमेकी भारतमा यतिबेला अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतामाथि ठूलै बहस भइरहेको छ । तर नेपालमा प्रधानमन्त्रीको विरोध गरेकै आरोपमा नागरिकलाई जेल पठाइएको छ ।

‘सार्वजनिक पदमा बसेका व्यक्तिविरुद्ध नाराबाजी हुन्छ । उहाँ (प्रचण्ड) प्रधानमन्त्री हुनुहुन्छ, उहाँमाथि प्रश्न उठ्छ, नागरिकले उठाउन पाउँछन् । कसैले सानो स्वरले उठाऊलान्, कसैले ठूलो स्वरमा उठाऊलान्’, फ्रिडम फोरमका सीईओ दाहालले शिलापत्रसित भने, ‘मन परेन भन्दैमा समातेर जेल हाल्नु भनेको वाक् स्वतन्त्रतामाथिको आक्रमण हो ।’ शासक सहिष्णु भएनन् भने लोकतन्त्र नचल्ने उनले बताए । तर हामीकहाँ राजनीतिले सहिष्णुता गुमाउँदै गएकाे उनकाे भनाइ छ ।

यसबारे प्रश्न साेध्दा प्रधानमन्त्रीका राजनीतिक सल्लाहकार हरिबोल गजुरेलले घटनाबारे बुझ्ने प्रतिक्रिया दिए । 'हामी अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको विराेधी हाेइनाैँ, पछिल्लो घटनामा के भएको रहेछ, म बुझ्छु र सल्लाह गर्छु', उनले भने ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, चैत १४, २०७९ १४:१३