एमालेले मैदान छाडेपछि डडेल्धुरामा देउवालाई चुनौती दिइरहेका उनकै पूर्वपीए

एमालेले मैदान छाडेपछि डडेल्धुरामा देउवालाई चुनौती दिइरहेका उनकै पूर्वपीए

A+ A A-

४ मंसिरमा हुने प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभाको निर्वाचन नजिकिएसँगै चासोका साथ हेरिएको डडेल्धुराको चुनावी माहौल गरम भइसकेको छ । २०४८ सालदेखि निरन्तर चुनाव जित्दै आएका कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले अहिलेसम्म पाँच पटक प्रधानमन्त्री भएर मुलुकको नेतृत्व सम्हालिसकेका छन् । प्रधानमन्त्री देउवा सातौँ पटक चुनावी मैदानमा उत्रिएका छन् । प्रधानमन्त्री देउवाको गृहजिल्ला भएकाले पनि डडेल्धुरालाई चासोका साथ सबैले हेरिरहेका छन् ।

यसअघिका निर्वाचनमा समेत देशको आँखा गढिने डडेल्धुरामा यसपटक सागर ढकाल आएर स्वादिलो खानामा ‘तड्का’को काम गरेका छन् । बीबीसीको एक कार्यक्रममा देउवालाई प्रश्न सोधेर चर्चामा आएका ढकाल देउवाविरुद्ध चुनाव लड्न डडेल्धुरा पुगेका हुन् । त्यति मात्रै होइन, देउवाका पूर्व प्रमुख स्वकीय सचिव तथा कांग्रेस डडेल्धुराका पूर्वसभापति कर्णबहादुर मल्ल पनि चुनावी प्रतिस्पर्धामा उत्रिएका छन् । देउवाविरुद्ध मल्ले उम्मेदवारी दिएपछि डडेल्धुराको चुनावी माहौल थप गरम बनेको हो ।

चुनावमा अपराजित देउवासहित ८ जना उम्मेदवार चुनावी मैदानमा खडा भएका थिए । देउवा, कर्णबहादर मल्ल, सागर ढकालबाहेक एमालेबाट विद्रोह गरेर स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका विक्रम शाही, जसपाका श्याम सिनाल, राप्रपाका गोविन्द खडायत, स्वतन्त्र उम्मेदवार कर्णसिंह रावल र लालबहादुर कठायतबीच प्रतिस्पर्धा हुने निश्चित थियो । तर, शनिबार मात्रै जसपाका सिनालले देउवालाई सघाउने भन्दै विज्ञिप्ति जारी गरेका छन् । अब भने एक मात्रै निर्वाचन क्षेत्र रहेको डडेल्धुरामा ७ जना चुनाव लड्ने निश्चित भएको छ ।

अपराजित देउवा

देउवाले २०४८ सालदेखि डडेल्धुराबाट चुनाव जित्दै आएका छन् । २०४८, २०५१, २०५६, २०६४, २०७० र २०७४ सालको निर्वाचनमा देउवा डडेल्धुराबाट निर्वाचित भइसकेका छन् । उनी २०६४ मा कञ्चनपुर ४ र २०७० मा कैलाली– ६ बाट पनि विजयी भएका थिए । २०७४ सालको निर्वाचनमा १६ वटा प्रतिनिधिसभा रहेको सुदूरपश्चिममा कांग्रेसबाट प्रत्यक्षतर्फ जित्ने एक्ला नेता भएका थिए देउवा ।

deuba and karna malla1667732958.jpg

सत्ता–गठबन्धन दलका साझा उम्मेदवारसमेत रहेका प्रधानमन्त्री देउवालाई यसपटक माओवादी केन्द्रको सुदूरपश्चिमका इन्चार्ज खगराज भट्टले सघाइरहेका छन् । उनी देउवाका पुराना प्रतिस्पर्धी हुन् । जसले ३ पटक देउवासँग पराजय भोगे । भट्ट यसपटक भने गठबन्धनबाट प्रदेशसभा सदस्यको उम्मेदवार बनेका छन् ।

