सभामुख हुन एमालेमा लबिङ बढ्याे, यी हुन् सम्भावित अनुहार

A+ A A-

१० पुसमा एमाले अध्यक्ष केपी ओली निवास बालकोटमा नयाँ सत्ता समीकरण बनेसँगै प्रधानमन्त्री बने, माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड' । कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धन भत्कियो । तर, २६ पुसमा प्रचण्डले संसदबाट 'असाधारण' विश्वासको मत प्राप्त गरे । प्रमुख प्रतिपक्षी दल कांग्रेसले समेत एमाले–माओवादी गठबन्धनका प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई विश्वासको मत दिएपछि राजनीतिमा नयाँ तरंग मात्र ल्याएन, अस्थिरताका अनेक अड्कलबाजी भइरहेका छन् ।

बालकोट सहमतिअनुसार, प्रचण्ड प्रधानमन्त्री बनेपछि राष्ट्रपति र सभामुख एमालेले पाउँछ । सभामुखको चुनाव ५ माघमा हुँदैछ । तर, बिहीबार कांग्रेसले सभामुख उम्मेदवारी दिन छलफल चलाउने निर्णय गरेको छ । सत्ता गठबन्धन भने पुरानो सहमति कायमै रहेको बताइरहेको छ । एमालेको भागमा परेको सभामुखमा सो पार्टीबाट को उम्मेदवार होला चासोको विषय बनेको छ ।

एमालेको भागमा सभामुख परेसँगै केही नेताहरू सभामुख बन्न लबिङमा लागेका छन् । त्यसरी आकांक्षा राख्ने प्रमुख नेतामा उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा गुरुङ, सचिव छविलाल विश्वकर्मा, स्थायी कमिटी सदस्य रघुजी पन्त, देवराज घिमिरे र केन्द्रीय सदस्य विद्या भट्टराई मुख्य छन् । यी नेताहरू आफ्नो पक्षमा माहोल बनाउन लागिरहेका छन् ।

उपमहासचिव गुरूङ लमजुङबाट माओवादी महासचिव देव गुरुङलाई पराजित गर्दै निर्वाचित भएका हुन् । उनी गण्डकी प्रदेशका पहिलो मुख्यमन्त्रीसमेत हुन् । संघीय सरकारको पर्यटनमन्त्रीसमेत भइसकेका गुरुङ वाम एकताको पक्षमा उभिने नेताका रूपमा परिचित छन् । उनी वर्तमान एमाले–माओवादी गठबन्धनको माहोल बनाउने दोस्रो पुस्ताका नेतामा पर्छन् । एमाले प्रचार विभाग प्रमुखसमेत रहेका गुरुङ समन्वयकारी भूमिकामा खरो उत्रिन सक्छन् ।

मुख्यमन्त्री र संघीयमन्त्री भइसकेकाले अब सभामुखमा इच्छा देखाएको उनीनिकट नेताहरू बताउँछन् । गुरूङले चर्चामा आएका नेताहरूमध्ये आफू सिनियर भएकाले हक लाग्ने बताउने गरेका छन् । अध्यक्ष ओलीलाई फकाइदिन अरु नेताहरूसँग आग्रह गरेका छन् ।

अर्का अकांक्षी हुन्, एमाले सचिव विश्वकर्मा । उनी रूपन्देही १ बाट कांग्रेस नेतृत्वको तत्कालीन गठबन्धनका साझा उम्मेदवार घनश्याम भुसाललाई पराजित गर्दै तेस्रोपटक संसद्‌मा पुगेका हुन् । २०७४ मा पनि उनी सोही क्षेत्रबाट निर्वाचित भएका थिए । २०६४ मा समानुपातिक सांसद बनेका विश्वकर्मा २०६३ को अन्तरिम व्यवस्थापिका संसद् सदस्यको हैसियतमा कृषिमन्त्रीसमेत थिए ।

