पाँचथरमा दुई हेभिवेट नेताको रोचक भिडन्त, आङ्देम्बे र नेम्वाङ कसले मार्ला बाजी ? (अन्तर्वार्ता)

पाँचथरमा दुई हेभिवेट नेताको रोचक भिडन्त, आङ्देम्बे र नेम्वाङ कसले मार्ला बाजी ? (अन्तर्वार्ता)

A+ A A-

प्रदेश–१ को पूर्वी पहाडी जिल्ला पाँचथरमा आगामी ४ मंसिरमा हुने प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा चर्चित दुई केन्द्रीय नेताहरूबीच दोस्रोपटक भिडन्त हुँदैछ ।

सत्ता गठबन्धनबाट नेपाली कांग्रेसका सह–महामन्त्री भीष्मराज आङ्देम्बे र एमाले–राप्रपा गठबन्धनबाट एमाले केन्द्रीय सदस्य तथा पूर्वमन्त्री बसन्तकुमार नेम्वाङ चुनावी मैदानमा छन् । यस कारण पनि मंसिरको निर्वाचनमा नेम्वाङ भर्सेस आङ्देम्बेको कडा प्रतिस्पर्धा हुने सम्भावना देखिएको छ ।

आङ्देम्बे र नेम्वाङबीच पहिलोपटक २०७४ मा चुनावी प्रतिस्पर्धा भएको थियो । त्यसबेला नेम्वाङ वाम गठबन्धनको संयुक्त उम्मेदवार थिए । ३८ हजार ६ सय ४१ मतसहित नेम्वाङ विजयी भएका थिए ।

२८ हजार २५ मत प्राप्त गरेर पराजित भएका आङ्देम्बे मंसिरको निर्वाचनमा भने माओवादीसहित एमालेबाट अलग भएर बनेको नेकपा एकीकृत समाजवादी र जनता समाजवादी पार्टीको संयुक्त उम्मेदवार बनेका छन् ।

स्थानीय निर्वाचनलाई आधार मान्ने हो भने पाँचथरमा एमाले बलियो देखिन्छ । तर, गठबन्धनको मत जोड्दा भने नेम्वाङभन्दा आङ्देम्बे अगाडि देखिन्छन् ।

एमालेका वडाध्यक्षका उम्मेदवारले यो क्षेत्रमा ३० हजार ९ सय ५८ मत प्राप्त गरेका छन् । कांग्रेसले २५ हजार ६५ मत प्राप्त गर्दा माओवादीले ११ हजार ८०८, जसपाले २ हजार ६ सय ४३, नेकपा एसले २ हजार १ सय ६१ र राप्रपाले १ हजार ९ सय ९ मत प्राप्त गरेका छन् ।

गत स्थानीय चुनावमा जिल्लाका ८ पालिकामध्ये ६ पालिका कांग्रेसले जितेर पहिलो दल बनेको छ भने एमाले र माओवादीले एक–एक पालिका जितेका छन् । कांग्रेसले कुम्मायक, तुम्बेवा, फालेलुङ, फाल्गुनन्द र हिलिहाङ गाउँपालिकासहित फिदिम नगरपालिका जितेको थियो । त्यस्तै, माओवादीले मिक्लाजुङ गाउँपालिका र एमालेले याङवरक गाउँपालिकामा जित निकालेको थियो ।

मंसिरको निर्वाचनमा दुवै नेताले जित्ने आधार, विकास योजना र रणनीतिका बारेमा शिलापत्रले आङ्देम्बे र नेम्वाङसँग गरेको संवाद:

तपाईंलाई पाँचथरवासीले किन भोट दिने ?