पीएदेखि प्रतिस्पर्धी बनेका मल्ल

२०४८ सालको आमनिर्वाचनको प्रचारप्रसारका क्रममा हालका प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले एक युवकलाई भेटेका थिए । नेपाल विद्यार्थी संघको राजनीतिमा सक्रिय ती युवा थिए, कर्णबहादुर मल्ल । उनको भाषणबाट मोहित भएका देउवाले मल्ललाई स्थापित गराउने प्रयास गरे । छिमेकी गाउँ चम्सालका मल्ल देउवाका इष्टमित्रसमेत थिए ।

त्यसको केही समयमा २०५२ तिर पहिलोपटक प्रधानमन्त्री भएपछि देउवाले मल्ललाई सहयोगीका रूपमा काठमाडौंमा राखेका थिए । २०५४ सालमा देउवाले कर्ण मल्ललाई जिल्ला विकास समिति डडेल्धुराको उपसभापतिको उम्मेदवार बनाएका थिए । यसैगरी २०५९ मा दोस्रोपटक प्रधानमन्त्री भएपछि शेरबहादुर देउवाले मल्ललाई प्रमुख स्वकीय सचिव बनाएका थिए । त्यही समयदेखि मल्ल शक्तिशाली भएका हुन् ।

तर, २०६२ सालमा भने शेरबहादुर देउवाले मल्ललाई पार्टीबाट साधारण सदस्य नरहने गरी निष्कासन गरेका थिए । तत्कालीन राजदरबारनिकट भएको आरोप लगाउँदै उनी कारबाहीमा परेका थिए । त्यसको केही समय पछि भने उनीमाथिको कारबाही फुुकुवा भएको थियो । २०६२-६३ जनआदोलन पछि मल्लको कांग्रेसमा ‘कमब्याक’ भएको थियो ।

पछि २०६७ र २०७२ सालमा जिल्ला अधिवेशनमार्फत मल्ल जिल्ला सभापतिमा निर्वाचित भएका थिए । तर, दोस्रो कार्यकालमा भने कांग्रेसनिकट महिला संघका कारण उनको र देउवाको सम्बन्ध चिसिसकेको थियो । र, पनि उनले २०७४ सालको प्रदेशसभा निर्वाचनमा ‘ख’ प्रदेशबाट टिकट पाएर विजयी भएका थिए । उनै मल्ल आज शेरबहादुर देउवाविरुद्ध चुनावी मैदानमा उत्रिएका छन् ।

देउवासँगको सम्बन्धमा दरार आएपछि मल्ल कांग्रेसको कारबाहीमा परे । कारण थियो, गत वर्ष २०७८ मा सम्पन्न कांग्रेसको १४औँ महाधिवेशन । जहाँ मल्लमाथि आफूनिकट तत्कालीन उपसभापति करुणाकर भट्लाई जिल्ला सभापति बनाउन नजिकका कार्यकर्ताको नाम क्रियाशील सदस्यताका लागि सिफारिस गरेको आरोप लागेको थियो । तर, मल्लले भने आफूनिकट हालका जिल्ला सभापति भीमबहादुर साउदलाई सभापति बनाउन देउवाले जिल्लाले सिफारिस गरेका नाम काटेको आरोप लगाएका थिए । मल्लले केन्द्रबाटै आफूखुसी क्रियाशील सदस्यको नाम स्वीकृत गरेको आरोप लगाएका थिए ।

त्यसपछि मल्लको उपस्थितिबिनै सम्पन्न अधिवेशनबाट जिल्लामा नयाँ नेतृत्व चयन भएको थियो । त्यसलाई विधान विपरीत भएको भन्दै कर्ण मल्ल पक्षले विभिन्न आन्दोलन गरेर केन्द्रीय पार्टी कार्यालय सानेपामा धर्नासमेत दियो । तर, कुनै सुनुवाइ नभएपछि मल्ल पक्षले विद्रोह गरेको थियो । सो पक्षले हालै सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनमा कांग्रेसविरुद्ध कांग्रेस (बीपी) बाट उम्मेदवार उठायो । निर्वाचन सकिएपछि मल्ल कांग्रेस (बीपी) मा प्रवेश गरेर वरिष्ठ उपसभापति भए । र, निर्वाचनमा देउवाविरुद्ध उम्मेदवारी दिए ।

एमालेले किन खाली गर्‍यो मैदान ?

