सूर्योदयको गाउँ 'राजकाडा'

घुमफिरमा रमाउने म कहीँ बाहिर घुम्न निस्किने प्लान बन्नेबित्तिकै मिलेसम्म तयार हुन्छु । यस्तैमा फागु पूर्णिमाको अवसर पारेर घुम्ने योजना बन्यो । नजिकै तर नपुगेको ठाउँ जाऊँ भन्ने भो । कहाँ जाने भन्ने अन्योलका बीच केही समयअगाडि सुदूरपश्चिमका पर्यटन अभियन्ता भरतविक्रम शाहले युट्युबमा पोस्ट गरेको राजकाडा भ्लगले मलाई लोभ्याइरहेको थियो । अनि अहिलेसम्म आफू नपुगेको घरदेखि ९० किलोमिटर टाढा रहेको राजकाडा जाने गरी फागुन २२ गते बिहानै हिँडियो । टिममा थियौँ- रमेशकुमार मल्ल दाइ र प्रदीप सापकोटाजी अनि म ।

तीनसदस्यीय पदयात्राको टोली झण्डै ११:१५ मा कर्णालीको चिसापानी पुगियो । होटल सिद्धार्थमा गाडी पार्क गर्‍यौँ र एक केजी सुन्तला, आधा केजी स्याउ, ५ बोतल पानी, क्याटबरी, अलिकति चकलेट अनि दुई पाकेट चाउचाउ बोकेर उक्लियौँ राजकाडाको डाँडो ।

चिसापानीदेखि मात्रै ६ किलोमिटरको दूरीमा रहेछ राजकाडा तर अनवरत रूपमा एकोहोरो ठाडो उकालो उक्लनुपर्दा निकै सकस हुन्थ्यो बेलाबेलामा । हामीले बर्दियाको गणेशपुरमा सामान्य चिया खाजा खाएर निस्किएका थियौँ । त्यसपछि केही नखाएर नै उकालो लागियो । झण्डै आधा घन्टाको उकालो चढेपछि हामी तीनै जना थाक्यौँ । तर, त्यहाँबाट देखिने कर्णाली नदी अनि पुल र वरिपरिको बस्ती निकै नै मनमोहक देखिन्थे माथिबाट ।

लगभग एक किलोमिटर उक्लिँदा ३/४ ठाउँ बस्दै फोटो र छोटो भिडियो खिच्दै उक्लियौँ । हामी हाम्रो हाइकिङको रेकर्ड स्टरभा एप्सले गरिरहेको थियो । हाम्रो हिँडाइको गति प्रतिघन्टा १ किलोमिटरको दरले देखाइरहेको थियो । यसरी झण्डै १५ सय मिटरजति माथि उक्लिएपछि माथिबाट तल झर्दै गरेको एउटा टोली भेटियो । उनीहरू माथि गाउँकै रहेछन् । त्यसमध्ये थिए एक जना अलि बोलैया र रसिक कुमार लामा दाइ । उनले केही बेरकै गफमा आफ्नो सबै कथा हामीलाई सुनाउन भ्याए । सिन्धुपाल्चोकबाट लामा दाइका बुबा २००७ सालतिरै कर्णाली चिसापानी आएका रहेछ्न् । उनी यतै जन्मेका अरे । कर्णालीको पुल बन्दा आफूले काम गरेको कथा पनि थोरै सुनाए लामा दाइले । उनको घरचाहिँ डाँडा पार गरेर बस्ती आउँदाको पहिलो घर रहेछ ।

त्यही समूहले माथि राजकाडामा बस्नका लागि मीनबहादुर बोहराको घरमा जान सुझाए । लगभग ५ घन्टा उक्लिसकेपछि एउटा घर देखियो । पक्कै त्यो घर लामा दाइकै होला भनेर मैले सोधेँ, 'कुमार लामा दाइको घर यही हो ?' लामा दाइकी श्रीमती र अर्की एक महिला गफिएर बस्नुभएको थियो । अनि दुवैले 'हो' बन्ने संकेत गर्नुभयो ।

