५० वटी केटी हेरिसक्यो, छोराको बिहे गर्न सकिनँ

A+ A A-

सप्तकोसीको पुल सकिएर भारततर्फ पानी लगिएको नहरको बीचमा अलिकति खाली जमिन छ । पूर्व–पश्चिम राजमार्गभन्दा दक्षिणतर्फको सो जमिनमा करिब ६० घरपरिवार बस्छन् ।

त्यो जमिन नेपालको हो । तर, भारतले कोसी ब्यारेज सञ्चालन प्रयोजनका लागि सो जमिन पनि भाडामा लिएको भनिन्छ । नेपाल प्रहरीको बिट, भन्सार कार्यालयजस्ता नेपाल सरकारका सीमा कार्यालय पनि त्यही जमिनमा छन् ।

सोही ठाउँमा करिब ६० घरपरिवार बस्छन् । सबै सुकुमबासी हुन् किनभने त्यहाँका बासिन्दासँग आफू बसेको जमिनको लालपुर्जा छैन ।

कोसी ब्यारेजबाट सो बस्तीलाई देब्रे पारेर आधा घण्टा काेसी किनारै किनार पैदल हिँडेपछि नेपाल–भारत सीमा छुट्याउने सानो ‘जंगे पिलर’ भेटियो । पारी (भारत) को भीमनगर सहर नपुगी हामी काेसी ब्यारेज दक्षिणको बस्तीलाई फेरि देब्रे पारेर भारततर्फ गएको नहरको किनारै किनार राजमार्गतिर फर्कियौं ।

नेपालको भन्सार कार्यालय नजिकै आइपुगेपछि एकजना सेतै कपाल फुलेका व्यक्ति सानो किराना पसलमा बसिरहेका भेटिए । ओखलढुंगाको माम्खाबाट २०२८ सालमा झरेका कुलबहादुर केसी ।

‘सोलुको सल्लेरीमा ६ महिना भूमिसुधारमा जागिर खाएँ, मासिक तलब ६० रुपैयाँ थियो, ६ महिनापछि तलब आयो । २ सय रुपैयाँ त उधारो आलु खाएकै ऋण भएछ । त्यो जाडोमा बाँच्न सकिन्छ जस्ताे लागेन । अनि, कम्पनीमा जागिर खान जाने भन्दै जागिर छोडेर तराई झरेको,’ कुलबहादुरले विगत सम्झिए । २०२८ सालतिरको कुरा ।

नभन्दै उनले कम्पनीमा जागिर पाए । भारु तलब आउने जागिरलाई कम्पनीको जागिर भन्ने गरिएको रहेछ । कुलबहादुरले भारतीय गुप्तचर संस्था आईबीमा सहयोगीको पदमा जागिर पाएका थिए ।

‘त्यो जागिर पनि सजिलै कहाँ पाइयो र, जतिखेर आन्तरिक रुपमा कर्मचारी भर्ना गर्ने भनियो, त्यो बेलासम्म जागिर खाएको २४० दिन पुगेको थिएन, एक जना साहेबलाई २ सय रुपैयाँ दिएँ । उनैले मिलाइदिए,’ केसीले सुनाए । सुरुमा उनको मासिक तलब ७० भारु थियो ।

पछि उनको सरुवा काेसी ब्यारेजमा भयो । उनी काेसी ब्यारेजबाटै रिटायर्ड भए ।

ब्यारेजको बास

ब्यारेजको मौसम राम्रो भएकोले आफूहरुले सो ठाउँ छोड्न नसकेको उनी बताउँछन् । ब्यारेज क्षेत्रमा सुरक्षादेखि अन्य कुनै पनि प्रकारका समस्या नभए पनि जग्गाको लालपुर्जा नपाउँदा सुकुमबासी जस्तो बन्नुपरेको उनको भनाइ छ ।

‘भारतले दिएको बिजुली बालेका छौं । नेपाल र भारत मात्रै होइन, पाकिस्तानदेखि बंगलादेशसम्मका मानिस यो क्षेत्रमा बसेका छन् । नेपाल सरकारले कुनै ध्यान दिँदैन । आफ्नै जमिनको पनि हेरचाह गर्दैन,’ केसीले गुनासो गरे ।

छोराको बिहे गर्न गाह्रो

केसीजस्तै अन्य नेपाली परिवार ब्यारेज क्षेत्रमा बसोबास गरिरहेका छन् । सो क्षेत्रको प्रहरी बिटका असई ईश्वर दाहालका अनुसार करिब १० परिवार नेपाली छन् ।

काेसी ब्यारेजको बसाइ भएकै कारण आफ्ना छोराको बिहे गर्न गाह्रो भएको केसीले सुनाए ।

‘छोरो २६ वर्षको भइसक्यो, विराटनगरमा व्यापार गरेर बसेको छ । बिहे गर्न ५० वटीभन्दा धेरै केटी हेरिसक्यो होला । काेसी ब्यारेजमा घर भनेपछि कसैले पनि छोरी दिँदैनन् । मलाई साह्रै गाह्रो भएको छ,’ केसीले गुनासो गरे ।

काेसी ब्यारेज नेपालकै भूभाग हो भन्दा कसैले नपत्याउने र ब्यारेजका बासिन्दालाई भारतीय भन्दै छोरी नदिने प्रवृत्ति रहेको केसीले सुनाए ।

‘केटी माग्न गएपछि घर कहाँ हो भनेर सोध्छन्, काेसी ब्यारेज हो भने भारत पो रहेछ भन्दै छोरी दिँदैनन्,’ केसीले भने ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, साउन २६, २०७६ २३:१५