हालै सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनका बेला जिल्लामा एमाले र कांग्रेस (बीपी) बीच तालमेल भएको थियो । तर, नतिजा भने खासै राम्रो आएको थिएन । ५२ वडामध्ये एमालेले ३ र बीपी कांग्रेसले १ वडामा जित हासिल गरेका थिए । तर, सोही तालमेल प्रतिनिधिसभा तथा प्रदेशसभाको निर्वाचनमा कायम राख्ने सहमति भएको थियो । त्यसका लागि बीपी कांग्रेसका वरिष्ठ उपाध्यक्ष मल्ल एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई भेट्नसमेत पुगेका थिए ।

यता जिल्ला नेतृत्वको सहमति अनुसार एमालेले प्रतिनिधिसभामा बीपी कांग्रेसका मल्ललाई सघाउने र बीपी कांग्रेसले एमालेका उम्मेदवारलाई प्रदेशसभाको निर्वाचनमा सहयोग गर्ने कुरा भएको थियो । तर, हालै मात्र नेकपा एकीकृत समाजवादीबाट एमालेमा फर्किएका विक्रम शाहीले बागी उम्मेदवारी दिए । त्यस्तै बीपी कांग्रेसले प्रदेशसभामा उम्मेदवार खडा गरेको भन्दै एमालेले पनि चक्र स्नेहीलाई प्रतिनिधिसभामा उम्मेदवार बनाएको थियो ।

तर, एमाले अध्यक्ष ओलीकै निवेदनका आधारमा उनको उम्मेदवारी फिर्ता भयो । अब एमालेको उम्मेदवार कोही पनि नरहेपछि बागी उम्मेदवार विक्रम शाहीलाई नै सघाउने चर्चा एमाले जिल्ला नेतृत्वमा चलिरहेको थियो । त्यसैबीच शुक्रबार कञ्चनपुरको महेन्द्रनगरमा आयोजित चुनावी सभामा एमाले अध्यक्ष ओलीले डडेल्धुराका एमाले नेता तथा कार्यकर्तालाई बीपी कांग्रेसका मल्ललाई सघाउन निर्देशन दिएका छन् ।

मतदातामाझ देउवा दिउँसो, मल्ल राति

लोकतान्त्रिक वाम गठबन्धका विभिन्न चुनावी सभालाई सम्बोधन गर्न भन्दै प्रधानमन्त्री देउवा यतिबेला जिल्लामै छन् । १७ कात्तिकमा डडेल्धुरा आएका उनले चार दिनको अवधिमा सात चुनावी सभामा गएर मतदाता रिझाउने काम गरेका छन् ।

deuba chunabi sava ma jadai1667732822.jpg

सुरुकै दिन अमरगढी नगरपालिकाको बसपार्कमा आयोजना भएको सभालाई सम्बोधन गर्दै उनले पश्चिम सेती, पञ्चेश्वर परियोजना, मेडिकल कलेज, चौडा सडकलगायतका एजेण्डा प्रस्तुत गरेका थिए । सोही प्रकारका चुनावी एजेण्डा लिएर उनले गृहपालिका गन्यापधुरा, नवदुर्गा गाउँपालिका, अजयमेरु र भागेश्वर गाउँपालिका पुगे । यसैगरी, आइतबार उनले आलिताल गाउँपालिका र परशुराम नगरपालिकामा आयोजित चुनावी सभालाई सम्बोधन गरेका छन् ।

उता कांग्रेस बीपीका उम्मेदवार तथा देउवाका प्रमुख प्रतिस्पर्धी मानिएका मल्ल भने राति अबेरसम्म टोलटोलमा पुगेर मतदाता भेटिरहेका छन् । उनीसँग पुराना साथीहरू छैनन् । क्रियाशील सदस्यताको विरोधका बेला साथ दिएका धेरै नेता तथा कार्यकर्ताले हात झिकिसकेका छन् । तर, वडा तहका केही नेता भने कांग्रेस र माओवादी त्यागेर मल्ल आवद्ध कांग्रेस बीपीमा प्रवेश गर्ने क्रम जारी छ ।

