धन्यवाद, डाक्टर खड्गीलाई

A+ A A-

डाक्टर सा'बले क्या गज्जबको अस्पताल खोलेछन् गाँठे ! अस्पतालले दिने सेवा गज्जबको, बिरामीका लागि अस्पतालका सम्पूर्ण कर्मचारीले दिने माया गज्जबको । कोही-कोही त साह्रै नमीठो चोथाले बोली बोल्ने डाक्टर, नर्स पनि होलान् । तिनका कर्कस स्वरको पनि सामना गर्नुपर्छ होला । कसरी पो सहने होला भन्ने पिरले मेरा नङसम्म गलेका थिए । अप्रेसनपछिको घाइते अनुहारबाट पिलिक्क आँखा पल्टाएर हेर्दा मैले यस्तो माया पाएँ । त्यहाँका सम्पूर्ण कर्मचारीहरू कोमल फूलको थुङ्गाजस्तै बनी मेरो घाइते हृदयमा स्पर्स दिन आए । 'अब तिमी आफू पनि आत्मबल बढाऊ, हामी तिमीलाई साथ दिन्छौँ' भने । 'तिमी आफ्नो शत्रु रोगसँग विजय हासिल गरेका छौ, अब तिमी मुस्कुराऊ' भने । यस्तै अरु धेरै कुराहरूले मेरो मुटुभरि मायाको रस भरिदिए ।

यो माया मेरा लागि मात्र हो कि अरुका लागि पनि हो ? बैगुनी मनमा अलिकति शंका उत्पन्न भयो । मैले बिस्तारै परेला उचालेर छिमेकी बेडका बिरामी मित्रहरूतिर आँखा खोलेँ, अनुभूति यस्तो प्राप्त भयो । माया त सबले बराबर पाएका रहेछन् । हो, यही कुरा मेरा लागि सबभन्दा खुसीको कुरा, सबभन्दा आनन्दको कुरा, सबभन्दा बढी धन्यवादको कुरा हो ।

निकै वर्षपहिलेदेखि म एउटा अस्पतालको खोजीमा थिएँ भन्दा कतिपय जनले यत्रो अस्पतालको मुलुकमा जाबो एउटा अस्पताल आधा घण्टामै पुगिहालिन्छ नि भनेर खिल्ली उडाऊलान् । तर, आफूले भने साढे एक दशक समयलाई बिताउनुपर्‍यो । यति लामो समय रोग बोकेर बाँच्नुपर्दाको समयलाई चार पाना कापीमा कति नै लेख्न सकिन्छ र ? र पनि अलिकति लेख्ने कोसिस गरेँ । मानिलिऊँ, मेरा लागि यो मुटुको ठूलो व्यथा हो । लेखेर मल्हम लगाउँदैछु ।

यो जिन्दगीलाई दु:ख दिने थुप्रै कुराहरू पुगेका थिए । यो त मेरो कुरा हो । तर अर्को कुराले कहाँ हुनु, त्यति कुराले मात्र तँलाई दु:ख पुगेकै छैन भनेजसरी मेरो मिर्गौलामा पत्थरी नामको अपराधीले डेरा जमायो । तै डेरा छाडेर बजिया मुन्टिन्छ कि भनेर मैले कति औषधिको खोलो बगाएँ । जति बगाए पनि उसको डेरा हल्लिएन । झन् सारो ऊ त रमाएर पो बस्न थाल्यो । कति प्यारो भएको उसलाई मेरो मिर्गौलो । त्यहीमाथि ऊ बेलाबेलामा नाच्ने गर्छ । बेलाबेलामा ऊ आफ्नो जन्मोत्सव मनाउँछ कि क्या हो, उफर बजाएर तालमा ताल मिलाएर नाँचेजस्तो लाग्छ । ऊ उता नाँच्छ, यता मलाई तड्पाइतड्पाइ भाँच्छ । म कति भाँचिनु, एक दिन हैन, एक महिना हैन, एक वर्ष हैन, ममाथि उसको यो अत्याचार बढेको देख्दा एउटा हथौडाले त्यसको खप्पर फोर्नुजस्तो झोक चल्छ । हदै मूर्ख बनियो भने पनि आफ्नै भुँडीको सत्यानाश । दुखाइको चरम बिन्दुमा पुगेको कुनै दिन मैले पत्थरीलाई यसरी दागा धरेथेँ– पख्, तँलाई अब म डाक्टरकहाँ पुर्‍याएर तेरो जरो उखेल्छु ।

