राष्ट्रिय पार्टी बन्ने दाैडमा रहेकाे राप्रपाका यी हुन् चुनाव जित्ने सम्भावनाकाे क्षेत्र

राष्ट्रिय पार्टी बन्ने दाैडमा रहेकाे राप्रपाका यी हुन् चुनाव जित्ने सम्भावनाकाे क्षेत्र

A+ A A-

५ वर्षअघिको चुनावमा प्रत्यक्षतर्फ एउटा मात्रै सिट जितेको राप्रपाले समानुपातिकमा ३ प्रतिशत थ्रेसहोल्ड पनि कटाएन । थ्रेसहोल्ड कटाउन नसकेका कारण राष्ट्रिय पार्टी हुन नसकेकाे राप्रपा यो चुनावमा भने केही सिटसहित संसद् छिर्ने सम्भावना बढेकाे छ ।

अघिल्लो चुनावमा कांग्रेससँग तालमेल गर्दा कांग्रेसलाई १ सय ६० स्थान छोडेर राप्रपाले जम्माजम्मी ५ वटा सिटमा मात्रै उम्मेदवार उठाएको थियो । ती सिटमध्ये एउटा झापा–३ मा जित निकालेको थियो । त्यो पनि एमाले–माओवादी केन्द्रको वाम गठबन्धनको सहयोगमा झापा–३ मा राजेन्द्र लिङ्देनले चुनाव जितेका थिए । राप्रपाले अहिले अघिल्लो चुनावको ठीक विपरीत एमालेसँग तालमेल गर्‍यो र धेरै स्थानमा आफ्नै उम्मेदवार उठाएको छ । यद्यपि, अहिले पनि लिङ्देन एमालेकै साथले सिंहदरबार छिर्ने दाऊमा छन् ।

खासमा राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी राष्ट्रिय पार्टी बन्ने ध्येयसहित चुनावी मैदानमा छ । ५ वर्षअघिको चुनावमा राप्रपाले करिब २ लाख मत ल्याएको थियो । थ्रेसहोल्ड कटाउन १ लाख मतको कमी थियो । तर,अहिले परिस्थिति फेरिएको छ । त्यतिबेला राप्रपाका अध्यक्ष कमल थापाको क्रेज ओरालो लाग्ने क्रममा थियो । अहिलेका अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देनको क्रेज उकालो लाग्ने क्रममा छ । थापाले राप्रपा छाडेर एमालेको सूर्य चिह्न लिएर चुनावी मैदानमा लागेका छन् । लिङ्देन भने राष्ट्रिय पार्टी बनाउने भन्दै देश दौडाह मात्रै मात्र गरिरहेका छैनन्, रणनीतिक तालमेलमा पनि रहेका छन् । पहिला ५ वटा सिटमा मात्रै उम्मेदवार बनाउँदा समानुपातिक मत कम आएको विश्लेषण गरेको राप्रपाले अहिले एक सय ४१ निर्वाचन क्षेत्रमा उम्मेदवार बनाएको छ ।

अर्थात, राप्रपा ४ मंसिर ०७९ मा राष्ट्रिय दल बन्ने महत्वकांक्षासहित चुनावी मैदानमा ओर्लिएको छ । राप्रपाले बढाएको आकर्षण र बटुलिरहेको समर्थनका कारण राष्ट्रिय पार्टी बन्ने संकेत देखिएको छ । राप्रपाका १ सय ४१ उम्मेदवारमध्ये ९ जना उम्मेदवार बलियो प्रतिस्पर्धीका रुपमा देखिएका छन् । झापा–३ मा लिङ्देनले कांग्रेस नेता कृष्ण सिटौलासँग प्रतिस्पर्धा गरिरहेका छन् । एमालेको साथ पाएका लिङ्देन बलियो स्थितिमा छन् । अघिल्लो चुनावमा पनि यी दुई नेताहरुवीच नै प्रतिस्पर्धा भएको थियो ।

झापापछि मोरङ– ३ मा रेखा थापा अर्को बलियो उम्मेदवारको रुपमा देखिएकी छिन् । एमालेका नेता भानुभक्त ढकाल र कांग्रेस नेता सुनिल शर्मालाई कडा टक्कर दिइरहेकी थापाप्रति राप्रपाले निकै आशा गरेको छ ।

