घण्टीको मिसनमा बालेनको टिम, अनि बज्यो जितको ‘घण्टी’

A+ A A-

राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी प्रतिनिधिसभाको प्रत्यक्षतर्फ ७ सिटमा विजयी भयो । समानुपातिकतर्फ ११ लाखभन्दा बढी मतका साथ चौथो स्थानमा छ । समानुपातिकको अन्तिम परिणाम अझै आइसकेको छैन । तर, अब रास्वपा संसद्‌को चौथो निर्णायक शक्ति बन्ने लगभग निश्चितजस्तै छ ।

रास्वपाले ६ महिनाको अवधिमा अप्रत्याशित मत पायो । चुनाव जित्न बलियो संगठन चाहिन्छ । गत असारमा गठन भएको रास्वपाले सातवटा प्रदेशमा कमिटी बनाए पनि जिल्लाजिल्लामा पुग्न सकेको थिएन । तर, चुनावमा पुराना र ठूला भनिएका पार्टीहरूलाई चुनौतीको ‘घण्टी’ बजायो ।

रास्वपाले कसरी यति धेरै मत पायो ? यसको पछाडि क-कसको हात छ ? कसैले भनिरहेका छन्– ठूलै शक्ति रास्वपालाई जिताउन लाग्यो । कसैले भनिरहेका छन्- याे आशा र आक्रोशको मत हो । यसरी रास्वपाको उदयलाई लिएर विभिन्न अड्कलबाजी राजनीतिक वृत्तमा चलिरहेको छ । तर, यो मिसनलाई सफल बनाउन रास्वपा केन्द्रीय कमिटीका २४ जनाको टिम, अन्य व्यक्ति र समूह अहोरात्र खटिएको पाइएको छ । तिनै टिमको यहाँ चर्चा गर्नेछौँ ।

आशा र आक्रोशको मत घण्टीमा

मिसनमा बालेनको टिम

गत स्थानीय चुनावमा काठमाडौं महानगरपालिकाको प्रमुखमा बालेन्द्र साह (बालेन) लाई विजयी गराउन होमिएको टिम नै प्रतिनिधिसभाको चुनावमा रास्वपाको पक्षमा उभियो । बालेन पदीय भूमिकामा रहेकाले उनी खुलेर लाग्न पाएनन् । तर, उनको सिङ्गो टिम भने रास्वपालाई विजयी गराउन लाग्यो । कुमार व्यञ्जनकार (कुमार बेन) र गणेश कार्की बालेनको टिमका हुन् । उनीहरूको भूमिका यसपटक पनि महत्त्वपूर्ण रह्यो । कार्की हाल रास्वपाकै कन्द्रीय सदस्य छन् । पार्टी गठन भएको तीन महिनापछि उनी रास्वपाको केन्द्रीय सदस्य भएका थिए । कुमार बेन भने पार्टीमा आबद्ध छैनन् तर मिसनमा सक्रिय भएर लागे । रुटिन अफ नेपाल बन्दलगायतको सामाजिक सञ्जालको टिम पनि बालेनलाई जिताउन लागेको थियो ।

‘बालेनको टिमको सहयोग, सल्लाह सुझाव आएको हो,’ रास्वपाका एक नेताले भने, ‘मिसन सफल बनाउन उक्त टिमले ‘साइलेन्स’ भएर काम गरेको हो ।’ रास्वपाका प्रवक्ता डा. मुकुल ढकाल पनि बालेनको टिमको सहयोग रहेको स्वीकार्छन् ।

संगठन होइन, सञ्जालले फत्ते गर्दै गरेको मिसन

केही समयअघि खुल्लामञ्चमा भएको सभामा रास्वपाका सभापति रवि लामिछानेले बालेनको पनि साथ रहेको संकेत दिएका थिए । ‘पछाडि बा भएका तीन बा केपी बा, देउवा र नानीका बालाई ससम्मान बिदा गरौँ । अगाडि बा भएकाहरू डोजर लिएर निस्किसके,’ रविले भनेका थिए । यसले पनि रास्वपालाई बालेनको साथ रहेको सन्देश दिन्छ ।

धेरैलाई लागेको थियो, बालेनको साथ ‘लौरो’ अभियानमा होला । कारण, उनले स्थानीय चुनावमा स्वतन्त्र चिह्न लौरो पाएका थिए । अहिले घण्टीमा खसेको जस्तै आशा र आक्रोशको मत त्यो बेला लौरोमा खसेको थियो । प्रतिनिधिसभाका केही उम्मेदवारले बालेनको फोटो र लौरो चिह्न राखेर प्रचारप्रसार गर्न भ्याए । यसले पनि कतै बालेनको साथ लौरो अभियानमा त छैन भन्ने शंका उब्जाएको थियो ।

