डिल्लीजी 'हुन्छ बहादुर' मात्रै हो, मैले त कामै गरेर देखाएको छु: घनश्याम पाण्डे (अन्तर्वार्ता)

डिल्लीजी 'हुन्छ बहादुर' मात्रै हो, मैले त कामै गरेर देखाएको छु: घनश्याम पाण्डे (अन्तर्वार्ता)

A+ A A-

स्थानीय चुनावमा कांग्रेस, नेकपा माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादीबीच गठबन्धन हुँदा पनि दाङ क्षेत्र नम्बर ३ (क) मा पर्ने तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाको मेयर/उपमेयर दुवै एमालेले जितेको थियो । त्यति मात्रै होइन, बहुमत वडाध्यक्ष पनि एमालेले नै जित्यो । २०५४ सालको स्थानीय चुनावमा २३ वर्षकै उमेरमा उपमेयरमा निर्वाचित घनश्याम पाण्डे २०७४ सालको स्थानीय निर्वाचनमा कांग्रेसका गेहेन्द्र गिरीलाई हराउँदै मेयरमा निर्वाचित भएका थिए ।

दाङ ३ (क) मा तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाका १३ वटा वडा पर्छन् । तीमध्ये एमाले २, ३, ६, ८, १३ र १५ नम्बर वडा जितेको छ भने कांग्रेसले ५, ७, ९ र १४ तथा माओवादीले माओवादी १, ४ र १२ नम्बर वडा जितेको छ । वडाध्यक्षहरूले पाएको मतलाई हेर्ने हो भने ३ (क) मा गठबन्धनको २१ हजार ११६ मत छ भने एमालेको २० हजार २८ मत छ । त्यसैले पनि यो क्षेत्रको चुनाव निकै रोचक हुने आकलन गरिएको छ । दाङ ३ (क) मा एमालेका घनश्याम पाण्डेले गठबन्धनबाट उठेका कांग्रेसका डिल्लीबहादुर चौधरीसँग प्रतिस्पर्धा गर्दैछन् । उनै एमालेका पाण्डेसँग शिलापत्रका लागि दिपेन्द्र अधिकारीले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश:

भन्नका लागि राम्रो हो कि वास्तवमै राम्रो छ तपाईंकाे चुनावी माहौल ?

वास्तवमै राम्रो छ । म यही ठाउँमा जन्मेर हुर्किएँ । जीवनको महत्त्वपूर्ण समय यही ठाउँलाई समर्पण गरेँ । मेरो विगत कस्तो छ भनेर सबैलाई थाहा छ । मैले जे बोलेँ, त्यो गरेँ । २०५४ सालमा २४ वर्षको उमेरमा यो नगरको उपप्रमुख बनेँ । स्कुल, रेडियो, सहकारी सञ्चालन गरेँ । सामुदायिक वनको आन्दोलनको नेतृत्व गरे । यहाँका हरेक जनताको घरमा भिजेको छु, मनमा भिजेको छु । मेरो विगत हेर्नुहुन्छ भने अहिलेसम्म कुनै चुनाव हारेको छैन । तैपनि अहिले कडा प्रतिस्पर्धा छ ।

पार्टीबाटै अन्तर्घात हुने सम्भावना कत्तिको देख्नुहुन्छ ? लामो समय नेतृत्वमा हुनुहुन्छ । त्यसले असन्तुष्टि जन्माएको छ ।

पार्टीभित्र त्यस्तो असहयोग हुने देख्दिनँ । एमाले संगठित पार्टी हो । केन्द्रीय नेतृत्व महासचिव र उपाध्यक्ष यही प्रदेशमै हुनुहुन्छ । दाङ र तुलसीपुरमा पूर्ण रूपमा एकता छ ।

निवर्तमान माननीय तपाईंको पार्टी छाड्नुभएको अवस्था छ । एकीकृत समाजवादीमा उहाँ हुँदा र एमालेका अन्य पक्षले तपाईंलाई असहयोग गर्ने देखिन्छ नि ?

उहाँसँग मेरो नजिकको सम्बन्ध छ । कांग्रेसभित्रको एक पक्षले मलाई भोट हाल्दैछ । कम्युसनिस्ट पार्टीका त कुरै छाड्नुस् । २०७४ को स्थानीय चुनावमा भन्दा २०७९ मा हामीले राम्रो मत ल्यायौँ । त्यो भनेको हाम्रो अवस्थामा व्यापक सुधार हो । मेरो नेतृत्वमा तुलसीपुर उपमहानगरपालिकामा शतप्रतिशत विकास भएको छ ।

पहिले संघमा दाबी गर्नुभएको थियो । यसले तपाईंलाई खिन्नता हुने वा मतभार कटौती हुने सम्भावना देख्नुहुन्छ कि ?

