एमालेमा गुमनाम बादल, पूर्वमाओवादीहरूलाई ओलीले वास्ता गर्न छाडेका हुन् ?

A+ A A-

एमाले-माओवादी केन्द्रबीचको पार्टी एकता भंग भएपछि एमाले रोजेका पूर्वमाओवादीहरू अहिले किनाराकृत हुन थालेका छन् । माओवादी छोडेर एमाले रोजेका उपाध्यक्ष रामबहादुर थापा बादलसहित धेरै केन्द्रीय सदस्यहरू अहिले एमालेमा सोधीखोजीको पात्र छैनन् ।

पार्टीको बैठकमा सहभागी हुनेबाहेक पार्टीभित्र पूर्वमाओवादी नेताहरूको कुनै भूमिका र स्थान नरहेको नेताहरू बताउँछन् । ती केन्द्रीय सदस्यका अनुसार अध्यक्ष केपी ओलीले पूर्वमाओवादी पृष्ठभूमिका नेताहरूलाई खास वास्ता गर्न छाडेका छन् ।

चितवनमा भएको एमालेकाे १०औँ महाधिवेशनबाट बादल उपाध्यक्ष, टोपबहादुर रायमाझी र लेखराज भट्ट सचिवमा निर्वाचित भएका थिए । मणिचन्द्र थापा स्थायी कमिटी सदस्य छन् । यी नेतामध्ये अध्यक्ष ओलीले लेखराज भट्टलाई अलिकति च्यापेको देखिन्छ । सचिव भट्टले सुदूरपश्चिम इञ्जार्जको जिम्मेवारी पनि पाएका छन् । एमालेका 'बागी' नेता भीम रावललाई काउन्टर दिन पनि ओलीले भट्टलाई सुदूरपश्चिम इञ्जार्जको महत्त्वपूर्ण जिम्मेवारी दिएकाे बताइन्छ ।तर, माओवादी छोडेर एमालेमै बसेका अन्य नेतालाई ओलीले वास्ता गर्न छोडेको ती केन्द्रीय सदस्यले बताए ।

'एमाले-माओवादीबीच पार्टी एकता भंग भएपछि एमाले रोजेर बसेका माओवादी नेताहरूलाई त्यतिबेला राम्रै स्थान दिइएको थियो । तर, अब उपयोगिता सकिएकाले होला, पूर्वमाओवादी नेताहरूलाई अध्यक्ष ओलीले वास्ता गर्न छोडेका छन्,' ती नेताले शिलापत्रसँग भने ।

माओवादी नेता-कार्यकर्तालाई देखाउँदै ओलीलगायत नेताहरूले एमाले नेकपाको निरन्तरता हो भन्थे । पूर्वमाओवादीहरू मख्ख नै पर्थे । एमाले-माओवादी विभाजनका समयमा जुन महत्त्व थियो, त्यो महत्त्व अहिले घट्दै गएको छ । कतिसम्म भने अहिले एमाले अध्यक्ष ओलीसहित नेताहरूले पूर्वमाओवादी नेताहरूको सोधीखोजी नै गर्न छाडेका छन् ।

माओवादी केन्द्र छोडेर एमालेमै बसेका बादलको राजनीतिक जीवनमा एकैपटक दुई चोट परेको थियो । ६ जेठ २०७८ मा हेटौँडामा भएको राष्ट्रियसभा निर्वाचनमा उनी एमालेबाट उम्मेदवार बने । तर, स्वतन्त्र उम्मेदवार खिमलाल देवकोटासँग पराजित भए । त्यही दिन सर्वोच्च अदालतले सांसद नभएका तर एमालेमा रहेका ७ जना पूर्वमाओवादीका मन्त्रीहरूको पद बदर गरिदियो । त्यसपछि बादलको राजनीतिक यात्रा आरालो लाग्यो । एमालेमा रहेका अन्य पूर्वमाओवादीहरूको भविष्य पनि अन्योलमा रहेको नेताहरू बताउँछन् ।

विभाजनको समयमा ओलीले बादललाई आफूसँगै हरेक कार्यक्रममा लैजान्थे । हरेक सार्वजनिक कार्यक्रममा माओवादी सशस्त्र द्वन्द्वबारे चर्चा गर्थे । तर, पछिल्लो एक वर्षदेखि भने पूर्वमाओवादीहरूको पार्टीभित्र खोजीनिती हुन छोडेको अर्का केन्द्रीय सदस्य बताउँछन् । ती सदस्यका अनुसार, हिजो माओवादीलाई देखाएर प्रचण्डको आलोचना गर्नुपर्ने थियो । अहिले त्यो आवश्यकता नभएर होला एमालेमा पूर्वमाओवादी नेताहरूको कुनै सोधीखोजी हुँदैन ।