पार्टीको चिह्न भइसकेको लौरो कसरी बालेनको भयो भन्दै निर्वाचन आयोगमा उजुरीको चाङ पर्‍यो । र, आयोगले लौरो अभियानमा संलग्न रहे नरहेको स्पष्ट पार्न बालेनलाई भन्यो । बालेनले लौरो अभियानमा आफ्नो आबद्धता नरहेको, यदि कसैले आफ्नो फोटो राखेर प्रचार गरेको पाइए कारबाही गर्न आयोगलाई भने । ‘लौरोलाई कारबाही गर्न आयोगलाई पत्र लेख्नु भनेको लौरो अभियानमा उहाँको साथ थिएन भन्ने प्रस्ट हुन्छ,’ रास्वपाका एक नेताले भने ।

तस्वीर : राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको वेबसाइटबाट ।

अनि बालेन र रवि एकै ठाउँमा

मेयर बालेन र रास्वपाका सभापति लामिछानेले ४ मंसिरमा प्रदेशसभा सदस्यका उम्मेदवारलाई मत दिएनन् । त्यति मात्र होइन, रास्वपाले प्रदेशमा आफ्नो उम्मेदवार नै उठाएन । उसले उम्मेदवार नपाएर होइन, नचाहेर हो ।

‘बालेनको टिमसँग प्रदेशमा उम्मेदवार नउठाउने सहमतिअनुसार मतदान गरेको हो । मुद्दामा एक भएपछि बालेनको टिमका कार्की रास्वपामा आउनुभएको हो,’ ती नेताले भने । बालेनको टिममा रहेर काम गरेका कार्की प्रादेशिक संरचनामा एक भएका कारण रास्वपामा आबद्ध भएको स्वीकार गर्छन् । ‘प्रादेशिक संरचनाले काम गरेको छैन । यसमा सुधार हुनुपर्छ भन्ने हो,’ उनले भने ।

हाल बालेन स्वतन्त्र उठेर चुनाव जितेकाले पार्टीमा आबद्ध नभएको ती नेताले बताए । ‘स्वतन्त्र उठेको मान्छे पार्टीमा लाग्न मिल्छ भन्ने प्रश्न आउने भएकाले हो,’ उनले भने । तर, अर्को चुनावसम्म मुद्दा मिलेमा बालेन पनि रास्वपामा आउन सक्ने संकेत गर्छन् कार्की । ‘पार्टीले राम्रो गर्दै गयो भने एकै ठाउँमा रहन सकिन्छ । बालेन अहिले पदमा रहेकाले आउनुहुन्न । पछि आउने सम्भावना रहन्छ,’ उनले भने, ‘म दुवैतिर नजिक छु । बालेनलाई पनि सक्दो सहयोग गर्छु ।’

बालेन र रवि लामिछानेले प्रदेश उम्मेदवारलाई किन दिएनन् भोट ? (भिडियाे)

रविको ‘क्रेज’ले पाएको मत

२०७३ मा तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी ओलीसँग सिधा कुरा प्रधानमन्त्री कार्यक्रम चलाउँथे रवि लामिछाने । ओलीकाे सरकार ढलेपछि नयाँ प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड'ले उनीसँग संवाद गरेनन् । त्यसपछि सिधा कुरा जनतासँग चलाएर लोकप्रिय बनेका हुन्, रवि ।

उनको टेलिभिजन कार्यक्रमको लोकप्रियताले पनि धेरै मत आएको दाबी गर्छन् रास्वपाका नेताहरू । ‘उहाँको क्रेजले पनि काम गरेको हो,’ प्रवक्ता ढकाल भन्छन् ।

गत असारमा रविले पार्टी गठन गर्दैगर्दा ठूला भनिएका दलले टेलिभिजनमा कार्यक्रम चलाएजस्तो पार्टी चलाउन नसक्ने भन्दै होच्याएका थिए । तर, अन्ततः उनको क्रेजले नै रास्वपाले मतदाताको मन र मत तान्यो ।