नेम्वाङ : म पाँचथरमा एमालेको नेता मात्र होइन । यहाँको जनता पनि हुँ । २०४९ सालयता साविक पाँचथर क्षेत्र–१ बाट एमालेको जिम्मेवार नेता भएर काम गर्दै आएको छु । मैले पाँचथरमा एमालेका लागि मात्र होइन, यहाँको विकास, शिक्षा, स्वास्थ्यजस्ता महत्त्वपूर्ण क्षेत्रका लागि पनि काम गरेको छु । त्यही भएर पनि मलाई यहाँका जनताले मतदान गर्छन् भन्ने विश्वास छ । कांग्रेसले २०४८ यता जनतामा राजनीतिलाई भ्रमको खेती बनायो । त्यसमा परिवर्तन हुनु जरुरी छ । फेरि एकपटक पाँचथरको विकासका लागि सहजीकरण गर्न भोट दिन्छन् भन्नेमा म ढुक्क छु ।

आङ्देम्बे : पाँचथरबाट प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा विजयी नभए पनि यहाँका जनताको जनप्रतिनिधि भएर काम गर्दै आएको छु । त्यही भएर पाँचथरमा नयाँ अनुहार मंसिरको निर्वाचनमा जनताले छान्ने कुरामा म ढुक्क छु । एमालेले चुनावको बेला मात्र विकासको नारा लगाएर जनता झुक्याउँछ । पाँचथरका जनताले योपटकको निर्वाचनमा परिवर्तन, विकास र पाँचथरलाई राष्ट्रियस्तरमा चिनाउने गरी मतदात गर्छन् । उनीहरूले छान्ने प्रतिनिधि कांग्रेसकै हुन्छ ।

पाँचथरको विकासका लागि तपाईंहरूले भोट पाउनैपर्ने के काम गर्नुभएको छ ?

नेम्वाङ : २०४८ सालको पहिलो संसदीय निर्वाचनमै पाँचथरबाट सांसद हुँदादेखि पाँचथरमा सडक निर्माण, यातायात विकास, पर्यटन क्षेत्र सुधार्ने, रोजगारी सिर्जनाका लागि मैले काम गर्दै आएको छु । त्यही भएर मलाई पाँचथरका जनताले तीनपटक (२०४८, २०५६ र २०७४ मा) भोट दिएर सांसद बनाए ।

२० महिना भौतिक पूर्वाधार तथा यातायातमन्त्री हुँदा देशभर भत्किएका सडकका खाल्डाखुल्डी पुर्नेदेखि सडकमा मार्किङ गर्ने कार्य गरेको छु । त्यस्तै, भारतदेखि रेल ल्याउने र देशका विभिन्न क्षेत्रमा हुने सवारी जामको समस्यालगायतका कार्यलाई प्राथमिकतामा राखेर अगाडि बढाएको छु । साथै, तमोर कोरिडोरमा भइरहेको कालोपत्रे, फिदिम रंगशाला स्तरोन्नतिसँगै जोरपोखरी–फालोटसम्मको सडकका लागि बजेट विनियोजन गराउने पहल गरेको छु । पाँचथरको रानीटारमा विमानस्थल बनाउने काम पनि सुरु भएको छ । यसका लागि मैले नै पहल गरेको हुँ र अझै पनि गर्नेछु ।

पाँचथरका लागि कृषि सडक, कृषि सुधार, भारतको सिक्किमसँग जोड्ने सडक निर्माण, विद्युत् विस्तार र अन्य क्षेत्रमा कामका लागि योजना ल्याउने र आगामी दिनमा समेत नयाँ योजनाका साथ काम गर्नेछु ।

आङ्देम्बे : पाँचथरमा उच्च लेकाली क्षेत्रहरू छन् । ती लेकाली क्षेत्रमा जडीबुटीको राम्रो सम्भावना छ । कृषि, पर्यटन, जडीबुटी विकासमा जोड दिए पहाडले चाँडै आयस्रोत लिन सक्छ ।

जिल्लामा कृषियोग्य जमिनहरू पर्याप्त मात्रामा छन् । कृषिलाई प्रविधिमैत्री बनाएर व्यवसायीकरण गर्न जरुरी छ । त्यही भएर पाँचथरमा सडक विस्तार गरेर पर्यटन र कृषि उत्पादन गरी अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा नेपाली उत्पादन बिक्री गर्नुपर्छ ।

पाँचथरको विकासका लागि भावी योजना के छन् ?

