एमालेका ‘डुलुवा संगठक’को संसद्‌यात्रा

A+ A A-

कास्कीका भीमबहादुर कार्की संगठन गर्ने काममा माहिर मानिन्छन् । त्यसैले कम्युनिस्ट पार्टीमा लागेदेखि नै उनलाई पार्टीले पछिल्लो चार दशकदेखि संगठनात्मक जिम्मेवारी दिइरह्यो ।

उनी पार्टीले भनेअनुसार नै नेकपा एमालेको संगठन विस्तार गर्न स्याङ्जा, गोरखा, मनाङ र कास्की खटिए । अब भने कार्की संसदीय गतिविधिमा सक्रिय हुने भएका छन् ।

नेकपा एमालेबाट गण्डकी प्रदेशसभा सदस्यमा कास्की २ (१) बाट कार्की निर्वाचित भएका छन् । उनले राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका विजयबहादुर भण्डारीलाई ४ हजार ६३८ मतले पराजित गर्दै संसद्‌को यात्रा तय गरेका हुन् । कार्कीले १० हजार ५३१ र भण्डारीले ५ हजार ८९३ मत पाए ।

यसअघि ४ दशक पार्टीका उम्मेदवारलाई जिताउन खटिएका कार्की आफैँ निर्वाचित भएका छन् । ‘विभिन्न निर्वाचनमा पार्टीका उम्मेदवारलाई जिताउन खटिएँ । पार्टीले अगाडि सारेका राष्ट्रियता, जनजीविकाका मुद्दामा म कहिल्यै पनि पछाडि हटिनँ,’ चुनाव जितेपछि भीमले सुनाए, ‘अघिअघि पार्टी जिताउन भूमिका खेलेँ । यसपटक पार्टीले उम्मेदवार बनायो र जनताबाट अत्यन्तै माया पाएको छु ।’

पहिलो अवसर, त्यसैमा जित

कार्कीले पहिलोपटक संसदीय निर्वाचन लड्ने अवसर पाएका हुन् । यसअघिको चुनावमा समानुपातिकको सूचीमा परे पनि प्राथमिकतामा थिएनन् । प्रत्यक्ष चुनाव लडेको पहिलोपटकमै उनले चुनाव जितेका हुन् ।

उनी ‘डुलुवा संगठक’ हुन्, जो एमालेलाई बलियो बनाउन स्याङ्जा, मनाङ, गोरखाका गाउँगाउँ डुलेका छन् । उनी २०२६ साल २ वैशाखमा स्याङ्जाको टक्सारमा जन्मिएका हुन् । टक्सार स्याङ्जा र कास्कीको सीमामा पर्छ । पढाइदेखि पार्टी राजनीति स्याङ्जामा भएका कार्की कास्कीमै जन्मिएको भए पनि ‘स्याङ्जाली नेता’ कहलिन्छन् । सालिन स्वभावका कार्की इमानदार नेताका रूप चिनिन्छन् ।

२०३७ साल अर्थात् ११ वर्षको उमेरमा उनले अनेरास्ववियु पाँचौँको सदस्यता लिएका थिए । २०४२ सालको आन्दोलन, २०४५ सालको नाकाबन्दीविरोधी आन्दोलन, २०४६ र २०६२–६३ को आन्दोलनमा पटकपटक गिरफ्तारी र जेल जीवन बिताए । २०४७ सालमा पार्टीको स्याङ्जा जिल्ला कमिटी सदस्य र कार्यालय सचिव बने । त्यहाँ काम गर्दागर्दै उनलाई एमालेले गोरखा खटायो । २०४८ सालमा उनी गोरखा पुगेका थिए ।

गोरखामा आज पनि एमाले ठूला दलमध्येको कमजोर शक्ति हो । तर, एमालेलाई आजको अवस्थासम्म ल्याउन पनि भीमलगायतको योगदान प्रशंसालायक छ । भीम आजभन्दा तीन दशकअघि गोरखा पुग्दा देशभरजस्तै नेकपा (मसाल) निकै शक्तिशाली थियो । शिक्षक, विद्यार्थीमाझ उक्त पार्टी निकै लोकप्रिय थियो ।

एमालेप्रति त्योबेला कमैलाई चासो हुन्थ्यो । एमालेले कुनै कार्यक्रम गर्दा विपक्षीले आक्रमण नै गर्थे । ‘संगठन गर्न गाउँ गाउँ गइन्थ्यो । त्यतिबेला तत्कालीन जनमोर्चाका कार्यकर्ताले बाटो छेक्ने, डाँडाबाट ढुंगा खसाल्ने गर्थे,’ भीम सुनाउँछन्, ‘कतै कार्यक्रम गर्‍यो भने हाम्रो पार्टीलाई गाली गर्‍यो भनेर आक्रमण गर्न आउँथे । गोरखामा प्रत्येक दिन जनमोर्चाका कार्यकर्ताबाट एमाले समर्थक कुटिएकै हुन्थे ।’