डाक्टर पो कता खोज्ने होला ? एकछिन सोचेर यसो विचार गरेथेँ । गरिब किसान मजदुर भरिया ज्यामीहरूले डाक्टर खोज्ने अस्पताल भनेको त पक्कै यो देशको जेठो अस्पताल नै हुनुपर्छ । कान्छा अस्पतालहरूमा त बहुत गाह्रो छ । कान्छाहरूको भाउ नै चर्को । जेठामा पक्कै केही दया छ । जस्तै भए पनि ऊ भनेको जमानादेखि गरिब, दु:खी, धनीमानी सबको नाडी छाम्दै आएको अस्पताल हो । अब उसले मेरो पनि नाडी छाम्ने पालो आयो भनेर जेठो अस्पतालको दैलाबाट भित्र बल्लबल्ल छिरेको मात्र के थिएँ, म त अलमल्ल नै परेँ । जेठो धेरै बुढो भएर हुतिकार बस्दै पो गाको हो कि ! तन्नेराहरूले बढी लुछेर पो यो चाला भएको हो कि ! झटपट गरेर मेरो पत्थरीलाई बाहिर घोक्र्याउनी त सुरसार नै निकालेन ।

आठ महिनापछि पो पालो आउँछ रे । हैन, यो अस्पतालमा मर्न आउने हो कि बाँच्न आउने हो ? म त विरक्त भएर तालुमा हात पुर्‍याएर मूर्च्छित भएँ । हैन के पारा हो बुढाको । सन्तान धेरै भए भनेर डाँडापारि लखेट्ने कि घर घाँसेर संरक्षण गर्ने ? कि कान्छाहरूले ‘यता सुन बुढा, हामीले यता नयाँनयाँ टेक्नोलोजी पनि ल्याएका छौँ, दया धर्म तिम्रै हातमा छ’ भनेर कानमा साउती गरे ? मनलाई भारी गराउँदै अप्रेसनको समयसम्म कुरेर पनि सास्ती व्यहोरेका मजस्तै रोगी दौँतरीसँग अलिअलि भलाकुसारी गरेर कुनै दिन व्यवस्था बदल्न नारा लगाउँदै हिँडेको सडकमा आइपुगेँ ।

अब कसो पो गर्ने होला ? खल्तीमा चल्तीको दुनो बलियो नभएसम्म गाह्रो छ बाबै ! भन्दाभन्दै साल बिते । अनि बिस्तारै सरकारज्यूको मुखारबिन्दुबाट स्वास्थ्य बीमाको सुनौलो अवसरको घोषणा भयो । त्यसमा नाम दर्ता गरेँ । सेवा पाउने समयको प्रतीक्षा गरेँ । सेवा लिने बेलामा पो तिरीमिरी भएँ । हैन, मैले स्वास्थ्य बीमा गरेँ कि अलि बढी दु:ख पाउनलाई दु:ख बीमा गरे ? सरकारज्यूले यो सुविधा जुनसुकै अस्पतालबाट सेवा सञ्चालन गर्ने नियम बनाए के फरक पर्थ्यो होला ? तोकिएको एउटा अस्पतालमा कमिलाको ताँतीसरी मान्छे जम्मा पारेर के रमाइलो पार्‍या होला ? आज जाऊ लम्यतान लाइन् । भोलि जाऊ उस्तै लाइन् । लाइन बसेरै भए पनि पत्थरीको दोहोलो काढ्ने प्रयत्न गरेँ । अब यसो भनौँ, यो दुनियाँमा म साह्रै अभागी परेछु, मेरा थुप्रै प्रयत्नहरू कतिपय अस्पतालहरूले, कतिपय आफ्नै कारणहरूले असफल भए । अरु विविध समस्या र दुखाइको पीडाले म निकै मानसिक पीडामा परेँ । औषधि खानुपर्ने प्रेसरका रोगीहरूको संख्यामा म पनि एक थपिएँ । समस्या उही ज्युँका त्युँ थियो । यो पत्थरीलाई के गरी गुल्ट्याउनी होला ?