नेम्वाङ : स्वास्थ्य, खानेपानी, विद्युत्, ठूलठूला बाटाहरू, पुल, रेलमार्ग तथा ठूलाठूला भौतिक पूर्वाधारका क्षेत्रमा एमाले सरकारले फड्को मारेको छ । यी सबै कामलाई निरन्तरता दिँदै विकासलाई स्थायित्व गर्नुपर्छ । यो पूरा गर्ने जिम्मेवारी पनि एमालेकै हो ।

पाँचथर कृषिका लागि धेरै सम्भावना बोकेको जिल्ला हो । यहाँ धेरै नगदेबाली उत्पादन हुने गर्छ । अहिले किसानले उत्पादन गरेको सामग्री बजारीकरणको समस्या छ । यो समस्या एमालेको नेतृत्वमा सरकार बने समाधान हुन्छ । म त्यसका लागि सक्दो पहल गर्नेछु ।

पाँचथरको उद्योग, पर्यटन, वन, कृषिक्षेत्रमा नयाँ योजना ल्याउन नसक्दा विकास ओझेलमा परेको छ । आगामी दिनमा यी क्षेत्र सुधार्ने नयाँ योजनाका साथ काम गर्नेछु ।

पाँचथरमा पर्यटन शिक्षा नै छैन । व्यक्ति, समाज र राष्ट्रलाई समृद्ध बनाउने प्रमुख आधार हो– शिक्षा । नेपालको आर्थिक समृद्धिको मेरुदण्ड पर्यटन पनि हो । प्राकृतिक, सामाजिक, सांस्कृतिक र धार्मिक पर्यटनका माध्यमबाट मुलुकको अर्थतन्त्रलाई मजबुत बनाउन सकिन्छ ।

उत्तरपूर्वी पाँचथरको भारतसँगको सीमाक्षेत्रमा सिजनमा दर्जनौँ बाह्य तथा आन्तरिक पर्यटकहरू आउँछन् । नेपाली भू–भागबाट दृश्यावलोकन गर्छन्, रमाउँछन् । तर, त्यसको लाभ भने नेपालीले होइन, भारतीयले लिइरहेका छन् ।

जिल्लाका अन्य क्षेत्रमा पनि कैयौँ घुमन्ते आउँछन्, तर स्थानीयले त्यसमार्फत खासै फाइदा लिन सकिरहेका छैनन् । यो हुनुमा मुख्य कारण पर्यटन शिक्षाको अभाव र राज्यले चासो नदिनु नै हो । अब म फालेलुङ–कञ्चनजंघा पर्या–पर्यटन प्रवर्द्धन गर्ने योजनामा छु ।

साथै, पर्वमा नेपाल राज्यको एकीकरणका क्रममा १७ पटकसम्म युद्ध गर्दा पनि जित/हार नभएपछि सम्झौताका क्रममा तत्कालीन राजा पृथ्वीनारायण शाहले पल्लो किराँतका लिम्बूहरूलाई उपहारस्वरुप छाडेको निशान प्रदर्शन गर्ने चलन छ । यसलाई राष्ट्रियकरण गरी प्रदर्शनीस्थलको रूपमा विकास गर्ने मेरो लक्ष्य छ ।

आङ्देम्बे : पाँचथर जिल्लामा एग्रो टुरिज्मको सम्भावना निकै नै छ । पाँचथरमा कृषिलाई प्रविधिमैत्री बनाएर व्यवसायीकरण गर्नु जरुरी छ । जिल्लामा धार्मिक र ऐतिहासिक स्थानहरू धेरै छन् । यी सबैलाई पर्यटन क्षेत्रमा विकास गर्न सकिन्छ । पहाडका हरिया वनजंगल र हिउँदको समयमा हिउँले ढाकेका सेताम्मे पहाडहरू साँच्चिकै मनमोहक देखिन्छन् ।

पाँचथरलाई शिक्षा, रोजगारी, आर्थिक, स्वास्थ्य र अन्य क्षेत्रमा सवल बनाउँदै लैजानुपर्छ । पाँचथरमा एग्रो टुरिज्म, पर्यटन र कृषिको उत्पादनमै जोड दिनुपर्छ ।

यस्तै, उत्तरपूर्वी पाँचथरको ४४.३८ किलोमिटर भू–भाग भारतको पश्चिम बंगाल र सिक्किम राज्यसँगको सीमाक्षेत्र पर्छ । सीमाक्षेत्र त्यसै पनि सुन्दर छ ।

