दुई महामन्त्रीले बल गर्दा पनि स्वर्णिमले किन पाउन सकेनन् टिकट ?

A+ A A-

चौतर्फी चर्चा कमाएपछि अर्थशास्त्री डा.स्वर्णिम वाग्लेको हातबाट ४ मंसिरमा हुने प्रतिनिधिसभा सदस्य चुनावकाे उम्मेदवारको टिकट फुस्किएको छ । निर्वाचनको मिति घोषणा हुनुपूर्व नै उनी प्रतिनिधिसभा सदस्यको उम्मेदवार बनेर सक्रिय राजनीतिमा केन्द्रित हुने विषयमा राष्ट्रिय मिडिया तथा विज्ञ विश्‍लेषकहरूकाे चर्चाकाे विषय बनेका थिए ।

यो चर्चाले पार्टीमा ठूलो दबाब सिर्जना गरे पनि पार्टीका दुई महामन्त्री विश्‍वप्रकाश शर्मा, गगनकुमार थापा तथा नेता शेखर कोइरालाले जोडबल गर्दागर्दै पनि उनले टिकट पाउन सकेनन् । बरु उम्मेदवार सिफारिस हुनुपूर्व चर्चामा नआएका र आउन नचाहेका राष्ट्रिय योजना आयोगका निवर्तमान उपाध्यक्ष विश्‍वनाथ पौडेलले टिकट पाए । शेखर कोइराला पक्षका एक नेताको दाबीअनुसार उनलाई देउवा पत्नी आरजु राणाको अडानका कारणले उनलाई टिकट नदिइएकाे हाे ।

यता वाग्लेले २०७९ मा हुने निर्वाचनमा उम्मेदवार बन्नका लागि डेढ वर्षपहिले नै तयारी गरेका थिए । राष्ट्रिय योजना आयोगकाे उपाध्यक्ष हुँदा वा सदस्य हुँदा उनले आफ्नो कार्यक्षमता देखाउने अवसर पाए । भूकम्पपछिको पुन: निर्माणका क्रममा सदस्य बन्दा उनले खेलेको भूमिकाले प्रशंसा नै पाएका थिए ।

पछि उनी यूएनडीपी एसिया प्यासिफिक क्षेत्रको प्रमुख सल्लाहकारको भूमिकामा गए । उनले त्यो भूमिका पाएपछि पार्टीका शीर्ष नेताहरूलाई भनेका थिए, 'अब म सक्रिय राजनीति गर्ने हो, अहिले यस्तो भूमिका आएको छ, म जाऊँ कि नजाऊँ ?' अमेरिका जानुअघि उनले सभापति शेरबहादुर देउवा, नेताहरू विमलेन्द्र निधि, डा. शंशाक कोइराला, प्रकाशमान सिंह, गगन थापा, अर्जुननरसिंह केसीलगायतसँग परामर्श गरेका थिए । उनीहरूको सुझाव थियो, 'नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय छवि बढ्ने भूमिका रहेका कारणले तपाईं जाँदा हुन्छ । निर्वाचनकै क्रममा आएर चुनाव लड्दा ठीक हुन्छ । भोलिका दिनमा काम गर्न पनि सजिलो हुन्छ ।'

उनीहरूले भनेजस्तै उनले आकर्षक जागिरको रुपमा रहेको यूएनडीपीको सल्लाहकारबाट राजीनामा पनि दिए र चुनावी तयारीमा होमिए । उनी चितवन– १ बाट सिफारिससमेत भए । यसका साथै उनका लागि काठमाडौं ५, १ वा गोरखा १ बाट निर्वाचन लड्ने विकल्प पनि राखिएको थियो । ती विकल्पले काम गरेनन् ।

दुई महान्त्रीले चाहँदा पनि किन पाएनन् टिकट ?

'स्वर्णिमले टिकट पाउनु वा नपाउनु भाउजूको (शेरबहादुर देउवाकी पत्नी आरजु राणा) प्रतिष्ठासँग जोडिएको विषय बन्न पुग्यो, योसँगै प्रतिस्पर्धामा अहिलेका उपाध्यक्ष (विश्‍वनाथ पौडेल) पनि देखिनुभयो', एक नेताको दाबी छ, 'वाग्लेलाई टिकट नदिनु र पौडेलले टिकट पाउनु भाउजूको जित हो भने वाग्लेले टिकट पाउनु हार ।'

स्वर्णिमले टिकट नपाउनुको पहिलो कारण नै आरजु राणाले नस्वीकार्नुभएको उनको दाबी छ । तर, देउवापक्षीय नेताहरू भने धेरै नेताहरू व्यवस्थापन गर्नुपर्ने भएका कारणले गर्दा उनलाई एकैपटकमा टिकट लिन गाह्रो भएको दाबी गर्छन् । 'उहाँ पार्टीको सम्पत्ति हो, दुई मत छैन । विभिन्न भूमिकामा काम पनि गर्नुभएको छ, अहिले टिकट नपाए पनि भविष्यमा आउनुहुनेछ', देउवापक्षीय एक नेताले भने ।

