यी चार बैंकलाई पुँजी कोष सीमामा पुर्‍याउनै सकस, यस वर्ष पनि लाभांश वितरण गर्न नपाउने

धमाधम गाभिने/गाभ्ने प्रक्रियामा गएर ठूला बैंक बनेका केही वाणिज्य बैंकहरू यति बेला लाभांश वितरणमा भने खुम्चिन पुगेका छन् । अधिकांश बैंकहरूले गत आर्थिक वर्षको नाफाबाट शेयरधनीलाई एकल अ‌ंकमा लाभांश दिने घोषणा गरिरहँदा चार वाणिज्य बैंकहरू भने लाभांश नै दिन नसक्ने अवस्थामा पुगेका छन् ।

नाफा र विस्तारका अधारमा अब्बल मानिँदै आएको एनआईसी एसिया बै‌ँकले आजै सार्वजनिक सूचना निकाल्दै यस वर्ष पनि शेयरधनीहरूलाई लाभांश नदिने निर्णय गरेको छ । जबकि यो बैंकले अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७६-७७ मा पनि लगानीकर्तालाई लाभांश वितरण गरेको थिएन ।

राष्ट्र बैंकका अनुसार प्राथमिक पुँजी कोष अनुपात ८.५ प्रतिशत पुर्‍याए पनि लाभांश बाँड्न बैंकहरूले पुँजी कोष अनुपात १२ प्रतिशतमा अनिवार्य पुर्‍याउनै पर्छ । तर, एनआईसी एसिया बैंकको गत आर्थिक वर्षको यस्तो अनुपात सीसीएआर ८.९३ प्रतिशत मात्रै रहेको छ । सो आर्थिक वर्षका बीचको अवधिमा पनि बैंकले यस्तो अनुपात ८ प्रतिशतभन्दा माथि पुर्‍याउन सकेको थिएन । आर्थिक वर्ष २०७८-७९ को असोजमा यस्तो अनुपात ७.३० प्रतिशतमा रहेकोमा सोही वर्षको पुसमा ७.८० र चैतमा ८.४ प्रतिशत रहेको थियो । अन्तिम त्रैमासको असारमा भने थोरै बढेर ८.९३ प्रतिशतमा पुगे पनि लाभांश वितरण गर्न सक्ने सीमामा भने नपुगेको हो ।

चालु आर्थिक वर्षमा पनि यो बैंकको पुँजी कोष अनुपात सीमामा पुग्न सकेको छैन । लाभांश वितरण गर्न राष्ट्र बैंकले चारवटै त्रैमासमा यस्तो अनुपात १२ प्रतिशतमा पुग्नुपर्ने व्यवस्था गरेको छ । कुनै एक त्रैमासमा नपुगेको खण्डमा पनि बैंकहरूलाई लाभांश वितरणका लागि अयोग्य ठहर्‍याइन्छ । तसर्थ चालु आर्थिक वर्षबाट पनि लगानीकर्ताले लाभांश नपाउने देखिन्छ । अघिल्लो वर्ष २०७६-७७ मा पनि लाभांश वितरणका लागि पुँजी कोष अनुपात १२ प्रतिशतमा नपुर्‍याउँदा राष्ट्र बैंकले लाभांश वितरणमा रोक लगाएसँगै लगानीकर्ताले दुई वर्षदेखि लाभांश पाउन सकेका छैनन् ।

