खेलाडी बन्न हिँडेका सुरजलाई ‘माया गर्ने जीवन साथी’ले बनायो गायक

A+ A A-

म्याराथनको राष्ट्रिय खेलाडी बनेर देशलाई विश्वमा चिनाउन चाहन्थे– सुरज पण्डित । २०६८ सालमा साविक मध्यपश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्रको नेपागन्जमा भएको क्षेत्रीयस्तरको १० हजार मिटर म्याराथन प्रतियोगितामा स्वर्ण पदक जितेसँगै उनको राष्ट्रिय खेलाडी बन्ने सपना पूरा हुँदै थियो । तर, डाक्टरले ढाडको समस्या देखाएपछि उनी खेल्न नसक्ने भए ।

सुरजको लक्ष्य खेलाडी बन्ने थियो, तर भए गायक । ‘सपना खेलाडी बन्ने थियो तर गायक भइयो, सानो छँदा गीत गुनगुनाउँथेँ तर गायक बन्छु भन्ने लाग्थेन,’ सुरज भन्छन्, ‘राष्ट्रिय खेलाडी बनेर देशको नाम राख्ने इच्छा थियो । स्वास्थ्यले साथ दिएन । सन्तुष्टिका लागि गीत गाउँछु, यसमै रमाइरहेको छु ।’

उनी २०६५ देखि २०६८ सम्म लगातार ४ वर्ष म्याराथन धावकको रूपमा दौडिएका थिए । २०४७ सालमा जुम्लाको चन्दननाथ नगरपालिका– ४ मा जन्मिएका सुरजले धेरै मिहिनेत गरेका छन् । भौगोलिक विकटता त्यसमा पनि मध्यम परिवारमा जन्मिएका सुरजलाई काठमाडौंमा जम्न त्यति सहज थिएन । त्यतिबेला जुम्लादेखि राजधानीसम्म जान त्यति सहज पनि थिएन । जीवनमा खेलाडी हुने भित्रैदेखिको सपनालाई शरीरले साथ नदिने भएपछि सुरजलाई जीवन निर्वाहको पाटो चाहिएको थियो ।

सानैदेखि गाउँमा बर्सेनि आयोजना हुने रनिङ शिल्ड प्रतियोगितामा देउडा ठाडी भाका तथा नारायण गोपालका गीत सुन्थे सुरज । जति बेला उनी ७ कक्षामा पढ्थे । गायक बन्ने सपना त थिएन उनमा । तर, एकपटक एउटा गीत चैँ गाउँछु भन्ने लाग्थ्यो । २०६८ मा एक सार्वजनिक कार्यक्रममा गीत गाउने अवसर मिल्यो, जुन उनलाई गायक बनाउने खुट्किलो बन्यो । पहिलोपटक सार्वजनिक मञ्चमा गाएको गीतपछि पाएको स्याबासीले सुरजलाई आफ्नै गीत रेकर्ड गर्छु भन्ने हुटहुटी जाग्यो ।

यही हुटहुटी पूरा गर्न २०६८ मा काठमाडौं हान्निए । साथमा थियो गीत रेकर्डका लागि ५० हजार रुपैयाँ । अनि गीत थियो– माया गर्ने जीवन साथी । सुरज स्मरण गर्छन, ‘२०६८ पौष १६ गते मेरो पहिलो गीत रेकर्ड भयो । खासमा मेरो पहिलो गीत रहरमा मात्रै गाएको थिएँ । यही गीत गाउँछु, त्यसपछि गाउँदिनँ भन्ने सोच थियो ।’

सुरजले गाउन लागेको त्यो गीतको बोल थियो– माया गर्ने जीवन साथी रोज्या भन्ने खबर पाए, मलाई धोका दिन खोज्यौ भन्ने खबर पाए । जसमा शब्द पदम रोकायाको थियो । यो गीत एकदमै चल्यो । त्यसपछि अरु गीतहरू कहिले आउँछ भन्ने कुरा चिनेजानेकाले सोध्न थाले । त्यसले उनलाई एकातिर हौसला दियो । अर्कोतिर खेलाडी बन्ने सपना तुहिने डर । अनि उनलाई लाग्यो पनि ‘म गायक हुन लायक छु कि क्या हो' । अनि उनमा आत्मबल पनि बढ्न थाल्यो ।

बीचमा उनी काठमाडौं आउनेजाने गरिरहन्थे । पहिलो गीत अत्यधिक चलेकै कारण उनले अरु गीत रेकर्ड गराए । दुुर्भाग्य, दोस्रो, तेस्रो गीतहरू खासै चलेनन् । गीतहरू नचलेपछि आर्थिक समस्याका कारण उनी जुम्ला फर्किए ।

