त्यतिबेला परामर्श नपाउँदा विद्यार्थीका दुःख

A+ A A-

‘चितवनमा कलेज नै थिएन । काठमाडौंमा त्रिचन्द्र कलेज र अमृत साइन्स क्याम्पस थियो, त्यो पनि विद्यालयका सरहरुले भनेर थाहा पाएको । प्राइभेट कलेजको नामनिसाना थिएन । १० कक्षापछि उच्च शिक्षाको लागि काठामाडौं नै आउनु पर्थ्यो । कुन विषय पढ्यो भने के बनिन्छ, कहाँ पढ्ने भन्ने परामर्श दिने न व्यक्ति थिए न कुनै माध्यम ।

आफैं खोज्दै बुझ्दै हिँड्नु पर्थ्यो । कम्ता दुःख थिएन,’ राष्ट्रिय आविस्कार केन्द्रका संस्थापक महावीर पुनले सम्झिए, ५० वर्षअघिका आफ्ना पुराना ती दिन ।

आइएसी पास गरेपछि १३ वर्ष उनले पढाउने काम गरे । उनलाई अझै पढ्ने हुटहुटी जाग्यो । उनलाई उच्च शिक्षाको भोक थियो । उच्च शिक्षाको लागि अमेरिका जाने सोचे । तर, परामर्शका लागि त्यतिबेला न त एडुफेयर थियो, न भर्चुअल शैक्षिक मेला वा कुनै कल्सन्टेन्सी नै ।

अमेरिका कसरी जाने, के पढ्ने भन्ने उनीसँग कुनै आइडिया थिएन । विदेशमा पढ्नको लागि राजदूतावासको सूचना केन्द्रबाट जानकारी लिन सकिन्छ भन्ने उनले थाहा पाए । अनि लागे दूतावासको सूचना केन्द्रतर्फ । दूतावासको लाइब्रेरीबाट उनले सबै जानकारी लिएर अन्ततः उच्च शिक्षाको लागि उनी अमेरिका पुगे ।

उच्च शिक्षाका लागि अमेरिकासम्म पुग्दाको सबै अनुभव सुनाउने हो भने उपन्यास नै तयार हुने उनी बताउँछन् ।

आफूले भोगेको दुःख आगामी पुस्ताले नभोगुन् भन्ने उद्देश्यले उनी ग्रामिण क्षेत्रमा इन्टरनेट सेवा विस्तारमा लागेका छन् । राष्ट्रिय आविस्कार केन्द्र स्थापना गरेर आईटीको विकासका लागि उनी जुटेका छन् ।

०००

शिक्षाविद् विद्यानाथ कोइरालाको अनुभव पनि रोचक छ । ३५ वर्षअघि सिन्धुलीबाट एसएलसी दिएका कोइरालालाई एसएलसीपछि के पढ्ने कहाँ पढ्ने केही थाहा थिएन । शिक्षकहरुले काठमाडौंमा विज्ञान विषय पढ्न पाइन्छ भनेपछि पढ्नका लागि उनी काठमाडौं आए । तर, बिरानो शहरमा उनले निकै ठक्कर खानुपर्यो । ‘पढ्नका लागि भौतारिँदै काठमाडौंमा कति हिँडयो कति, भनेर साध्य छैन’ दुःखका पोका धेरै छन्,’ विद्यानाथ ती दिनलाई सम्झँदै भन्छन् ।

विज्ञान विषय पढ्न काठमाडौं आएका विद्यानाथलाई पढ्नका लागि पैसा लाग्छ भन्ने थाहा थिएन । ‘विज्ञान विषय पढ्न धेरै पैसा लाग्ने रहेछ’ हाँस्दै उनले भने, अनि एजुकेसन पढेँ ।’

एजुकेसन पढ्न पनि सिनियर साथीले सल्लाह दिएका हुन् । ‘विज्ञान विषय पढ्न सकिएन, साथीले एजुकेसेन पढेपछि छात्रवृत्ति पाइन्छ, टिउसन पढाएर पैसा पनि कमाउन सकिन्छ भनेपछि एजुकेसन रोजें,’ उनले भने ।

‘संस्कृत विषय पनि पढाइ हुन्छ भन्ने थाहा थिएन,’ विद्यानाथ भन्छन्, ‘संस्कृत विषयबारे थाहा भएको भए म संस्कृत पढ्थें ।’

त्यतिबेला परामर्श पाएको भए एजुकेसनको सट्टा स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित विषय पढ्ने उनले बताए ।

‘पछिल्लो समय मिडियाले विद्यार्थीलाई सहजीकरण गरेको छ,’ उनले भने, ‘अब मोबाइलबाट नम्बर थिच्ने बित्तिकै सबै परामर्श लिन सकिने सिस्टमको विकास हुनुपर्छ ।’

पछिल्लो समय विकास भएको भर्चुअल शैक्षिक मेला विद्यार्थीहरुका लागि निकै सहयोगी र महत्त्वपूर्ण हुने उनी बताउँछन् । ‘घरमै बसेर सबै परामर्श लिन सकिन्छ । यो अहिलेको आवश्यकता हो । यसलाई विद्यार्थीले ग्रहण गर्ने हो भने भविष्य उज्ज्वल हुनेछ । हामीले भोगेको जस्तो दुःख अबको पुस्ताले भोग्नु पर्दैन,’ उनले भने ।

०००

भर्चुअल शैक्षिक मेलामा ५० हजार भिजिटर

महावीर पुन र विद्यानाथ कोइराला त प्रतिनिधि पात्र मात्र हुन् । यस्ता धेरै पात्र यहाँ छन् जसले विगतमा शिक्षाका लागि ‘संकटकाल’को सामना गरेका छन् ।

तर, अहिले जमान निकै बदलिएको छ । विज्ञान र प्रविधिको विकाससँगै धेरै कुरा सहज भएको छ ।

यसैबीच, विद्यार्थी र अभिभावकलाई सहजीकरण गर्ने उद्देश्यले डिजिटल पत्रिकाशिलापत्रले भर्चुअल शैक्षिक मेलाको आयोजना गरेको छ ।

२५ साउनदेखि जारी भर्चुअल शैक्षिक मेला भिजिट गर्नेको संख्या ५० हजार नाघेको छ । नेपाल एडुफेयरडटकम क्लिक गरेर स्नातक तहको विषय र कलेजबारे शैक्षिक परामर्श लिन सकिन्छ ।

इन्टरनेटको पहुँच भएको जुनसुकै ठाउँबाट पनि भिजिट गर्न सकिन्छ । मेलामा इन्जिनियरिङ, फुड टेक्नोलोजी, बीफार्म, डेभलपमेन्ट स्टडिज लगायतका विषयबारे सम्पूर्ण जानकारी लिन सकिन्छ ।‘विद्यार्थी र अभिभावकले भिजिट गर्ने क्रम जारी छ,’ भर्चुअल शैक्षिक मेलाका संयोजक सुरेश सिम्खडाले भने, ‘यो क्रम ३ भदौसम्म रहन्छ ।

एडुफेयर भिजिट गर्ने विद्यार्थीले छात्रवृत्तिसमेत पाउने उनले बताए । भर्चुअल शैक्षिक मेलामा मिटिङ प्वइन्टको व्यवस्थापन र नयाँ पत्रिका दैनिकको सहकार्य छ । यसलगत्तै आईटी र व्यवस्थापन विषय समेटेर ५० बढी कलेजको सहभागितामा भर्चुअल शैक्षिक मेलाको आयोजना गरिने संयोजक सिम्खडाले जानकारी दिए ।