भाउजूले आफ्नो झुपडीबाट हत्तपत्त प्लास्टिकका कुर्सी निकालेर बस्न आग्रह गर्नुभयो । एक अम्खोरा पानी दिनुभयो । पानी खाएर केही बेर बात मारेर हामी अगाडि बढ्यौँ । अनि भेटियो बोहराजीको घर जहाँ हामीले बास बस्ने लक्ष्यसहित गएका थियौँ । बोहराजी केही वर्षअगाडि लम्की बजारको रमझम र सुविधा छोडेर आउनुभएको रहेछ राजकाडाको डाँडोमा, जहाँ धेरै कुराको असुविधा र अभावहरूका पोकैपोका छन् । तर, ती अभावका बीच पनि आफ्नो कर्ममा रमाएर त्यहाँ बसिरहेका केही घर स्थानीयलाई भने उत्साह र केही सपना बोकेर मीनबहादुर बोहरा आफ्नो श्रीमतीसहित बस्नुभएको रहेछ राजकाडामा । उहाँका दुवै छोराहरू काठमाडौंमा उच्च शिक्षा अध्यनरत रहेछन् ।

ढिँडो पाक्दै थियो । त्यो डाँडोमा एकोहोरो चिसो हावा बेस्सरी चलिरहने रहेछ । हामी आगो ताप्दै बस्यौँ । त्यसैबीच त्यो रातो भालेको बार्बिक्यूतिर लाग्नुभो रमेश दाइ र प्रदीपजी । मेरो लागि पनि आयो स्थानीय आलु । हामी केही बेर रमायौँ । अनि ढिँडो खाएर सुत्यौँ ।

५ घन्टाको लगातारको उकालो चढाइले हामी सबै लखतरान परेका थियौँ । हामीले चाउचाउ पकाउन लगाएर खायौँ । अनि कोठामा झोला थन्क्याएर यसो वरिपरि घुम्यौँ । नजिकैको डाँडोमा रहेछ शिव मन्दिर । त्यहाँसम्म पुगेर फर्कियौँ । बोहराजीले गाउँमा होमस्टे दर्ता गर्ने सोच बनाइरहेको सुनाउनुभो । अहिलेसम्म उहाँले घुम्न आउने पाहुनालाई खाने/बस्ने सेवा दिँदै आए पनि कुनै होटल वा होमस्टेको त्यहाँ बोर्ड छैन । तर, त्यहीँनजिकै रहेको धुलिकोट दरबारलाई चिनाउने गरी 'धुलिकोट होमस्टे' भनेर सञ्चालनमा ल्याउने जमर्कोमा हुनुहुन्छ मीन बोहराजी ।

२२/२४ से राज्य हुँदा धुलिकोटमा पनि राजा रहेछन् । उनै धुलिकोटे राजाको दरबारको भग्नावशेष पनि भत्किएको अवस्था छ अरे । हामीचाहिँ अर्कोपटक आउँदा घुम्ने गरी त्यहाँ गएनौँ । धुलिकोट जहाँ पुरानो दरबारका इँटासहित धुलिकोटे राजाले बनाएको बङ्करसमेत रहेको बोहराजीले सुनाउनुभयो ।

साँझ खानका लागि नेटभित्र पालिएका कालिज र भाले छान्न आग्रह गर्नुभो बोहराजीले । हामी तीन जना मात्रै थियौँ, त्यसमा पनि म शाकाहारी । धेरै सानो भालेमा आँखा नलाग्ने, ठूलो खाइनसकिने । त्यहीबीच प्रदीपजीको आँखा रातो भालेमा पर्‍यो । केही बेरको दौडादौडीबीच बल्ल छोपियो रातो भाले । २ किलो ३ सय ग्रामको रहेछ । त्यसपछि हामीले ढिँडो खाने निधो गर्‍यौँ ।

