यसरी बन्छन् तिहारमा चाहिने माटोका भाँडा (भिडियो)

A+ A A-

भक्तपुरको पाँच तले मन्दिरदेखि करिब सय मिटर दक्षिणतिर माटोका विभिन्न किसिमका सुन्दर सामग्रीहरू बिस्कुनझैँ सुकाइएका छन् । अलिक पर कोही माटो मुछ्दै छन् । कोहीचाहिँ त्यही माटोलाई कलात्मक रूप दिँदैछन् । हेर्न सयौँ स्वदेशी र विदेशी पर्यटक झुम्मिएका छन् ।

यहीबेला तिहारले छपप्कै छोपिएको पनि छ । यहाँका रोशन प्रजापतीका लागि कमाउने यो राम्रो अवसर हो । तिहारमा चाहिने दियो र पाला उनी बनाउँछन् । अहिले यी समान बनाउन उनलाई भ्याइनभ्याई छ ।

312805783_841407283965187_2336771965893644869_n1666685426.png

रोशनको पुर्ख्यौली पेसा नै माटोका सामग्री बनाउने हो । उनलाई बाजे र बुबाले माटोसँग खेल्न सिकाए । बाबुको सिको गर्दै माटोसँग रमाउन थाल्दा भने उनी ७/८ वर्षका थिए । त्यसबेलादेखि रोशन माटोकै सामान बनाइरहेका छन् । पैसा कमाइरहेका छन् । स्व–उद्यमी बनेका छन् । पुर्ख्यौली पेसाको पनि निरन्तरता छ ।

रोशनले १२ कक्षासम्म अध्ययन गरेका छन् । त्यसभन्दा बढी पढ्न रोशनलाई मन लागेन । पढाई छाडेपछि एक समय कामका लागि भौँतारिए । त्यसबेला उनीसँग माटोका सामग्री बनाउनबाहेक अन्य काममा सीप छँदै थिएन । उनले अन्त खोजेजस्तो काम पाएनन् ।

सानैदेखि माटोसँग खेल्ने रोशनले सोचे जीवन धान्ने गोरेटो पनि यसैलाई बनाउँछु । त्यतिबेला उनी १६ वर्षका थिए । ‘सुरुवाती दिनमा काम गर्न निकै गाह्रो थियो,' उनी भन्छन् । माटो चक्का हातले मिलाउन उनलाई अफ्ठेरो लाग्छ । धेरै सङ्ख्यामा सामान उत्पादन गर्नै नसकिने, बनाइएका सामग्रीलाई पोलेर तयार गर्न पनि त्यस्तै सास्ती । तर आजकाल मेसिनले अलिक सहज भएको उनको भनाइ छ ।

रोशनले माटोको समस्या झेल्दै आएका छन् । उनका अनुसार खाली जमिनमा घर बनाएका कारण माटो निकाल्न सक्ने अवस्था छैन । अन्यन्त्रबाट माटो ल्याउनुपर्ने बाध्यता छ । ‘पहिले भक्तपुरमै माटो थियो । अहिले हरिसिद्धि, दुवाकोट, साँखुलगायत स्थानबाट ल्याउनुपर्छ । त्यसमा पनि एक जना ठेकेदार हुन्छ, उसले माटो ल्याउने काम गर्छ र उसँग प्रतिकिलो २० रुपैयाँसम्म तयारी माटोको पैसा तिर्नुपर्छ,' उनी भन्छन्, 'माटो चिल्लो, लस्सादार र चिम्टाइलो हुनुपर्छ ।’

304830403_1166288877605384_5010922906982060773_n1666685424.png

कोरोना संक्रमणकालमा भने माटोको व्यवसाय प्रभावित बन्यो । तर, तिहार लागेसँगै व्यवसाय लयमा फर्किएको रोशन बताउँछन् । यही तिहारमा मात्र उनलाई मात्र चार लाख माटोका पालाको माग छ । उनी भन्छन्, ‘तिहारलगत्तै अर्को वर्षका लागि कलश, धुपौरोलगायतको माग हुन्छ ।’

यीबाहेक खुत्रुके सबैभन्दा बढी बिक्री हुने गरेको रोशन बताउँछन् । गाउँका करिब ५० घरपरिवारका मानिसहरू उनीजस्तै माटोका सामग्री बनाउने पेसामा संलग्न छन् ।