प्रतिनिधिसभाको ६ वटा निर्वाचन क्षेत्र रहेको मोरङको क्षेत्र नम्बर–३ को चुनावी अंक गणित भने रोचक देखिएको छ । क्षेत्र नम्बर–३ बाट कांग्रेसका सुनिलकुमार शर्मा, एमालेका भानुभक्त ढकाल, राप्रपाकी रेखा थापा, मजदुर किसान पार्टीका ओमनारायण राजवातर धामी र लोसपाका भुवन राइ प्रतिस्पर्धामा छन् ।

यद्यपी, कांग्रेसका शर्मा, एमालेका ढकाल र राप्रपाका थापाबीच तीव्र प्रतिस्पर्धा हुने आंकलन गरिएको छ । चलचित्र क्षेत्रमार्फत चर्चामा आएकी थापा पछिल्लो समय राप्रपाको राजनीतिमा सक्रिय छिन् । राप्रपाको महामन्त्रीमा पराजित भएपछि उनी सांसद बनेर सिंहदरबार छिर्ने प्रयासमा छिन् । त्यसका लागि एक महिनादेखि निरन्तर घरदैलो गरिरहेकी छिन् ।

राप्रपाले बढ्ता आशा गरेका अर्को उम्मेदवार हुन्, रवीन्द्र मिश्र। काठमाडौं–१ मा अघिल्लो चुनावमा कांग्रेसका प्रकाशनमान सिंहसँग ८ सय २२ मतले पराजित भएका मिश्र पुरानो धार बदलेर राप्रपाबाट उम्मेदवार छन् र जितका लागि हर प्रयास गरिरहेका छन् । एमालेका किरण पौडेल, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका पुकार बम, सुुशासन पार्टीका रमेश खरेललगायतले प्रतिस्पर्धा गर्दैछन् । बम र खरेलले जति धेरै भोट ल्याउँछन् मिश्रको संभावना भने त्यति कमजोर बन्दै जाने हो । त्यसैले मिश्र अहिले उनीहरुको भोट रोक्ने रणनीतिमा छन् । राप्रपाले आश गरेकै क्षेत्र भएका कारण अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्दन मात्र होइन, नायिका मनिषा कोइरालासमेत मिश्रलाई भोट मागिरहेकी छिन् ।

राप्रपाले काठमाडौंमा स्थानीय तहमा पनि राम्रो मत पाएको थियो । त्यही उत्साहका कारण शंकरापुर नगरपालिका पनि जितेको थियो । शंकरापुर नगरपालिका निर्वाचन क्षेत्र पर्ने गरी उम्मेदवार भएकी काठमाडौं–२ की कुन्ति पोखरेलको प्रभाव पनि विस्तार भइरहेको छ । एमालेका मणिराम फुयाँल, माओवादीकी ओनसरी घर्ती र राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीकी सोविता गौतमसँग प्रतिस्पर्धा गरिरहेकी छिन् ।

त्यसैगरी, चितवन – ३ मा विक्रम पाण्डे र मकवानपुर–१ मा दीपकबहादुर सिंह अर्का बलिया प्रतिस्पर्धीको रुपमा देखिएका छन् । उनीहरु विपक्षी उम्मेदवारभन्दा प्रभाव विस्तारमा बलियो देखिएका छन् ।

यता, बहालवाला गृहमन्त्री बालकृष्ण खाँणकै निर्वाचन क्षेत्र रुपन्देही–३ मासमेत खाँणसँग राप्रपाका दिपक बोहरा भारी पर्ने संकेत देखिएको छ । पञ्चायतदेखि गणतन्त्रसम्म आइपुग्दा सात पटक मन्त्री भइसकेका बोहराको पक्षमा एमालेसमेत उभिएको छ । बोहराबाहेक बाँके–२ मा समेत राप्रपा उम्मेदवार धवल शमशेर राणा बलियो देखिएका छन् । जसपाका मोहम्मद इस्तियक राई उनको प्रतिस्पर्धी छन् । यो क्षेत्र बाँके–२ बाट नेपाली कांग्रेसका सुदीपनरसिंह राणा र लोकतान्त्रिक समाजबादी पार्टीबाट अम्बदुल हन्नान उम्मेदवार छन् ।