खिन्नता छैन । लोकतान्त्रिक पार्टीमा को कहाँ थियो भनेर हेरिँदैन । पार्टीमा प्रवेश गरेदेखि उसले खेलेको भूमिका हाम्रो लागि महत्त्वपूर्ण हुन्छ । विगतमा ऊ कहाँ थियो भन्नेले खासै अर्थ राख्दैन ।

कांग्रेसभित्रको एक पक्षले मलाई भोट हाल्दैछ । कम्युनिस्ट पार्टीका त कुरै छाड्नुस् । २०७४ को स्थानीय चुनावमा भन्दा २०७९ मा हामीले राम्रो मत ल्यायौँ । त्यो भनेको हाम्रो अवस्थामा व्यापक सुधार हो ।

कोमल वलीले राष्ट्रियसभामा रहँदा र केन्द्रीय सदस्य भैरहँदा खेल्नुभएको भूमिका राम्रो छ । सक्षम नेतृत्वलाई प्रत्यक्षमा चुनाव लडाएर लैजाने केन्द्रीय नेतृत्वको नीति मेरो निम्ति स्वीकार्य कुरा हो । अध्यक्ष महासचिवले बोलाएर स्थानीय तहमा राम्रो काम गर्नुभयो भनेर टिकट दिनुभएको हो । पार्टी केन्द्रीय घोषणापत्रमा भएको आधा काम हामीले तुलसीपुरमा गरेका छौँ । शिक्षा, सेनिटरी प्याड, सुत्केरी भत्ता, स्मार्ट छोरी भत्ता, प्रविधिक शिक्षा, मेट्रो कलेजको कुरा होस्, चाहे विकासकै कुरा होस्, यी सबै कुराको पाइलटिङ र टेस्टिङ यहाँ भैसकेको छ । त्यो कुरा संघ र प्रदेशमा लागू गर्नका लागि प्रदेशमा तपाईं चाहिन्छ भनेपछि मैले स्वीकार गरेँ ।

एयरपोर्ट सबै दलको साझा एजेन्डा रहेछ । तैपनि हालत भने खराबै रहेछ, किन होला ?

अरुले बोले, काम गरेनन् । मैले बोलेँ, काम गरेँ । गठबन्धनबाट जो आयो, पटकपटक मन्त्री हुनुभयो । सांसद हुनुभयो । एयरपोर्ट सञ्चालमा उहाँहरूले केही पनि गर्नुभएन । हुन्छ बहादुर मात्र हो । २०७४ को चुनावमा मैले भोट माग्ने बेलामा मलाई मतदान गर्नुस्, एयरपोर्ट सञ्चालन १ वर्षभित्र गरेर देखाउँछु भनेँ । जितेर गएपछि काम पनि गरेर देखाएँ ।कोरोनाअघि दैनिक दुईवटा उडान हुन्थ्यो । अहिले हप्तामा पाँचवटा उडान हुन्छ । स्तरोन्नति हुँदैछ । फ्यूल स्टेसन बन्यो । धावनमार्ग विस्तारको जरुरी छ । कोरोना नभएको भए पाइलट एकेडेमीको रूपमा विकास गर्ने योजनामा थियौँ । सार्वजनिक निजी साझेदारी मोडलमा काम हुन्थ्यो ।

प्रदेशको उम्मेदवार हुनुहुन्छ । प्रदेश मुख्यमन्त्रीको रूपमा पार्टीले अघि बढाएको छ कि दाबी गर्नुभएको छैन ?

छलफल भएको छ । नेतृत्व गर्नुपर्छ भन्ने छ । पार्टी अध्यक्षलाई प्रधानमन्त्रीबाहेक अन्य कुरा टुंग्याएका छैनौँ । लुम्बिनी प्रदेशमा जति उम्मदेवार हुनुहुन्छ, तीमध्येमा मुख्यमन्त्रीको रूपमा मलाई अघि सारेर जाने अवस्था छ ।

देउखुरी र दाङको प्रतिस्पर्धा, रूपन्देही र दाङको प्रतिस्पर्धा छ । पार्टीभित्र पनि गुटको प्रभाव छ । यसले काम गर्न कत्तिको अप्ठेरो पार्ला ?

