कुलमानको कमालः नाफा १४९ प्रतिशतले वृद्धि, चुहावट १५ प्रतिशतमा झर्‍याे

A+ A A-

नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले गत आर्थिक वर्षमा ७ अर्ब २० करोड रुपैयाँ खुद नाफा गरेको छ ।

अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७४/७५ मा २ अर्ब ९० करोड रुपैयाँ खुद नाफा गरेको प्राधिकरणले गत आवमा १४९ प्रतिशतले बढाएर ७ अर्ब २० करोड रुपैयाँ पुर्‍याएको हो ।

विद्युत् चुहावट नियन्त्रण, प्रशासनिक र वित्तीय सुधारका लागि चालिएका कदमबाट प्राधिकरण गत आवमा नाफा बढाउन सफल भएको प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले बताए ।

आव २०७२/७३ मा ८ अर्ब ८९ करोड घाटामा रहेको प्राधिकरण कार्यकारी निर्देशकमा कुलमान घिसिङ नियुक्त भएपछि तीन वर्षदेखि निरन्तर खुद नाफामा छ । नाफा बढ्दै गएको छ ।

कार्यकारी निर्देशक नियुक्त भएको पहिलो वर्ष घिसिङले प्राधिकरणलाई १ अर्ब ५० करोड, दोस्रो वर्ष २ अर्ब ९० र तेस्रो वर्ष ७ अर्ब २० करोड रुपैयाँ खुद नाफामा लगेका हुन् । उनी २०७३ को भदौमा कार्यकारी निर्देशकमा नियुक्त भएका थिए ।

ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्री एवं प्राधिकरण सञ्चालक समितिका अध्यक्ष वर्षमान पुनले मंगलबार मन्त्रालयमा पत्रकार सम्मेलन आयोजना गरी प्राधिकरणको एक वर्षको उपलब्धि सार्वजनिक गरेका छन् ।

मन्त्री पुनले विद्युत् चुहावट नियन्त्रण, प्रसारण तथा वितरण लाइनको निर्माण, वित्तीय सुधारलगायतमा प्राधिकरणको राम्रो प्रगति भएको बताए ।

‘सरोकारवालासँगको व्यापक छलफलपछि नयाँ ऐनमार्फत प्राधिकरणलाई अझै प्रतिस्पर्धी संस्थाका रुपमा अगाडि बढाउनेछौं,’ मन्त्री पुनले भने ।

अबका दिनमा विद्युत् उत्पादन चुनौतीपूर्ण हुँदै गएको मन्त्री पुनले बताए ।

‘एक वर्षभित्र प्रणालीमा थपिने १ हजार मेगावाट विद्युत् खपत गर्नु हाम्रो लागि चुनौतीपूर्ण छ, ऊर्जाका पेट्रोल, डिजेल, खाना पकाउने ग्यासजस्ता अन्य स्रोतलाई विस्थापित गर्नेलगायतका योजनाका साथ त्यो एक हजार मेगावाट विद्युत् देशभित्रै खपत गर्ने वातावरण बनाउँदै छौं,’ मन्त्री पुनले थपे ।

यसका लागि देशभर विद्युतीय गाडी सञ्चालनका लागि चार्जिङ स्टेसनको स्थापना गर्न मापदण्ड बनाउने काम अन्तिम चरणमा पुगेको र घरघरमा विद्युतीय चुलो प्रयोगलाई प्रोत्साहन गर्नेलगायतका नीति सरकारको रहेको मन्त्री पुनले बताए ।

‘नेपालगन्ज, भैरहवाजस्ता औद्योगिक नगरमा तत्काल २ सय मेगावाटभन्दा बढी विद्युतकाे माग छ तर वितरण प्रणालीको संरचनागत समस्याका कारण दिन सकिरहेका छैनौं । खपत बढाउने र उत्पादन बचत भयो भने भारतीय तथा क्षेत्रीय विद्युत् बजारमा सजिलै पठाउन सक्छौं र पढाइरहेका पनि छौं,’ मन्त्री पुनले थपे ।

विद्युत् चुहावट १५.३२ प्रतिशतमा झर्‍याे

गत आर्थिक वर्षमा विद्युत् चुहावटलाई १५.३२ प्रतिशतमा झार्न प्राधिकरण सफल भएको छ । आव २०७४\७५ मा २०.४५ प्रतिशत रहेको चुहावटलाई गत आवमा ५.१३ प्रतिशत बिन्दुलाई घटाएर १५.३२ प्रतिशतमा झारिएको हो ।

आर्थिक वर्ष २०७२\७३ मा कुल चुहावट २५.७८ प्रतिशत रहेकोमा ३ वर्षभित्रमा १०.४६ प्रतिशतले कमी आएको हो ।

प्राधिकरणले चुहावट नियन्त्रणका लागि चोरी नियन्त्रण गर्ने, महसुल बक्यौता असुलीमा कडाइ गर्ने, प्राविधिक चुहावट घटाउन ट्रान्सफर्मर, वितरण लाइन तथा सबस्टेसनको सुदृढीकरणलगायतका काम अभियानकै रुपमा चलाइरहेको प्राधिकरणको भनाइ छ ।