संगठन विस्तारकै क्रममा भीम गोरखाको खोप्लाङमा एउटा सभामा भाषण गरिरहेका थिए । मसालका केही मान्छे आए । उनीहरूले भीमको समूहलाई भन्यो– हाम्रो विरोध गर्ने ? तेरो टाउको काटेर दरौँदीमा बगाइदिन्छौँ ।

गोरखामा एमालेको पक्षमा मान्छे थिएनन् । त्यसैले चुपचाप बस्नुको विकल्प थिएन । धम्की दिने फर्किने गर्थे । अटेर गर्दा कुट्थे । ‘मान्छेलाई हाम्रा कुरा मनपर्थ्यो तर केही बोल्न सक्थेनन् । कक्षामै पसेर विद्यार्थी कुटिन्थे । यही कारण गोरखामा माओवादीको लोकप्रियता घट्न थाल्यो । तर, पछि हामीले पनि आफ्नो संगठनलाई जोगाइराख्न सकेनौँ,’ कार्कीले सुनाए ।

भीम गोरखा पुग्दा नेकपा मसाल छोडेर त्यतिबेला भर्खरभर्खर बाचस्पति देवकोटा एमाले प्रवेश गरेका थिए । ऋषि कट्टेल (हाल नेकपा अध्यक्ष) पनि पार्टी जिल्ला सचिव र भीम उपसचिव थिए । बाचस्पति, ऋषि, भीमसहित रामशरण बस्नेत, बाबुराम थापा, ओझराज भट्टराई, कुलेन्द्र देवकोटा नै गोरखामा गाउँ–गाउँमा एमालेको संगठन विस्तारमा सक्रिय भएर लागे ।

२०५१ सालमा एमालेको नेतृत्वमा सरकार बन्यो । त्यतिबेला पार्टीले जहाँ संगठन कमजोर छ, त्यहाँ जोड गर्ने नीति लिएको थियो । कांग्रेसको रजगज रहेको मनाङमा कार्कीलाई संगठन विस्तारमा खटाइयो । २०६४ सालअघिसम्म मनाङमा कांग्रेसकै रजगज थियो । कतिसम्म भने त्यहाँ एमालेले उम्मेदवार नै पाउँदैनथ्यो ।

२०५३ सालपछि भीम, पुराना वामपन्थी नेता डिल्लीजंग गुरुङ र उनका मान्छे एमालेलाई स्थापित गर्न एकजुट भएका थिए । पञ्चहरू सबै कांग्रेस थिए । कम्युनिस्ट पार्टीको नामनिसान थिएन । मनाङमा एमालेलाई पार्टी कार्यालय पाउनै समस्या भयो । २०५३ सालतिरको कुरा हो मनाङ पुगेपछि उनले पार्टी अफिस खोल्न घर भाडामा खोजे । एक जना शिक्षकले डेरा गरेर बसेको कोठालाई पार्टी कार्यालय बनाउने तयारी भयो । घरबेटी पनि राजी भए । तर, अन्तिममा गाउँका ‘नेता’ले कुरा बिगारे ।

त्यतिबेला एमालेका लागि भीमले कार्यालय खोज्दा कांग्रेस नेता साङ्दु लामा जिल्ला विकास समितिको उपसभापति थिए । ‘उनले घर भाडामा दिन पाउँदैनस् भनेपछि पार्टी कार्यालय त्यो घरमा राख्न पाइएन । माथि बोर्ड नराखी कोठामा दराज मात्रै राखेर पार्टी कार्यालय चलाउनुपर्ने परिस्थिति थियो,’ भीम सम्झन्छन् ।

भीमसहितको टोलीले मनाङमा एमालेको बिउ रोपेर छोड्यो । अरु पार्टी छोडेर आउने बढ्न थाले । २०७० सालको चुनावपछि राप्रपाका प्रभावशाली नेता एमाले आएपछि मनाङमा एमाले उदाएको हो । राप्रपाबाट त्रिपाल गुरुङ, पाल्देन छोपाङ गुरुङ दोस्रो संविधानसभा चुनावपछि एमाले प्रवेश गरे । अहिले एमालेले एक दशकअघिको तुलनामा राम्रो सफलता मनाङमा हात पारेको छ ।

२०५८ सालमा कार्की गण्डकी अञ्चलको कार्यालय सचिव भए । २०६६ देखि २०७४ सम्म पार्टीको केन्द्रीय स्कुल विभाग सदस्य बने । २०७८ साल मंसिरमा कार्कीले इन्चार्जको जिम्मा पाएका थिए । गत स्थानीय तहको चुनावपछि कार्कीलाई जिम्मेवारीबाट हटायो र पोखरा महानगरपालिकाको मेयर हारेका कृष्ण थापालाई उक्त जिम्मा दिइयो । कार्कीलाई भूमि व्यवस्था विभागको उपप्रमुख बनाइयो । कार्की हाल पार्टीको केन्द्रीय सदस्य छन् ।

भूमिसम्बन्धी समस्या समाधान आयोगको केन्द्रीय सदस्य र प्रवक्ता भएर काम गरेको अनुभव उनीसँग छ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, मंसिर ८, २०७९ १५:५६