पार्दैन । लुम्बिनी प्रदेशको राजधानीमा कुनै समस्या छैन । दाङमा प्युठान र अर्घाखाँचीको भूभागलाई समेटेर देउखुरीमा सदरमुकाम कायम भइसकेको छ । गठबन्धनको सरकारले दाङमा ल्याएका सरकारी कार्यालयहरू बुटवलमा कायम गरिएको छ । म मुख्यमन्त्री भएँ भने भालुवाङलाई स्मार्ट सिटी बनाउनेछु । कस्तो राजधानी बनाउनुपर्छ भन्ने सपना छ, त्यसलाई म पूरा गर्छु । दाङमा आइसकेको राजधानीलाई विकास गर्ने काममा हाम्रो ध्यान हुन्छ । यसमा गुटगत पार्टीगत प्रभाव हुँदैन ।

तुलसीपुरलाई ५ वर्षमा हामीले शून्य मातृमृत्युदर भएको उपमहानगरपालिका बनायौँ । अनुमान गर्न सक्नुहुन्छ ? यो युगान्तकारी र ऐतिहासिक काम हो । शिक्षा स्वास्थ्य रोजगारमा परिवर्तन ल्याउने युगान्तकारी दिगो विकासको भिजन छ ।

लुम्बिनी प्रदेशलाई बहुसांस्कृतिक प्रदेशको रूपमा विकास गर्ने र पूर्वीय दर्शन र बौद्ध केन्द्रको रूपमा विकास गर्ने, विज्ञान र प्रविधि विश्वविद्यालय महाविद्यालय सञ्चालन गर्छौं ।

ऐमाले नेता कायकर्ताले कुरै गर्न नचाहेको विषय घोराही तुलसीपुर सडकखण्डको स्तरोन्नति गर्ने काममा तपाईंको छोरो (अनुप पाण्डे) को कारण भन्ने रहेछ नि ?

विपक्षी गठबन्धनले उठाएको कुरा हो । डेट एक्सपाएर एजेन्डा हो र अहिले पनि उठिरहेको छ । यसको पूरा नाम लमही–घोराही–तुलसीपुर सडक योजना हो । यो सडकको ठेक्का २०७२/७३ मा भयो । नेपाल सरकार र भारत सरकारको सम्झौतामा एक्जिम बैंकको ऋण लगानी छ । यसमा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा, पूर्वप्रधानमन्त्री डा बाबुराम भट्टराईले प्रधानमन्त्री हुँदा सही गर्नुभएको छ । त्यो सम्झौता एमसीसीभन्दा खतरनाक प्रावधान राखेर गरिएको छ । रवि–राँके सडक होस् वा जिरी, प्युठान, नगरकोटको सडक, एक्जिम बैंकबाटै सञ्चालित छन् । ती सबै आयोजनाहरू अलपत्र अवस्थामा छ ।

भारतीय ठेकेदारभन्दा बाहेक अरुले ठेक्का लिन नपाउने भनेर सिन्डिकेट बनाए । ग्लोबल टेन्डरभित्रको त्यो सर्त उनीहरूले माने । पेटी काम अरुलाई दिन नपाइने भनेर दोस्रो सर्त माने । तेस्रो, यस्तो आयोजना निर्माण गर्नका लागि ५० प्रतिशत भारतीय निर्माण सामग्री प्रयोग गर्ने भनियो । सर्तमाथि सर्तमा यी सम्झौता गरिए । त्यसबापत नेपाल सरकारले कर छुट दिने भनियो । यो सडक भारतीय ठेक्का हो । म २०७४ मा निर्वाचित भएँ । यो संघीय सरकारको परियोजना हो ।

संयोगले त्यहाँ पाण्डे थरका व्यक्तिले काम पाएछन् । घनश्याम पाण्डे नगर प्रमुख भएर पाण्डेलाई ठेक्का दिने दुनियाँमा कहीँ हुन्छ र ? त्यही हुँदा भ्रम भयो । उनीहरूले नेपालमा काम गर्दा मेरो छोरा इन्जिनयरिङ पढ्दै थियो । ब्रिटिस कलेजमा ट्यालेन्ट हन्ट गरेछन् । ऊ छानिएछ । हुर्केको पढेलेखेको छोराले कहाँ काम गर्छ, त्यो बाउलाई सोधेर काम गर्ने होइन । जागिर सुरु गरेपछि उनीहरूले डिजाइनको रूपमा गलत रहेको बताए, लमही घोराही तुलसीपुर आयोजना । तर, यसको टेन्डर बबईबाट हात्तिखौवासम्म छ ।