अलि समयपहिला एउटा लेख पढ्ने मौका मिल्यो । त्यस लेखमा खड्गी इन्स्टिच्युट अफ इन्डोयुरोलोजीले पत्थरी रोगीहरूका लागि भनेर एउटा कार्यक्रम ल्याएको विषयमा बुझ्ने मौका मिल्यो । त्यस कार्यक्रममा न्यून आयस्रोत भएका मानिसहरूका लागि भनेर नि:शुल्क तथा सहुलियत दरमा पनि उपचार गर्न सकिन्छ भन्ने जानकारी पाएपछि वर्षौंदेखि तड्पीतड्पी जलेको मेरो मन खुसीले दूध उम्लिएजसरी भुलुक्क उम्लियो । मन त उम्लियो उही दूध उम्लिएजसरी, उम्लिँदाउम्लिँदा एकछिनपछि त खुसी पोखिएर मन रित्तो भयो । खड्गी इन्स्टिच्युटसँग न्यून आयस्रोत भएका मानिसहरूप्रति लक्षित कार्यक्रम त छ, तर मलाई न्यून आयस्रोत भएको मान्छे भनेर कसले पत्याइदिने ? सामन्त परिवारमा जन्मिएर घिउ र महमा पौडी खेल्दै हुर्किएको जस्तो ज्यान छ मेरो । सबभन्दा ठूलो समस्या यही त बोकेको छ जिन्दगीले । अब कसो पो गर्ने होला ? यो मन घरी खड्गीतिर लम्किहाल भन्छ, घरी आss बरै... भड्किहाल्छ । र पनि पत्थरीको अनिश्चित भविष्य कल्पिँदै एउटा टिकटका लागि आधी बोरा चामलबराबरको सम्पत्ति खन्याउन पुगेँ । टिकट नामको फाइलतिर फोस्रो नजर लगाउँदै भर्‍याङ चढेँ । यही फाइल बोक्नु मात्रै त होला नि । पत्थरी ठोक्न तातो पानी लागिहाल्ला । मनभरि दिकदारी बोक्दै म डाक्टर सञ्जय खड्गीको सामुन्नेमा हाजिर भएँ ।

के भनौँ त अब म ? थोरै समयमा मलाई निकै ठूलो संकट भयो । मनले यसो विचार गर्‍यो, 'डाक्टर सा'ब, म यस दुनियाँमा एउटा यस्तो मतिभ्रष्ट मानिस हुँ कि आर्थिक रूपमा सुसम्पन्न भएर जीवन जिउनुपर्छ भन्ने विषयमा तोरीको दानाजति पनि सोच्न सकिनँ, या जानिनँ । जति सोचेँ, पुस्तक किनेर पुस्तक पढ्ने मात्र सोचेँ ।

उहाँ डाक्टर, म बिरामीबीच हाम्रा एक जोडी आँखाहरूले एकआपसमा हेराहेर गरे । डाक्टर सा'बले मलाई देख्दा कस्तो अनुभूति गर्नुभो, त्यो म भन्न सक्दिनँ, केवल कल्पना यो पनि हुन सक्छ । ‘हँ, यो काइदै घरानाको मान्छे हो, योबाट यति लिँदा यसको एउटा प्वाँख झरेजस्तो पनि हुँदैन ।’

आपत् त मलाई परिरहेको थियो, अब म के भन्न सक्छु ? समय अति छोटो छ डाक्टर सा'बका निम्ति, म मात्र बिरामी हैन । अरु बिरामी पनि आफ्नो पालो पर्खिरहेका छन् । जे भन्नु छ, २/३ मिनेटमै भनिसक्नुपर्नेछ ।