माओवादी छोडेर एमाले रोजेका नेताहरूलाई अध्यक्ष ओलीले गत वर्ष भएको महाधिवेशनमा पद दिए पनि भूमिका नदिएको माओवादी नेताहरूले गुनासो गर्छन् । महाधिवेशनअघि ओलीले बादललाई वरिष्ठ उपाध्यक्ष दिने वचन दिएको तर महाधिवेशनपछि चौथो वरियताको नेता बनाएका छन् । वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेल सर्वसम्मत भए । त्यसपछि उपाध्यक्षमध्ये युवराज ज्ञवाली र अष्टलक्ष्मी शाक्य बादलभन्दा अगाडि छन् । बादल उपाध्यक्षको तेस्रो नम्बरमा छन् ।

हरेक दिन सार्वजनिक कार्यक्रममा सँगै हुने ओली-बादल ४ मंसिरको चुनाव आउँदासम्म देखभेट नै नहुने अवस्थामा पुगेका थिए । प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभाको चुनावी अभियानमा बादल चितवनबाहेक अन्यन्त्र कुनै मञ्चमा देखिएनन् । ५ पुस २०७७ मा ओलीले संसद विघटन गरेपछि त्यसको बचाउमा एमालेले विभिन्न ठाउँमा सभा गरेको थियो । सभाका मुख्य वक्ता अध्यक्ष ओली हुन्थे भने त्यसपछि बादल रहन्थे । ओलीले प्रतिनिधिसभा विघटन गरेपछि बादलले सम्बोधनका क्रममा प्रचण्डलाई दक्षिणपन्थी अवसरवादी भनेका थिए ।

ओलीलाई नायकका रूपमा बादलले चित्रित पनि गरेका थिए । बादलले नायक भनेका ओलीले उनलाई चाहेकाे क्षेत्रमा टिकट दिएनन् । उनी चितवनबाट उठ्न चाहन्थे । तर, अन्तिम समयमा काठमाडाैं १० मा उठ्न भनेका थिए । बादलले मानेनन् । बादलपत्नी नैनकला थापालाई समानुपातिकमा राखेर प्रतिनिधिसभा सदस्य बनाउँदासमेत सल्लाह नभएकाे गुनासाे निकटस्थसँग गर्ने गरेका छन् । ओलीले नैनकलालाई महिला जनजाति कोटामा सांसद बनाएका हुन् । जबकि जनजाति कोटामार्फत बादल आफैँ सांसद बन्न चाहन्थे । आफूलाई नसोधी श्रीमती नैनकलालाई समानुपातिक सूचीमा राखेपछि बादल ओलीसँग असन्तुष्टसमेत थिए ।

पछिल्लो समय उपाध्यक्ष बादललगायत नेताहरूसँग पूर्वमाओवादी कार्यकर्ताहरू पनि रुष्ट बन्दै गएका छन् । नेताहरूले पूर्वमाओवादी पक्षको संरक्षण नगर्दा घर न घाटको हुनुपरेको एक नेता बताउँछन् । ‘हाम्रा पूर्वमाओवादी नेताहरू त काम नै नलाग्ने भए । एमालेमा आफ्नैको त खोजी हुँदैन, हाम्रो किन हुन्थ्यो ? नेताहरूले हाम्रो संरक्षण पनि गर्न चाहँदैनन् । यी नेताहरूको पछाडि लागेर दु:ख पाइयो,' ती नेताले भने ।

माओवादीमा हुँदा बादल, भट्ट, रायमाझी र प्रभु साह धेरै अवसर लिने नेतामा पर्छन् । तीमध्ये साह एमालेले छोडेर स्वतन्त्र चुनाव लडेर सांसद भएका छन् । रायमाझीले चुनाव जितेर आए । भट्टलगायत अन्य केहीले टिकट पाए पनि चुनाव जित्न सकेनन् ।

तर, केही नेताहरूले भनेजस्ताे पूर्वमाओवादी नेताहरू गुमनाम र भूमिकाविहीन अवस्थामा भएकाे टिप्पणी सत्य नभएकाे केन्द्रीय सदस्य कृष्ण केसी बताउँछन् । ‘तीन जना पदाधिकारी छन् । ११ जनाले प्रतिनिधिसभामा टिकट पाएकोमा दुई जनाले चुनाव जिते । केही प्रदेशसभामा पनि सांसद भएका छन् । बरु पद अनुसारको भूमिका पाएका नेता-कार्यकर्तामाथि एमालेमा अर्कोले हस्तक्षेप नगर्ने पद्धति बनेको छ,’ केसीले शिलापत्रसँग भने ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, चैत १४, २०७९ १२:४८