सभामुखमा शान्त स्वभावका विश्वकर्माको कमै चर्चा सुनिन्छ । तर, उनको संभावना प्रबल रहेको एमालेका एक स्थायी कमिटी सदस्यले बताए । विश्वकर्मा सभामुख निर्वाचित भए नेपालको संसदीय इतिहासमा संवैधानिक अंगको प्रमुख हुने उनी पहिलो दलित नेता हुनेछन् ।

एमाले स्थायी कमिटी सदस्य रघुजी पन्तको पनि सभामुखमा चर्चा हुन थालेको छ । उनी समानुपातिकतर्फबाट सांसद छन् । पत्रकारिता पृष्ठभूमिका पन्त २०५१ र २०५६ मा ललितपुर क्षेत्र नं ३ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचित भएका थिए । २०६० सालमा उनी श्रममन्त्री बनेका थिए । २०६६ मा माधवकुमार नेपाल प्रधानमन्त्री हुँदा पन्त उनका प्रमुख राजनीतिक सल्लाहकार थिए । उनी एमालेको तत्कालीन अन्तरसंघर्षमा नेता नेपाल निकट मानिन्थे । तर, नेपालले पार्टी विभाजनको निर्णय लिएपछि उनी १० बुँदे सहमति गरेर पार्टी एकताको पक्षमा उभिने स्थायी कमिटीका १० नेताहरूमध्ये एक थिए ।

सभामुखमा चर्चामा रहेकी केन्द्रीय सदस्य विद्या भट्टराई कास्की क्षेत्र नं २ बाट निर्वाचित भएकी हुन् । गत असारमा भएको उपसभामुख निर्वाचनमा एमालेले उनलाई उम्मेदवार बनाएको थियो । त्यतिबेला पराजित भएकी भट्टराईको चर्चा अहिले सभामुखमा भइरहेको छ । उनी विद्यार्थी राजनीतिबाट आए पनि केही वर्षदेखि अध्यापनमा थिइन् । पति तत्कालीन पर्यटनमन्त्री रवीन्द्र अधिकारीको २०७५ फागुनमा हेलिकप्टर दुर्घटनामा मृत्यु भएपछि उनी सक्रिय राजनीतिमा फर्किएकी हुन् । तर, एमालेमा जुनियर नेता भएकाले उनलाई सभामुख बनाउन हुने वा नहुनेमा भने नेताहरूबीच भिन्न मत छ ।

सभामुखको लागि नेताहरूले लबिङ सुरु गरे पनि पार्टीले निर्णय भने गरिसकेको छैन । अध्यक्ष ओलीको गृहजिल्लाका नेतासमेत रहेका स्थायी कमिटी सदस्य देवराज घिमिरे पनि सभामुखको लाइनमा छन् । पुराना नेता भएकाले उनीप्रति ओली नकारात्मक छैनन् ।

स्थायी कमिटी सदस्य पन्त पार्टीले जसलाई बनाउँछ त्यही व्यक्ति सभामुखको उम्मेदवार हुने भएकाले यसमा दौडधुप केही नभएको बताउँछन् । ‘पार्टीले जिम्मेवारी दिएमा म पनि सभामुखको जिम्मेवारी निभाउन तयार छु । अरु साथीहरू पनि हुनुहोला,’ उनले शिलापत्रसँग भने, ‘पार्टीले निर्णय नगर्दै आफैँ लबिङ गर्दै हिँडेको छैन । अहिले यत्ति भन्न सकिन्छ जो बने पनि सक्षम सांसद् सभामुख हुनेछ ।’

अध्यक्ष ओलीले चारपटक सभामुख र संविधानसभा अध्यक्ष भइसकेका एमाले उपाध्यक्ष सुवास नेम्वाङलाई पुनः सभामुख हुन आग्रह गरेको पनि चर्चा छ । नेम्वाङ स्वयं भने यसपटक सभामुखभन्दा राष्ट्रपतिमा आँखा लगाएका छन् । ‘यसपटक म सभामुख हुन्न । पार्टीका अर्का जिम्मेवार नेता सभामुख हुनुहुनेछ,’ उनले भने ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, पुस २८, २०७९ २०:१९