के भनौँ त अब म ? थोरै समयमा मलाई निकै ठूलो संकट भयो । मनले यसो विचार गर्‍यो, 'डाक्टर सा'ब, म यस दुनियाँमा एउटा यस्तो मतिभ्रष्ट मानिस हुँ कि आर्थिक रूपमा सुसम्पन्न भएर जीवन जिउनुपर्छ भन्ने विषयमा तोरीको दानाजति पनि सोच्न सकिनँ, या जानिनँ । जति सोचेँ, पुस्तक किनेर पुस्तक पढ्ने मात्र सोचेँ । आफूवरिपरिको समाज, परिवार, नाताकुटुम्ब, साथीभाइ, इष्टमित्रका निम्ति पनि मैले केही गर्न सकिनँ । म अरुका निम्ति हुन सक्या'भा अरु पनि मेरा निम्ति हुने थिए । र पनि त्यति धेरै अरुहरू मेरा निम्ति भए । तिनीहरूलाई अझै पनि मेरा निम्ति भइदेऊ न भन्न सक्ने नैतिकता मसँग छैन । मेरो वर्तमानको सामुन्ने मेरो मजदुरी हात्तीको मुखमा जिराजस्तो भएको छ । एक छाक रोटी खाँदा पनि ‘साँच्चि, यो कसको ऋण हो' भनेर मन झसक्क झस्किन्छ ।'

‘प्रिय डाक्टर, कुनै समय पुस्तक धेरै संकलन गरेबापत प्रहरी हिरासतमा पुगेर यातना पाउँदै गर्दा प्रहरीले आफूमाथि ठूलो अन्याय गरेजस्तो लाग्थ्यो । हिजोआज मलाई यस्तो लागिरहेको छ कि प्रहरीले त्यो बेला मेरो हत्या नगरिदिएर मेरो यो वर्तमान आत्माप्रति ठूलो अन्याय गरिदिए । म कति धेरै निचोरिएर आज तपाईंको सामुन्नेमा आएको छु । तपाईंलाई थाहा छैन । यहाँभन्दा पहिले पनि कुनै अस्पतालमा म तपाईंको सामुन्नेमा यसैगरी आएको थिएँ । मेरो मनले रोजेका डाक्टरहरूमध्ये तपाईं पनि एउटा हो । फेरि पनि लोभिएर तपाईंको सामुन्नेमा आएको छु । पहिले म जसरी फर्किएको थिएँ, मेरो इच्छा यो छ कि अब पैसाको पहाडले तगारो लगाएर मलाई नफर्काओस् । शब्दमा त तपाईंलाई म के नै बताउन सक्छु र, तपाईंको आत्मामा परमात्माको आत्मा जडान भएको छ भने मलाई बुझिदिने कोसिस गरिदिनुहोस् । नत्र त तपाईंलाई नमस्कार गरेर फर्किनुभन्दा अर्को उपाय मसँग छैन,' डाक्टर सा'बले मेरो पत्थरीका पुराना रिपोर्ट हेर्दाहेर्दै म यस्तै सोचिरहेको थिएँ ।

रिपोर्ट हेरिसकेपछि उहाँले भन्नुभो, 'अप्रेसन गर्नुपर्छ ।'

त्यसपछि उहाँले अप्रेसनको विधि, प्रक्रिया र लाग्ने खर्चका बारेमा बताउनुभो । खर्चको कुरा सुनेपछि भने म छाँगाबाट खसेजस्तो भएँ । बाफ्रे ! कहाँबाट ल्याउनु तेत्रो पैसा ? मेरा लागि त्यो कुरा सगरमाथाभन्दा ठूलो पहाड भैहाल्यो नि । आफूले तेत्रो पैसा खर्च गर्न नसक्ने कुरा बताएपछि उहाँले के काम गर्नुहुन्छ भनेर सोध्नुभयो । त्यसपछि मैले आफ्नो काम बताएँ र कोहीकोही बेला यसो पत्रपत्रिकामा लेख्ने गर्छु भनेँ । मेरो काम या मेरो लेखनमध्ये कुन कुराले उहाँको मन पगाल्यो, थाहा भएन । त्यसपछि लाग्ने खर्चमा केही गिरावट आयो । त्यस कुरामा मैले अझै अलिकति तल झारिदिनुस् भन्न सकिनँ । मैले उहाँको उही दोस्रो कुरालाई मञ्जुर गरेर बिदा भएँ ।