त्यहाँ चौरी गोठ र भेडीगोठ छन् । दुर्लभ जंगली जीवजन्तुको बासस्थान र बहुमूल्य जडीबुटीको राजधानीको रूपमा लिइन्छ, सीमाक्षेत्रको नेपाली भू–भागलाई । मिक्लाजुङ, देउराली, सेहोनाम्लाङ (छालासुकुवा), कुम्मायक–कुस्सायक, आगेजुङ, हिलिहाङ दरबार, चिवा भञ्ज्याङजस्ता दर्जनौँ धार्मिक, सांस्कृतिक महत्त्व बोकेका सम्पदा र सुन्दर डाँडाकाँडा यस जिल्लामा छन् । यी क्षेत्रमा पर्यटन र होटल व्यवसायको विकास गर्ने हो भने त्यसले देशको अर्थतन्त्रमा योगदान पुर्‍याउनुका साथै त्यहाँका स्थानीय जनताको आयआर्जनमा पनि ठूलो परिवपर्तन ल्याउन सकिन्छ ।

पाँचथरका मुख्य समस्या के देख्नुभएको छ ?

नेम्वाङ : पाँचथर पहाडी जिल्ला भइकन पनि समृद्ध बन्ने क्रममा छ । पाँचथरका प्रत्येक गाउँपालिकाका प्रत्येक वडामा सडक विस्तार भइरहेका छन् । पाँचथरमा २५६० वर्गकिमि सडक विस्तार भएको छ । चिवा भञ्ज्याङबाट राष्ट्रिय गौरवको आयोजना मध्यपहाडी लोकमार्ग सुरु भएको छ । यो आयोजना सम्पन्न भएपछि सबै समस्या समाधान हुनेछन् ।

पाँचथरमा खानेपानी, शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि, पर्यटन र रोजगारी विकासमा केही मात्रामा पछाडि परेको छ । यी सबै समस्या समाधान गर्दै अघि बढ्नुपर्छ ।

पाँचथरमा राष्ट्रिय विभूति फाल्गुनन्दको कर्मभूमि लब्रेकुटी समाधिस्थल सिलैटी, सूर्योदय हेर्न सकिने मिक्लाजुङ, जरीबुटे, रवि, तिम्बु पोखरी, सुके पोखरी, च्याङथापु, जोरपोखरी, हिलिहाङ दरबार क्षेत्र, बेहुलीढुङ्गा, सादुटारलाई एकीकृत पर्यटन प्रवर्द्धन गरी पर्यटकीयस्थलको रूपमा विकास गर्न सकिन्छ । यो कार्यलाई अगाडि बढाउने मेरो लक्ष्य छ ।

आङ्देम्बे : पाँचथरका जनताले राजनीतिक आश्वासन धेरै पाए । अहिलेसम्म जति प्रतिनिधिहरू भोट माग्न आए, सबैले जनतालाई झुटो आश्वासन मात्र दिए । आफूले गरेका वाचा कुनै पनि पूरा गरेनन् ।

पर्यटकीय हिसाबले महत्त्वपूर्ण मानिएका स्थानहरू पाँचथरमा दर्जनौँ छन् । तर, त्यस्ता स्थानहरूको विकासमा पूर्वाधार निर्माणको खाँचो छ ।

पर्यटकीय क्षेत्रमा पूर्वाधार विकास गरेर व्यापक रूपमा प्रचार–प्रसार गरिए पाँचथरमा उल्लेख्य मात्रामा पर्यटकहरू भित्र्याउन सिकन्छ । तर, त्यसो गर्न सकिएको छैन । पाँचथरमा सम्भावना भए पनि विकासबाट ओझेलमा परेको जिल्ला हो । त्यही भएर यी समस्या समाधानका लागि काम गर्नुपर्ने देखिन्छ ।

तमोर, इङ्वा, हेंवा, निभुजस्ता खोलानाला र गोधुला–भुजाला, सुके पोखरी, साधु पोखरी, जोर पोखरी, कालापानी, जलजला पोखरीजस्ता कैयौँ तालतलैया छन् । यी सबैलाई पर्यटन र अन्य हिसाबले विकास गर्नुपर्छ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, कात्तिक १४, २०७९ १९:४९