'जहाज पुरानो हुँदैन तर ताेकिएकाे समयमा मेन्टिनेन्स भने गर्नुपर्छ'

A+ A A-

आइतबार ६८ जना यात्रु र ४ जना चालक दलका सदस्य बोकेर बिहान १०ः३३ बजे काठमाडौंबाट पोखरा उडान भरेको यती एयरलाइन्सको ६१९ फ्लाइट नम्बरको विमान पोखराको सेती नदीको खोँचमा दुर्घटनाग्रस्त भयो ।

दुर्घटनामा विमानमा रहेका ७२ जनाको मृत्यु भएको सम्भावना छ । यद्यपि अहिलेसम्म ६९ जनाको मृत्यु भएको पुष्टि भएको छ । तीन जनाको खोजी जारी छ । यो दुर्घटनापछि पुरानो जहाजका कारण यो त्रासदी निम्तिएको चर्चा छ । भारतीय विज्ञहरूले त नेपालमा नक्कली स्पेयर्स पार्ट्स प्रयोग हुने गरेको दाबी गरेका छन् । तर, नेपाली विज्ञहरू भने यो कुरामा सहमत छैनन् । संसारमा कहीँ पनि जहाज पुरानो हुन्छ भन्ने मान्यता नभएको हवाई विज्ञ राजकुमार क्षेत्री बताउँछन् ।

‘जहाज पुरानो हुँदैन तर प्रत्यक स्पेयर पार्ट्सको आयु हुन्छ । त्यो अवधि सकिएपछि पार्ट्स फेरेर चलाउने हो । त्यस्तै, जहाजको मर्मत सम्भारमा पनि लापर्वाही गर्नु हुँदैन,’ उनले भने, ‘जहाजको ह्विल, ककपिटलगायत प्रत्येक पार्ट्सको समय सकिएपछि फेर्नुपर्छ र समयमै सर्भिसिङ गर्नुपर्छ ।’

विमान दुर्घटनामा पाइलटमा सबैको चासो भए पनि यो पाइलटमा मात्र सीमित नरहेको विज्ञहरू बताउँछन् । ‘जहाज सुरक्षित उडान गर्न पाइलटदेखि इन्जिनिर हुँदै लोडरसम्मको भूमिका हुन्छ । लोडरले सामान राम्रोसँग राखेन भने जहाजभित्र सामान एकापट्टि सरेर जहाज दुर्घटना हुन सक्छ,’ एक पाइलटले शिलापत्रसगँ भने ।

त्यस्तै, मेन्टिनेन्स र स्पेयरमा पनि गल्ती वा आलटालको गुन्जायस नहुने एक वायु सेवाप्रदायक कम्पनीका क्वालिटी म्यानेजरले बताए । ‘प्लेन बनाउने कम्पनीले यति समयमा यो सामान फेर्नुपर्छ र मर्मत गर्नुपर्छ भनेर तोकेको हुन्छ । वायु सेवा प्रदायक कम्पनीले सामान फेर्ने ‘मेन्टिनेन्स प्रोग्राम’ बनाएर नागरिक उड्डयन प्राधिकरणमा अप्रुभ गराउनुपर्छ । त्यही मेन्टिनेन्स प्रोग्रामअनुसार चेक जाँच र पार्ट्स फेर्ने गरिन्छ,’ उनले भने ।

जुनसुकै वायु सेवा प्रदायकले पनि यो मेन्टिनेन्स प्रोग्राम अनिवार्य लागू गर्नुपर्ने हुन्छ । ‘जहाज कति घण्टा उड्यो, कति समयमा चेक गर्ने, कति समयमा सामान फेर्ने भन्ने पनि रेकर्ड हुन्छ । नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले वर्षको दुईपटक अडिट गर्छ । मेन्टिनेन्स प्रोग्रामअनुसार काम नभए कम्पनीको लाइसेन्स नै खारेज हुन सक्छ । त्यस्तै, योबाहेक कम्पनीले आन्तरिक अडिट पनि गर्छ,’ उनले भने ।

त्यस्तै, नेपाल कालो सूचीमा परेकाले ईयू अडिट, आईकाउ अडिट पनि हुने भएकाले कम्पनीहरूले मेन्टिनेन्समा लापर्वाही नगर्ने उनले जानकारी दिए ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, माघ २, २०७९ १८:०२