ढिँडो पाक्दै थियो । त्यो डाँडोमा एकोहोरो चिसो हावा बेस्सरी चलिरहने रहेछ । हामी आगो ताप्दै बस्यौँ । त्यसैबीच त्यो रातो भालेको बार्बिक्यूतिर लाग्नुभो रमेश दाइ र प्रदीपजी । मेरो लागि पनि आयो स्थानीय आलु । हामी केही बेर रमायौँ । अनि ढिँडो खाएर सुत्यौँ ।

हामी त्यो साँझ थाकेर आएको हुँदा सूर्यास्त हेर्न उक्लियौँ मुख्य डाँडोमा, जहाँ जलपा देवीको मन्दिर रहेछ । बिहानै ६ बजे उठेर हामी सूर्योदय हेर्न डाँडो पुग्यौँ । उच्च स्थानमा रहेको डाँडोमा एउटा भ्यु टावर पनि ठडिएको थियो । हामीले मन्दिरको दर्शन गर्‍यौँ । हामी पुगेको झण्डै १० मिनेटपछि कर्णाली नदीको पुलभन्दा माथिको अग्लो पहाडबाट लालिमाले पूरापूर सुन्दर सूर्योदयको रोमाञ्चक दृश्य देखिन थाल्यो । हामीले टाइमल्याप्स खिच्यौँ, केही थान फोटो खिचियो र झण्डै ४५ मिनेट त्यहाँ बिताएर हामी तल झर्‍यौँ ।

हामी पुग्नासाथ मकैको रोटी, काभ्रो र आलुको अचार, साग, काठे मौरीको मह अनि दही आयो । हामीले खाजा खायौँ । फागु पूर्णिमा थियो । घरबेटी बोहरा परिवारसँग होलीको शुभकामना साटासाट गर्‍यौँ, अनि केही सुझाव र सल्लाह आफ्नो अनुभूति सुनाउँदै तल झर्‍यौँ । राजकाडा अति नै सुन्दर र मनमोहक छ । त्यसैले चन्द्रागिरि हिल्सपछिको अर्को ठूलो केबुलकार परियोजना अगाडि बढाउने भएका छन् व्यवसायी चन्द्र ढकालले । ढकालले 'चिसापानी–राजकाडा–जलपादेवी' केबुलकार कम्पनी दर्ता गरिसकेका छन् । उनले २०० रोपनीभन्दा बढी जग्गासमेत खरिद गरिसकेको स्थानीयले सुनाए ।

मोहन्याल गाउँ पालिका- ३ मा रहेको राजकोटवरिपरि कोलगाडा, धुलिकोट, मेलडाँडा, लोसे, घट्टेलगायतका गाउँ छन् ।

उताबाट ओर्लिंदै गर्दा घरमै भेटिए कुमार लामा दाइ । हामीले अभिवादन साटासाट गर्‍यौँ । थालभरि अबिर बोकेर आत्मीय भाव दर्शाउँदै अबिर लाउँदै होलीको शुभकामना आदान प्रदान गर्‍यौँ । लामा दाइले एक/एक गिलास जाँड खाएर जान अनुरोध गर्नुभो । हामीले जाँड नखाने भन्दै ओर्लिन खोज्यौँ । उहाँले निकै नै जोड गर्नुभो । तर 'लामा दाइ, हजुरको निम्तो मान्न नसकेकोमा गुनासो नगर्नुस् है' भन्दै हामी ओरालो झर्‍यौँ ।

ओराली झर्दा अघिल्लो दिन ५ घन्टामा उक्लिएका हामी ३ घन्टामै तल झर्‍यौँ । अनि केही बेर कर्णाली चिसापानी सिद्धार्थ होटलमा रिफ्रेस भएर घर फर्कियौँ रोमाञ्चक सम्झना राजकाडाको बोकेर ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, फागुन २७, २०७९ ०८:३२