अब पैसो कहाँबाट खोज्ने होला, म तिरमिराएँ । बेलुकाबाट म बसेको कोटेश्वर नै कोल्टो परेर पल्टिन लागेजस्तो भो । दिनभरि कति नामहरूलाई सम्झिएर फोन गरेँ । कतिलाई भेटेँ । भेटेकाहरूले उनीहरूलाई नै कति ठूलो आपत् परेको र अलिकति पैसा पाए आफ्नै खुस्किन आँटेको प्राण बचाउने प्रतिक्रिया दिए ।

उनीहरूको विलाप सुन्दा कतै बन्दगी राख्न मिल्ने भए आफ्नै कान काटेर बन्धकी राखेर प्राण बचाइदिनुजस्‍तो गरी विलाप गाए । कतिलाई केही भन्न सकिनँ । कतिलाई झण्डै भनेँ । उपाय हराएजस्तो लाग्यो अनि जिन्दगी गज्जबले रित्तो भएको अनुभूति गर्दै कोटेश्वरको मदन भण्डारी पार्कमा आएर एकछिन यसो सुस्ताउन खोजेँ । सुस्ताउनु भन्नु नै के थियो र, उही मनमा भएका चिन्ताहरूमा डुबुल्की मार्दै तैरिन खोजेँ । चिन्ताको मनथनले मनमा बेचैनीको घिउ जम्मा गर्‍यो । त्यसपछि मदन भण्डारीको सालिकतिर हेर्दै विरक्तिपन पोखेँ, 'तिम्रो जनवाद आउँछ होला कि, आउने बाटोमा पहिरो गयो होला ?'

ऋण खोज्ने युद्धलाई जारी राखिरहँदा मित्र राजु गौतमले मलाई यो युद्धबाट पराजित हुन दिनुभएन । अनि त्यसपछि मेरो मुहारमा विजयको मुस्कान फरफरायो । अनि पो पुगेँ म साथी शिवहरि पौडेलको साथ लागेर डाक्टर खड्गीको अप्रेसन कक्षमा । अनि अनुभूति गर्न पाएँ, अस्पतालले दिएको अविस्मरणीय न्यानो प्रेम ।

अस्पताल कक्षमा रहनुभएका सम्पूर्ण डाक्टर, नर्सलगायत सम्पूर्ण प्रियजन हो, तपाईंहरूको मीठो वचन, असल व्यवहार मेरो हृदयभरि महाभारा पर्वत मालामा फुलेको सुन्दर गुराँसजस्तै गरी फुलिरहनेछ । तपाईंहरूको व्यवहार पनि आँउदा दिनहरूमा कतै कीराले नखाई, घुनपुतली नलागी सदासदाका निम्ति, सबै सबैका निम्ति यस्तै रहिरहोस् । तपाईंहरूको सामुन्नेमा आएर मैले यसरी उपचार गर्न सक्ने कुरा कल्पनाभन्दा बाहिरको थियो । गर्न सकेँ । यति गर्न सक्नुमा मित्रहरूको साथ, आफन्त, प्रियजनको माया, जसले अस्पतालमा मलाई भर गर्नुभयो, सबैसबैप्रति आभारी छु । अझ म यो कुरामा आभारी छु कि अस्पतालले बेलाबेलामा न्यून आयस्रोत भएका मानिसहरूलाई लक्षित गरेर ल्याइने नि:शुल्क स्वास्थ्यलाभको कार्यक्रमबाट गरिब, किसान, मजदुर, भरिया, ज्यामी जोजो पर्छन्, तिनीहरूले स्वास्थ्यलाभ गरेको खबर म जहिलेजहिले पाउँछु, त्यतिखेर म यो कुरालाई स्मरण गर्नेछु । त्यो स्वास्थ्यलाभ मैलै पाएको हो भन्दै छातीभरि खुसी, आँखाभरि खुसीले उमारेका आँसु बगाउँदै म डाक्टर खड्गी र उहाँको सम्पूर्ण टिमलाई धेरैधेरै धन्यवाद दिनेछु ।

विरही बाबु ढुंगेलका सबै लेख पढ्न यहाँ क्लिक गर्नुहाेस्

प्रकाशित मिति: शनिबार, पुस ३०, २०७९ ०९:००