काठमाडौंमा नवीकरणीय ऊर्जासम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन, नेपालले गरेको प्रयास अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा पुर्‍याउने अवसर

काठमाडौंमा नवीकरणीय ऊर्जासम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन, नेपालले गरेको प्रयास अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा पुर्‍याउने अवसर

A+ A A-

आज र भोलि काठमाडौंमा ‘१००% नवीकरणीय ऊर्जाः नीति अभ्यास र अनुभव’ विषयक अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन आयोजना गरिएको छ ।

सरोकारवालाहरूले विश्व तापक्रम वृद्धिदरलाई १.५ डिग्री सेल्सियसमा नियन्त्रण गर्दै दिगो विकास लक्ष्यका प्राप्ति गर्न खनिज इन्धनको प्रयोगलाई घटाउनुपर्ने र त्यसको भरपर्दो विकल्प नवीकरणीय ऊर्जा भएको सरोकारवालाहरूले जोड दिइरहँदा सम्मेलन आयोजना गरिएको हो ।

खनिज इन्धनको प्रयोगलाई क्रमसः घटाउँदै जलविद्युत्, सौर्य ऊर्जालगायतका नवीकरणीय ऊर्जाको उत्पादन र उपयोग बढाउँदा आर्थिक, वातावरणीय र मानवीय स्वास्थ्यलगायत बहुआयामिक क्षेत्रमा नेपाललाई फाइदा पुग्ने जानकारहरूले बताउँदै आएका छन् । जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिबद्धताहरू पूरा गर्न पनि ऊर्जा रुपान्तरण जरुरी रहेको उनीहरूको भनाइ छ ।

नवीकरणीय ऊर्जा प्रयोग तथा जलवायु परिवर्तनबारे भइरहेका अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यास, सिकाइ र अनुभव आदानप्रदान गर्ने उद्देश्यसहित पुस ३ र ४ गते (आइतबार र सोमबार) काठमाडौंमा अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन आयोजना गरिएको हो ।

नेपालमा हाल कुल ऊर्जा खपतको ३ प्रतिशत नवकरणीय ऊर्जाले ओगटेको छ । जलविद्युत् आयोजनाहरूलाई समेत समेट्दा नवीकरणीय ऊर्जा प्रयोग कुल ऊर्जा खपतको ८ प्रतिशत हुन आउँछ । नेपालको ऊर्जा प्रयोगमा करिब ६५ प्रतिशत जैविक ऊर्जा र २७ प्रतिशत आयातित खनिज इन्धन रहेको छ ।

विगत १० वर्षमा नेपालमा खनिज इन्धनको प्रयोग उच्च रूपमा बढ्को छ । खनिज इन्धनको खपत बढ्दा मुलुकमा आर्थिक भार पनि थपिँदै गएको छ । गत आर्थिक वर्षमा मात्रै नेपालले ३.८३ खर्बबराबरको खनिज इन्धन आयात गरेको थियो । यो नेपाल सरकारको गत वर्षको वार्षिक बजेटको २३ प्रतिशत हो ।

नेपालले जलविद्युत् र सौर्य ऊर्जा प्रयोग बढाउने नीति अगाडि सारेको छ । तर, नवीकरणीय ऊर्जाको उत्पादन र उपयोग बढाउन राष्ट्रिय अभियान जरुरी रहेको जानकारहरू बताउँछन् । हाल जलविद्युत्, सौर्य, को-जेनेरेसन र अफ ग्रिड ऊर्जाबाट कुल २ हजार ३ सय ७७ मेगावाट विद्युत् उत्पादन गरिरहेको नेपालले सन् २०३० सम्ममा १५ हजार मेगावाट विद्युत् उत्पादन गर्ने लक्ष्य लिएको छ । जसमा १० देखि १५ प्रतिशत लघु जलविद्युत्, सौर्य ऊर्जा, वायु ऊर्जाजस्ता नवीकरणीय ऊर्जा रहनेछ । विद्युतीय सवारीसाधन र विद्युतीय चुलोलाई प्राथमिकीकरण र प्रर्बद्धन गर्दै उत्पादित नवीकरणीय ऊर्जाको उपयोग बढाउने योजना पनि रहेको छ ।