२०७२ को भूकम्पपछि उनलाई एक जना साथीले काठमाडौंमा टिकाइरहन सडक विभागमा जागिर लगाइदिए । जसले उनको दैनिकी सहज हुन थाल्यो । उनी पुनः बिस्तारै गीत संगीतमा लाग्न थाले । यसबीचमा उनले संगीत साधनाको कक्षा लिए । २०७६ फागुनतिरको कुरा हो । बिहानको समयमा सुरजले हार्मोनियम बजाइरहेका थिए । उनलाई लाग्यो– गीत मात्रै गाउनुभन्दा राम्रो सिर्जना गरौँ र सम्झे कर्णालीलाई शब्दमा उन्छु ।

उनले रेडियोमा समाचार सुनेका थिए, नेपालमा रेल आउँदैछ । उनको दिमागमा बाल्यकालमा पहिलोपटक देखेको मोटरसाइकल र ट्र्याक्टरको याद आयो । उनको मनमा प्रश्न उब्जियो, शहरमा रेल आउने भयो तर कर्णालीमा ? अनि ‘फुर्‍यो रेलको बाटो’ । त्यसपछि लेखराज गिरीको शब्दमा लेखियो:

रेलको बाटो पुग्दैछ रे तिमी बस्ने शहरैमा,
हुम्ला कैले मोटर पुग्ला बस्याको छु हेर्ने रहरैमा ।
सिटामोलको अभावमा मर्नुपर्ने कोही,
चोट लागे भोक लागे पनि बाँच्नुपर्ने रोई हजुर...
‘तुइन चढी स्कुल जान्छन् नानीबाबु गाउँमा
कालो बाटो चिल्ला गाडी होलान् तिम्रा ठाउँमा हजुर’ ...
‘खच्चर मेरा गाडी मोटर सँगै हिँड्ने भिरमा
नुनको भारी पिठ्युँमा नाम्लो मेरो शिरमा’
‘दाउरा घाँस खाली खुट्टा छैन चप्पल जुत्ता
रातो कार्पेट ओछ्याउँछन् रे तिम्ले टेक्दा उता हजुर ... ।

पर्दापछाडि रहेका सुरजलाई यस गीतले एकाएक सांगीतिक क्षेत्रको मूलधारमा पुर्‍याइदियो । यो गीत यसरी चर्चित भयो कि हालसम्म यस गीतलाई ६ मिलियनले युट्युबमा हेरेका छन् । मार्मिक गीतका शब्दहरूमा कर्णालीका पीडा पोखिएका छन् । शहर र गाउँ त्यसमा पनि हुम्लाका विकट बस्ती र जीवनको कथा बोलिएको छ । पीडा र अभावका शब्द कर्णालीको सुसेलीजस्तै बगेका छन् । गीतका शब्दहरू गहकिला त छन् नै, त्यतिकै मीठो संगीत संयोजन पनि छ ।

एक छाक खान हुम्लावासीले पाएको दुःख । बालबालिकाले ज्यानको बाजी राखेर स्कुल गइरहेको दृश्य । वास्तवमै कहालीलाग्दा छन् । सुरज आफैँले पनि जुम्लामा जन्मिएर हुम्लावासीको पीडा अनुभूति गरेका छन् । चाहे एक गाँस भातका लागि होस्, चाहे अस्पताल नपाएर ज्यान गुमाउनुपरेको पीडा, उनले गीतमार्फत नजिकबाट नियालेका छन् ।

उनलाई हुम्लावासीको वेदना शहरसम्म पुर्‍याउनु थियो । शहरको मात्रै जिन्दगी होइन, हुम्लावासीको पनि जिन्दगी छ भन्नु थियो । गीतमा त्यही भनेका छन् ।

‘कर्णालीको पीडा मैले महसुस मात्रै गरेको छैन, भोगेको पनि छु,’ सुरज भन्छन्, ‘सिटामोल अभावमा तड्पिएका र बाटो अभावले निसास्सिएकाहरूलाई देखेको छु ।’ गीतमार्फत भए पनि आफ्नो ठाउँको दुःखलाई काठमाडाै‌ंसम्म पुर्‍याउन पाएकोमा सुरज सन्तुष्ट छन् । प्राकृतिक सौन्दर्यले ओतप्रोत कर्णाली विकासको अभावले भने विकट छ ।

‘शहरमा रेलको कुरा हुन्छ तर हुम्लावासीले गाडी हेर्न पनि दुई/तीन दिन हिँड्नुपर्छ । कर्णालीवासीको सुख भोग गर्ने भाग्य नै नभएको हो त ?,’ उनको प्रश्न छ । हुम्लावासीले देखेको सपना कर्णालीसँगै बगेर जान्छन् । फाटेका चप्पल लगाएका, खान नपाएका र जरो आउँदा सिटामोल नपाएका कर्णालीवासीलाई देख्दा आफ्नो मनमा भक्कानो छुट्ने गरेको उनी बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘यस्तो पीडा पोखेर मन हलुका बनाउन खोज्दा रेलको बाटो जन्मिएको हो ।’ सुरजले डेढ दर्जन गीतमा स्वर भरिसकेका छन् ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, फागुन ६, २०७९ १२:१९