सुदूरपश्चिम प्रदेशसभाका निर्वतमान सदस्यसमेत रहेका मल्लले अधुरा योजना पूरा गर्ने, धार्मिक पर्यटक भित्र्याउने, कृषि तथा जडीबुटी उद्योग निर्माण गर्ने, डडेल्धुरादेखि कञ्चनपुरसम्म द्रूतमार्ग निर्माण गर्नेलगायतका एजेण्डा बोकेका छन् । तीनै एडेण्डाका साथ उनी राति १ बजेसम्म घरदैलो गर्नमै व्यस्त छन् ।

५२ वडा घुमे ढकाल

गुल्मीबाट आएर प्रतिनिधिसभामा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका सागर ढकाल पनि यतिबेला मतदाता भेट्नमा व्यस्त छन् । जिल्लाका ५२ वटै वडामा पुगेको बताउने उनी पुनः दोहोर्‍याएर बस्तीमा पुगिरहेका छन् ।

gaauma sagar dhakal (1)1667732795.jpg

उनले जिल्लाको प्रमुख समस्यामा रूपमा खानेपानी देखिएकाले सर्भे गरेर समस्या हटाउने भन्दै मत मागिरहेका छन् । यस्तै उमेरले पाको मान्छे (शेरबहादुर देउवा) लाई आराम दिन आएको भन्दै उनी निर्वाचनमा होमिएका थिए । आफूलाई युवाको साथ रहेको भन्दै उनले राम्रो मत आउने अनुमान गरेका छन् ।

भेटघाटमा व्यस्त अर्का स्वतन्त्र शाही

केही समयअघि मात्रै एकीकृत समाजवादीबाट एमालेमा फर्किएका स्वतन्त्र उम्मेदवार विक्रम शाही पनि भेटघाटमा व्यस्त छन् । उनी जिल्ला तहमा एमालेले बीपी कांग्रेसलाई सहयोग गर्ने छाँटकाँट देखिएपछि विरक्तिएका थिए । एमालेले आफ्नो उम्मेदवार नउठाउने देखिएपछि आफूले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएको उनी बताउँछन् । हालसम्म उनलाई एमालेको प्रदेश निर्वाचन क्षेत्र २ ले सघाउने भन्दै विज्ञप्ति निकालेको थियो । तर, एमाले अध्यक्ष केपी ओलीले मल्ललाई सहयोग गर्न निर्देशन दिएपछि उक्त विज्ञप्तिले अर्थ राख्दैन । तर, उनी एमालेबाट कुनै सहयोगको आशा नराखेको र सहयोगका लागि आग्रह नगर्ने बताउँछन् ।

७ स्थानीय तह रहेको डडेल्धुरामा को शक्तिशाली ?

७ स्थानीय तह रहेको डडेल्धुरामा पछिल्लो तथ्यांक अनुसार ९१ हजार २ सय १ जना मतदाता छन् । जसमा महिलाको संख्या ४५ हजार ८ सय ९ र पुरुषको संख्या ४५ हजार ३ सय ९२ रहेको जिल्ला निर्वाचन कार्यालयले जनाएको छ । हालै सम्पन्न स्थानीय तहको मतपरिणामलाई केलाउने हो भने जिल्लामा सबैभन्दा बलियो कांग्रेस छ । कांग्रेसले ५२ मध्ये २९ वडामा जितेको छ । माओवादी केन्द्रले १४, एमालेले ३, एकीकृत समाजवादीले २, बीपी कांग्रेसले २ र स्वतन्त्रले २ वडा जितेका छन् । यसैगरी, ७ मध्ये २ नगरपालिका र ३ गाउँपालिकासहित कांग्रेसले ५ र माओवादीले २ गाउँपालिका जितेको थियो ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, कात्तिक २०, २०७९ १७:०३