‘नो नट अगेन’ले तानेको मत

सामाजिक सञ्जालमा ‘नो नट अगेन’ अभियान चल्यो । पुराना नेतालाई बिदाइ गर्नुपर्ने अभियान सामाजिक सञ्जालमा चल्यो । निर्वाचन आयोगले ‘नो नट अगेन’ फेसबुक पेज बन्द गर्न उर्दी जारी गर्‍यो । आयोगको उर्दीपछि झन् सामाजिक सञ्जाल तात्यो ।

यसको फाइदा अप्रत्यक्ष रूपमा रास्वपालाई पुग्यो । कतिपयले यो अभियान रास्वपाले नै चलाएको आरोप लगाए । तर, रास्वपाका नेताहरू यसमा आफूहरूको संलग्नता नरहेको दाबी गर्छन् । ‘हाम्रो कुरा सामाजिक सञ्जालमा प्रस्ट राख्यौँ । रास्वपाले पाएको भोट अरु पार्टीको विपक्षमा आएको हो,’ कार्की भन्छन् ।

तस्वीर : राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको वेबसाइटबाट ।

उम्मेदवारको छनोट

अर्को जितको आधार रास्वपाको उम्मेदवार छनोट प्रक्रिया हो । ‘प्राइमरी चुनावको अवधारणा नेपालमा पहिलोपटक ल्यायौँ । विधानमै यो व्यवस्था राखेका छौँ,’ प्रवक्ता ढकाल भन्छन् । चुनावी घोषणापत्रले पनि मतदाताको मत तानेको तर्क गर्छन् उनी । ‘रातभर नसुती-नसुती काम गरेका थियौँ । घोषणापत्र बनाउन धेरै मिहिनेत गर्‍यौँ । यसको परिणाम हो,’ उनी भन्छन् ।

बन्दसूची बुझाउँदाको स्ट्र्याटेजी

रोचक त के छ भने, गत असोज २ र ३ गते निर्वाचन आयोगले समानुपातिकतर्फको बन्दसूची पेस गर्ने समय दिएको थियो । रास्वपाले २ गतेको सट्टा अन्तिम दिन ३ गते बन्दसूची लिएर आयोग पुग्यो । तर, उसले सबै दलहरूले बुझाएपछि मात्र आफ्नो बन्दसूची पेस गर्‍यो ।

आयोगका कर्मचारीले बन्दसूची बुझाउन रास्वपाका नेतालाई पटक-पटक भने । तर, रास्वपाले अन्तिममा बुझाउने भन्दै रातभर आयोगमै कुरेर बसे । आयोगका कर्मचारीसमेत आश्चर्यमा परेका थिए । ‘बीचतिर बन्दसूची बुझाउँदा मतपत्रमा चिह्न खोज्नुपर्ने भयो । अन्तिममा बुझाउँदा चिह्न अन्तिममा हुने भयो । मतदातालाई बुझाउन सजिलो हुने भएकाले अन्तिममा बुझाउने भनेको रहेछ,’ आयोगका ती कर्मचारीले भने, ‘उसको स्ट्र्याटेजी अचम्मलाग्दो थियो ।’ मतपत्रको सुरुमा ठूला दलको चिह्न हुने भएपछि रास्वपाले आफ्नो चिह्न अन्तिममा राख्न यतिसम्म दिमाग चलाएको थियो ।

अनि अप्रत्याशित जित

हाल रास्वपाका केन्द्रीय सदस्य रहेका कार्कीलाई सुरुमा आफ्ना उम्मेदवारलाई जिताउन नसकिने हो कि भन्ने लागेको थियो । माहौल बन्दै गएपछि आहिले समानुपातिकमा आएको भन्दा दोब्बर मत आउने प्रक्षेपण गरेको उनी बताउँछन् ।

‘समानुपातिकमा २० लाख आउने अनुमान थियो, अलि नपुग्ने देखियो,’ उनी भन्छन् । यी त देखिएका अनुहार मात्र हुन् तर रास्वपाको जितमा नदेखिएका अनुहार धेरै छन् । जसको नाम सार्वजजिनक गर्न नमिल्ने छ ।

‘चुनाव चिह्न घण्टी र झण्डा छिट्टै ब्रान्डिङ भयो । कलर पनि राम्रो थियो । चिह्न र झन्डा बनाउनेदेखि रातदिन खटिने कार्यालयका कर्मचारीको भूमिका ठूलो छ,’ प्रवक्ता ढकाल भन्छन्, ‘कति व्यक्तिको नाम लिन मिल्दैन । कमिटीका २४ जनाको भूमिका ठूलो छ ।’