नेपाल सरकारले नवीकरणीय ऊर्जा, ऊर्जा मिश्रण र ऊर्जा रुपान्तरणमा चालेका कदमहरू स्वातगयोग्य रहेको प्रकृति रिसोर्सेस सेन्टरका कार्यक्रम निर्देशक राजु पण्डित बताउँछन् । खनिज इन्धन प्रतिस्थापनको योजना निर्धारण गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ । ‘नेपालले सन् २०५० सम्ममा खनिज ऊर्जाको प्रयोगलाई नवीकरणीय ऊर्जाले शतप्रतिशत प्रतिस्थापन गर्ने लक्ष्य निर्धारण गर्नुपर्ने’ उनको भनाइ छ ।

तर, प्रतिस्थापन गर्दा गरिब तथा विपन्न समुदायलाई पर्नसक्ने आर्थिक र सामाजिक असरहरूको न्यूनीकरण र न्यायिक सम्बोधन हुनुपर्ने उनको भनाइ छ । प्रकृति रिसोर्सेस सेन्टरले डब्लूडब्लूएफ नेपालसँगको सहकार्यमा सन् २०२० बाट ‘१०० प्रतिशत नवीकरणीय ऊर्जाका लागि बहुसरोकार साझेदारी’ परियोजना कार्यान्वनय गर्दै आएको उनले जानकारी दिए ।

हाल जलवायु परिवर्तनका कारण विश्व तापमान १.१ डिग्री सेल्सियसले वृद्धि भएको छ । यसैगरी कार्बन उत्सर्जन भइरहे तापमान बृद्धिदर सन् २०५० सम्ममा २.५ डिग्री सेल्सियस पुग्ने अनुमान गरिएको छ । त्यसैले विश्व तापमानलाई १.५ डिग्री सेल्सियसभन्दा बढी बढ्न नदिने लक्ष्यसहित जलवायु परिवर्तन नियन्त्रणका प्रयासहरू भइरहेका छन् ।

नेपाल सरकारले सन् २०४५ सम्ममा कार्बन उत्सर्जनलाई शून्यमा (नेट कार्बन उत्सर्जन शून्य) झार्ने लक्ष्य लिएको छ । यो लक्ष्य हासिल गर्न सम्पूर्ण सरोकारवालाहरू ऐक्यबद्ध हुनु जरुरी छ । यो सम्मेलन यही राष्ट्रिय लक्ष्यलाई सहयोग गर्ने उद्देश्यले आयोजना गरिएको हो ।

सम्मेलनमा संघीय, प्रादेशिक, र स्थानीय सरकारका ऊर्जासम्बद्ध सरोकारवाला निकायहरू, निजीक्षेत्र, बैंक तथा वित्तीय संस्था, अन्तर्राष्ट्रिय/राष्ट्रिय गैरसरकारी संघसंस्थाहरूसँगै दक्षिण एसिया, दक्षिणपूर्वी एसिया, अफ्रिका र युरोपका १६ देशहरूबाट प्रतिनिधिहरू सहभागी छन् । सम्मेलनमा कुल ७० जनाको सहभागिता रहेको छ । सम्मेलनमा नवीकरणीय ऊर्जा र जलवायु परिवर्तनका क्षेत्रमा भएका अन्तर्राष्ट्रिय नीति, अभ्यास र प्रविधिसम्बद्ध सिकाई आदान-प्रदान भएको जनाइएको छ ।

वैकल्पिक ऊर्जा प्रवर्द्धन केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक डा. मधुसुदन अधिकारी सम्मेलनमार्फत नेपालले नवीकरणीय ऊर्जा र जलवायु परिवर्तनका क्षेत्रमा गरेका प्रयासहरूलाई अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चसम्म पुर्‍याउने अवसर प्राप्त हुने बताउँछन् । अन्य देशहरूमा ऊर्जाका क्षेत्रमा प्रयोग गरेका नवीनतम् प्रविधि र प्रयोगहरूका बारेमा जान्न र सिक्न सम्मेलन फलदायी हुने उनको धारणा छ ।