राप्रपाका अध्यक्ष लिङदेनले शिलापत्रसँगको अन्तर्वार्ताका क्रममा सिट संख्याले राजनीतिमा खासै अर्थ नराख्ने भएपनि राप्रपा राजनीतिक शक्तिका रूपमा एजेन्डा बोकेर आउने बताएका छन् । उनले भनेका छन् ‘राप्रपा नेपालको राजनीतिमा एउटा निर्णायक शक्तिको रूपमा स्थापित हुन्छ । राप्रपाले आफ्नो जीवनमै धेरै सिट ल्याउँछ । मंसिरको निर्वाचनपछि संसद्मा मुख्य शक्तिमध्ये राप्रपा पनि एउटा पार्टी हुन्छ ।’

त्यसो त, जुम्लामा ज्ञानेन्द्र शाहीको पनि माहोल बढेको छ । सत्ता गठबन्धनभित्र किचलो भएपछि माओवादी उम्मेदवार गोमा कुँवरलाई शाहीले टक्कर दिइरहेका छन् । यो क्षेत्रमा एमाले पनि बलियो नै मानिएको छ । जुम्लामा एमालेका रतननाथ योगी, माओबादीका गोमा कुँवर गौतम मूख्य प्रतिस्पर्धामा छन् । युवा नेता शाहीको माहाेल पछिल्लो समय राम्रो बन्दै गएको केही माओबादी कार्यकर्ता नै बताउँछन् । माओबादीभित्रकै केही असन्तुष्ट समूहको साथसमेत शाहीलाइ छ ।

राप्रपाको विगत

पञ्चहरूको पार्टीको रूपमा परिचित राप्रपा ०६४ भन्दाअघि ‘किङमेकर’को भूमिकामा थियो । ०४८ को पहिलो चुनावमा पञ्चहरूको पार्टी विभाजित भएर होमिएको थियो । तथापी, दुवै समूहले ५ प्रतिशतभन्दा बढ्ता मत पाएका थिए । त्यतिबेला सूर्यबहादुर थापा समूहको राप्रपाले ३ लाख ९२ हजार ४९९ अर्थात ५।३८ प्रतिशत मत पाएको थियो भने अर्को लोकेन्द्रबहादुर चन्द समूहले ४ लाख ६८ हजार ६०४ अर्थात ६।५ प्रतिशत पाएको थियो । त्यतिबेला थापा समूहले १ र चन्द समूहले प्रत्यक्षमा ३ सिट जितेको थियो ।

त्यतिबेला सामानुपातिक निर्वाचन प्रणाली नभएता पनि राष्ट्रिय दल बन्नका लागि कम्तिमा ३ प्रतिशत मत र प्रत्यक्षतर्फ एउटा सिट जित्नुपर्ने कानुनी बाध्यता थियो । राप्रपाले ०५१ सालमा चामत्कारिक सिट ल्याएको थियो । थापा र चन्द समूह मिलेपछि त्यतिबेलाको मध्यावाधि चुनावमा राप्रपाले १३ लाख ६७ हजार १४८ अर्थात १७।९३ प्रतिशत मत ल्याएर २० सिट जितेको थियो । त्यही कारण एमाले र कांग्रेसको सहयोगमा थापा र चन्द पालैपालो प्रधानमन्त्री हुने अवसर पनि पाए । ०५६ र ०६४ सालमा निकै खुम्चिएको राप्रपा विभाजित भएर पनि कमल थापाले नेतृत्व गरेका राप्रपा नेपालले २५ सिट ल्याउन सक्यो ।

अर्को चुनाव ०७४ मा भने एमालेको सहयोग एक सिटमा चित्त बुझाउने अवस्थामा पुग्यो । राप्रपा अहिले राष्ट्रिय दल बन्नकै लागि एमालेसँग झापा, रूपन्देही र बाँकेमा गरी ३ सिटमा तालमेल गरेको छ । राप्रपाले सुरुमा एमालेसँग १० सिटमा सहकार्य गर्न छलफल गरेको थियो । त्यसमा सहमति भने हुन सकेन ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, कात्तिक २९, २०७९ १६:२८