कार्यकारी निर्देशक घिसिङले प्राविधिक र गैरप्राविधिक चुहावट नियन्त्रणका लागि मुलुकभर अभियानकै रुपमा चालिएका कदमले विद्युत् चुहावटमा इतिहासमै काम बनाउन सफल भएको बताए ।

ऊर्जा मन्त्रीको नेतृत्वमा सञ्चालकहरु, प्रशासन, सुरक्षा निकाय, कर्मचारीलगायत सबैको सामूहिक प्रयासबाट चुहावट नियन्त्रणमा उल्लेख्य उपलब्धि हासिल भएको उनले बताए ।

‘वितरणतर्फको चुहावट ११ प्रतिशत र प्राविधिकतर्फको करिब ४ प्रतिशत चुहावट छ, विद्युत चुहावटमा दक्षिण एसियाको मापदण्डमा पुगेका छौं, अब धेरै प्राविधिक चुहावटमा ध्यान केन्द्रीत गर्नु पर्ने छ तर यसका लागि थप लगानी आवश्यक पर्छ,’ कार्यकारी निर्देशक घिसिङले भने ।

प्राधिकरणले गैरप्राविधिक चुहावट नियन्त्रणका लागि चोरी नियन्त्रण गर्ने, महसुल बक्यौता असुलीमा कडाइ गर्ने, मिटर वाईपास तथा हुकिङ गरी चोरी गर्नेलाई कडा कारबाही गर्ने, बन्द मिटर फेर्ने, मिटर लिन प्रोत्साहित गर्ने मिटर रिडिङ नभएको (स्टक युनिट) ग्राहकको पहिचान गर्नेलागयतका काम अभियानकै रुपमा चलाइरहेको छ ।

मिटर लिन प्रोत्साहित गर्न सुकुमबासीलाई पनि सहज रुपमा मिटर दिने, स्थानीय तहको सिफारिसबिनै मिटर जडान गर्ने, अति विपन्नहरुलाई निःशुल्क मिटर वितरण गर्नेलगायतका काम पनि प्राधिकरणले गरिरहेको छ ।

गत आवसम्ममा ग्रिडमा आबद्ध भई विद्युत् उपभोग गर्ने जनसंख्या करिब ७८ प्रतिशत अर्थात् ४५ लाख पुगेको छ । यो आव २०७४\७५ को तुलनामा करिब १० प्रतिशतले वृद्धि हो ।

गत आवमा ७ अर्ब ५५ करोड युनिट ऊर्जा प्रणालीमा उपलब्ध भएको थियो । प्राधिकरणको उत्पादन करिब २ अर्ब ५५ करोड, निजी ऊर्जा उत्पादकहरुको २ अर्ब १९ करोड र भारतबाट २ अर्ब ८१ करोड युनिट आयात गरिएको थियो ।

प्रणालीमा प्राधिकरणको ३४, निजी क्षेत्रको २९ र आयातको ३७ प्रतिशत हिस्सा छ । भारतर्फ विद्युत् निर्यात ३ करोड ४७ लाख युनिट छ । निजी क्षेत्रको विद्युत् किन्न १४ अर्ब १३ करोड र आयाततर्फ २३ अर्ब ३ करोड रुपैयाँ खर्च भएको छ । ३२ करोड रुपैयाँको विद्युत् निर्यात भएको छ ।

प्राधिकरणका अनुसार गत आवमा ७५७ सर्किट किलोमिटर प्रसारण लाइन निर्माण सम्पन्न भएको छ । त्यसमध्ये ६०६ सर्किट किलोमिटर सञ्चालनमा (चार्ज) आएको छ । ३३ केभी र सोभन्दा मुनिका करिब ९ हजार ७२२ सर्किट किमि वितरण लाइन निर्माण सम्पन्न भई चार्ज भएका छन् ।

प्रसारण तथा वितरण गरी ४० सबस्टेसन नयाँ विस्तार एवं स्तरोन्नति गरिएको छ । करिब ९२० एमभीए क्षमता थप भएको छ । ६ हजार ५८१ वितरण ट्रान्सफर्मर थप गरिएको प्राधिकरणले जानकारी दिएको छ ।

लामो समयदेखि निर्माण सम्पन्न नभएर रुग्ण बनेका ६० मेगावाटको माथिल्लो त्रिशूली ‘थ्री ए’ र काबेली करिडोर प्रसारण लाइनसहित ३ आयोजना र वितरणतर्फ ३४ गरी ३८ आयोजना सम्पन्न भएका छन् ।

प्राधिकरणले १३ आयोजनाको ठेक्का सम्झौता रद्द गरी पुनः ठेक्का प्रक्रिया सुरु गरेको छ । देशभरका थ्री फेज मिटर तथा टीओडी मिटरहरुलाई स्मार्ट मिटरले प्रतिस्थापन गर्ने कार्यको थालनी भएको भएको छ । काठमाडौंबाट सिंगल फेज मिटरलाई स्मार्ट सिंगल फेज मिटरले प्रतिस्थापन गर्न प्रारम्भिक कार्य सुरु भैसकेको छ ।

काठमाडौं उपत्यकालाई ताररहित बनाउने अभियानअन्तर्गत भूमिगत तार बिछ्याउन ठेकेदार छनाेट भई प्रारम्भिक तयारी पूरा भइसकेको प्राधिकरणले जानकारी दियो ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, साउन २९, २०७६ ०२:३८