कर्जामा आक्रामक बनिरहेको एनआईसी एसिया बैंक आफ्नै शेयर धनीहरूलाई दिइने लाभांशमा भने अयोग्य मानिँदै आएको छ । यस्तै, पुँजी कोष अनुपातकै कारण लाभांश नबाँड्नेमा पर्छ माछापुच्छ्रे बैंक पनि । माछापुच्छ्रे बैंकको पनि गत आर्थिक वर्षको पनि यस्तो पुँजी कोष अनुपात ८.८१ प्रतिशतमा छ । पुँजी कोषमा कडाइ भएकै कारण यसपटक माछापुच्छ्रे बैंकले शेयर धनीहरूलाई लाभांश नदिने घोषणा गरेको हो । अघिल्लो आर्थिक वर्षमा पनि यस्तो अनुपात ८.०५ प्रतिशतमै रहेको यस बैंकले गत आर्थिक वर्षमा पनि सीमामा पुर्‍याउन सकेन । गत आर्थिक वर्षमा असोजमा ८.०५ रहेको सीसीएआर पुसमा ८.०९ प्रतिशत र चैतमा ८.८३ प्रतिशतमा रहेको थियो । चालु आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासमा पनि बैंकको यस्तो रेसियो ८.७१ प्रतिशतमा मात्रै रहेको छ ।

गएको एक दशकसम्म राम्रै लाभांश दिइरहेको सनराइज बैंकले पनि गत आर्थिक वर्षको नाफा लगानीकर्तालाई नबाँड्ने भएको छ । बैंकको मंसिर २५ गते बसेको सञ्चालक समिति बैठकले गत आर्थिक वर्ष २०७८-७९ सम्मको वार्षिक प्रतिवेदनसहितका वित्तीय विवरणलाई स्वीकृति प्रदान गर्दै लाभांश वितरण नगर्ने निर्णय गरेको थियो ।

बैंकले विगत दश वर्षमा वितरण गरेको लाभांशको अवस्थालाई हेर्दा अधिकतम ३३ दशमलव ३३ प्रतिशतसम्म लाभांश वितरण गरेको देखिन्छ । आर्थिक वर्ष २०७२-७३ को सञ्चित मुनाफाबाट बैंकले दश वर्षकै उच्च लाभांश वितरण गरे पनि त्यसपछिका वर्षहरूमा लाभांश वितरण भने क्रमशः घट्दै गएको देखिन्छ । अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७७-७८ को नाफाबाट बैंकले ६ दशमलव ६५ प्रतिशत बोनस शेयर र कर प्रयोजनका लागि शून्य दशमलव ३५ प्रतिशत नगद लाभांश वितरण गरेको थियो । तर, गत आर्थिक वर्षको नाफाबाट शेयरधनीले लाभांश पाउने छैनन् । यो बैंकको पुँजी कोष अनुपात ९.१८ प्रतिशत छ । तर लाभांश बाँड्न यस्तो अनुपात १२ प्रतिशत हुनुपर्ने राष्ट्र बैंकको व्यवस्था अनुसार बैंकले लाभांश बाँड्न नपाउने भएको हो ।

योसँगै लक्ष्मी बैंकले पनि गत आर्थिक वर्षको नाफा शेयर लगानीकर्तालाई नबाँड्ने घोषणा गरिसकेको छ । पुँजी कोष अनुपात ९.०९ प्रतिशतमा रहेको यो बैंकले नेपाल राष्ट्र बैंकले तोकअनुसारको पुँजी कोष कायम गर्न सकेको थिएन । जसले गर्दा गत वर्षको कमाइबाट बैंकले लाभांश वितरण गर्न नपाउने भएको छ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाले तोकिएको पुँजी कोष अनुपात आर्थिक वर्षको कुनै एक महिनामा कायम नगरेमा सो आर्थिक वर्षको मुनाफाबाट लगानीकर्तालाई लाभांश वितरण गर्न नपाउने व्यवस्था छ ।

माथि उल्लेखित चारवटै बैंकको प्राथमिक पुँजी कोष सीमा ८.५ प्रतिशतमा पुगे पनि राष्ट्र बैंकले लाभांश प्रयोजनका लागि यस्तो सीमा १२ प्रतिशत पुर्‍याउने व्यवस्था गरेको छ । यसै नियममा टेकेर पनि यी चार बैंकले गत आर्थिक वर्षको नाफाबाट लगानीकर्तालाई लाभांश दिन नपाउने भएका हुन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, पुस ६, २०७९ १५:४८