तुलसीपुर बसपार्कसम्म ४ लेनको सडक बनाउँदा अहिलेको सांसदका उम्मेदवारको घर भत्किने भयो । त्यही भएर बजारभन्दा १ किमि परै रोकिदिए । ४ लेन भनियो, २६ किमि त २ लेनको छ । लमहीबाट सुरु गरिने भनियो, बबईबाट सुरु भएको छ । भनेपछि २०७४ सालमा प्रतिनिधिसभाको चुनाव जित्नका लागि हतारहतार टेन्डर गरे । त्यसपछि प्राविधिक समस्याका कारण विस्तार हुन सकेन । कोरोना पनि आयो ।

एयरपोर्ट सञ्चालनमा उहाँहरूले केही पनि गर्नुभएन । हुन्छ बहादुर मात्र हो । २०७४ को चुनावमा मैले भोट माग्ने बेलामा मलाई मतदान गर्नुस्, एयरपोर्ट सञ्चालन १ वर्षभित्र गरेर देखाउँछु भनेँ । जितेर गएपछि काम पनि गरेर देखाएँ ।

मुख्यमन्त्री र मैले जति सकिन्छ, छिटो गरौँ भनेर रि–डिजाइन गरेर भए पनि मन्त्रालयको सचिवको टेबुलसम्म पुर्‍यायौँ । पछि संशोधन भएर काम हुने समयमा सरकार ढल्यो । गोप्य कुरा दिने यिनी केटाहरू हुन् भनेर उनीहरूलाई जागिरबाटै निकाले । पुरानै डिजाइनअनुसार २०७८ मंसिर १० गते यो बाटोको शिल्यान्यास भएको थियो । आजसम्म काम भएको छैन । नगर प्रमुखलाई गाली गर्ने र उनका छोरालाई जोड्ने भनेको राजनीतिक पूर्वागग्रह हो । त्यसपछि पनि मैले संघीय सरकारमा गएर प्राविधिक रूपमा गलत छ, वर्तमान ठेकेदारले काम गर्न सक्दैन, यसलाई रद्द गर भनेँ । सम्झौताअनुसार जरिवाना गर्नुपर्ने हो । साढे ६ करोड जरिवाना तिर्नुपर्ने हो । अस्तितिर सुनेँ– कति करोड चुनाव खर्च लिएर जरिवाना मिनाहा गरिदिए । यसको बिजोग हुुनुमा अहिलेको सरकारका मन्त्रीहरू नै जिम्मेवार छन् । म मुख्यमन्त्री भए पनि यसमा भएको सम्पूर्ण प्रक्रियाको छानबिन गर्छु । दोषीलाई कारबाही गर्छु । यसलाई ४ लेनको रूपमा पुनः डिजाइन गर्छौं । हाम्रो कार्यकालमा काम पनि पूरा गर्छौं ।

यसमा एमालेकै नेता कार्यकर्ता बोल्न किन डराएका ?

राजनीतिमा अफवाह सबैभन्दा खतरनाक हुन्छ । भोट माग्दा २०५१ मा एमालेले वृद्धभत्ता बाँड्छ भने । त्यतिबेला कांग्रेसले कम्युनिस्टले जित्यो भने ६० वर्षपछि गोली हान्छ भने । मान्छेहरूलाई गोली हान्छ भने किन मत दिने भनेँ । यो देशमा दुरावस्था आउनका लागि बौद्धिक जमात पनि भ्रममा छ । समाजवादका कुरामा विश्वास गर्छौं । अफवाहमा रमाउँछौँ । उहाँहरू सरकारमा हुनुहुन्छ । म र मेरो छोराको संलग्नता छ भने कारबाही गरे भैहाल्छ नि ।

डिल्ली चौधरीले सार्वजनिक लेखा समतिमा हुँदा थारू संग्रहालयका नाममा बजेट हालेर करौडौँ भ्रष्टाचार गरे । आज चुनावी गतिविध त्यहीँबाट सञ्चालन गरिएको छ । आचारसंहिताले यसो गर्न मिल्दैन । त्यहाँ छानबिन गर्छौं । त्यो मेरो जिम्मेवारी हो । राजधानी निर्माणमा १ अर्ब रुपैयाँ फ्रिज गराए । हामी गाली गरेर भोट माग्नुभन्दा, जातीय मुद्दा बोक्नेभन्दा सद्भाव चाहेका छौँ ।

चुनौती के छन् ?

मेरो चुनौती छैन । लमही–घोराही–तुलसीपुर सडकको मुद्दा स्थानीय तहमा उठाएँ तर, गठबन्धनले हार्‍यो । हामीले बहुमतले चुनाव जित्यौँ । गठबन्धनको चुनौती वैशाख ३० मै पार गर्‍यौँ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, कात्तिक २८, २०७९ १०:३४