डब्लूडब्लूएफ नेपालका राष्ट्रिय निर्देशक डा. घनश्याम गुरुङ नवीकरणीय ऊर्जा प्रयोगलाई उच्च प्राथमिकतामा राख्न सरकार, नागरिक समाज र निजीक्षेत्रले संयुक्त रूपमा काम गर्नुपर्ने बेला आएको बताउँछन् । १०० प्रतिशत नवीकरणीय ऊर्जा परियोजनाले यही अवधारणालाई आत्मसात् गर्दै नेपालमा ऊर्जा क्षेत्रमा कार्यरत सरोकारबालाहरूबीच नवीनकरणीय ऊर्जाको प्रवर्द्धनका लागि संवादका कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्दै आएको उनले बताए । ‘यस अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनले पनि नवीकरणीय ऊर्जाको आवश्यकता र सन्दर्भमा सरोकारवालाहरूलाई थप जागरुक बनाउने’ उनको विश्वास छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, पुस ३, २०७९ १५:००

शिलापत्र संवाददाता

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

भर्खरै

प्रचण्ड गर्मीमा ‘गुइँठा’ बनाउँदै महोत्तरीका गृहिणी

नेपालका संरक्षणकर्मी 'उल्लु सर'लाई विश्वप्रसिद्ध ह्विट्ली पुरस्कार

आफ्नै सामर्थ्य नबुझेर अलमलिएका स्थानीय सरकार

क्यानडाका लागि नेपाली राजदूतद्वारा गभर्नर जनरलसमक्ष ओहोदाको प्रमाणपत्र प्रस्तुत

वेस्टइन्डिज 'ए' विरुद्ध चौथो खेल आज, नेपालले विश्वकप खेल्ने टोलीलाई मैदानमा उतार्ने सम्भावना

लोकप्रिय

सहकारी ठगीले इलाम २ मा तनाव दिएपछि रवि लामिछानेको नयाँ स्टन्ट, धन्यवाद दिन गृह मन्त्रालय पुग्ने को हुन् ?

इलाम २ः प्रारम्भिक मतपरिणाममा एमाले र 'पूर्वएमाले'बीच टक्कर

श्रीमती रञ्जितासँगकाे सहमति भंग भएपछि रेशम विक्षिप्त, २० मिनेटमा सात स्टाटस

इलाम २ अपडेटः यस्तो छ प्रारम्भिक मतपरिणाम

भीम रावललाई प्रश्न– एमाले छाेड्‌ने निर्णयमा पुग्नुभएको हो ?

विचार

पसिना बगाउनेहरूलाई हेलाहोचो गरेर कसरी आऊला समृद्धि ?

लगानी सम्मेलन : यसअघि गरिएका लगानी प्रतिबद्धता कार्यान्वयन भए कि भएनन्, खाेजी हुनुपर्छ

चीनमा एउटै भूकम्पले लिएको थियो ८ लाख ३० हजारको ज्यान (भिडियो)

ब्लग

कसरी हटाउने सार्वजनिक सवारीको बेथिति ?

सधैँ हाँसीखुसी देखिने गाउँकी काकी, डाक्टर र अर्जुन मैनालीले राेजेकाे गलत बाटाे

छोटो तर मनमोहक पदयात्रा 'लाङटाङ'

शिक्षा

सरकारी स्कुलप्रतिको नकारात्मक धारणा बदलेर यसरी उत्कृष्ट बन्यो ज्ञानोदय मावि

आफ्नै छोराछोरी पढाउन राजा वीरेन्द्रले भित्र्याएका थिए ए–लेभल, कस्ता विद्यार्थीले पढ्ने ?

जनकपुरकाे याज्ञवल्क्य स्कुलमा विद्यार्थीकाे आकर्षण, प्रवेश परीक्षा दिने आधाले मात्रै पाए भर्ना