वाग्ले स्वयम्‌ले पनि चितवनबाट आफूसहित विश्‍व पौडेललगायतका नेताहरूकाे नाम सिफारिस भएसँगै आफूलाई उम्मेदवार बन्न गाह्रो भएको आफ्ना शुभेच्छुकलाई सुनाएका थिए । 'पार्टीभित्र बसेर देशका लागि राम्रो काम गर्ने लक्ष्य हो । यी विषयमा नकारात्मक राजनीति बढी भएको छ । मैले चाहेको चितवन १ हो तर मलाई चितवन, काठमाडौं वा गोरखा जहाँ दिए पनि गाह्रो हुँदैन', उनले सुनाएका थिए ।

अन्तिम समयमा उनलाई काठमाडौं ४ बाट उठाउन र आफू सिरहाबाट समेत लड्न पार्टी महामन्त्री गगनकुमार थापा तयार रहे पनि थापाले छाड्दासमेत वाग्लेले टिकट नपाउने भएपछि थापाले काठमाडौं ४ बाटै उम्मेदवारी दिएका छन् । पार्टीसभापति देउवा प्रधानमन्त्री भएकै बखतमा राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्ष भएका वाग्ले पछिल्लो समय शेखर गगन गुटमा देखिएका छन् । यो गुटमा नै रहेका आर्थिक क्षेत्रमा चर्चित अनुहारहरू गोविन्द पोखरेल, मिनेन्द्र रिजाललगायतका नेताहरूले समेत टिकट पाएका छैनन् ।

वाग्ले अहिले पार्टीको घोषणापत्र समितिमा समेत रहेका थिए । विगतका निर्वाचनमा पनि घोषणापत्र तयारी समितिमा बसेर काम गरेका उनी अहिले पनि त्यो समितिमा बसेर काम गरेका छन् । तर, पार्टीले उनलाई नचिनेको नबुझेको उनीसम्बद्ध व्यक्तिहरूको भनाइ छ ।

पूर्वअर्थसचिव रामेश्‍वर खनालले सामाजिक सञ्जाल ट्वीटरमा लेखेका छन्, 'घोषणापत्र लेखेपछि टिकट नपाइने अनुभव त मेरो आफ्नै छ ।'

उनलाई टिकट दिलाउनका लागि पार्टी महामन्त्री विश्‍वप्रकाश शर्मा, गगनकुमार थापा, नेता शेखर कोइराला लागिपरेका थिए । तर, प्रधानमन्त्री दम्पतीको अनिच्छाका कारण टिकट नपाएको उनीनिकटहरूको दाबी छ ।

को हुन् वाग्ले, के गरे पार्टीमा योगदान ?

सुशील कोइरालाको प्रधानमन्त्रीकालमा उनलाई अमेरिकाबाट बोलाएर योजना आयोगको सदस्यमा नियुक्त गरिएको थियो । तत्कालीन अर्थमन्त्री रामशरण महत र तत्कालीन सचिव रामेश्वर खनालले समेत आग्रह गरेपछि अमेरिकाको जागिर छोडेर नेपालमा आई उनले योजना आयोगको सदस्य भएर काम गरेका थिए ।

पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको पालामा उनी दोस्रोपटक योजना आयोगको सदस्य बनेका थिए भने अघिल्लोपटक शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री हुँदा वाग्लेले योजना आयोगको उपाध्यक्ष भएर काम गरेका थिए ।

१३औँ महाधिवेशनबाट सभापतिमा निर्वाचित भएपछि देउवाले वाग्लेलाई महासमिति सदस्यमा समेत मनोनीत गरेका थिए । वाग्लेले बूढानीलकण्ठ स्कुल हुँदै लण्डन स्कुल अफ इकोनोमिक्स, हार्वर्ड विश्वविद्यालयमा अध्ययन गरेका छन् ।

कांग्रेसको राजनीतिमा विभिन्न लेखरचनामार्फत पार्टीले अघि सारेका अर्थराजनीति र नीतिका विषय पस्किनुका साथै प्रशिक्षण र दस्तावेज लेखनमा उनी सक्रिय रहँदै आएका छन् । उनले कांग्रेसले अघि सारेको र सार्नुपर्ने अर्थ राजनीतिबारे नेता कार्यकर्तालाई प्रशिक्षण दिँदै आएका छन् ।

त्यस्तै २०७०, २०७४ को निर्वाचन र २०७९ को स्थानीय तहको निर्वाचनका क्रममा पार्टीको घोषणपत्र तयार गर्न पनि उनी सक्रिय थिए । पार्टीमा विकास र आर्थिक परिदृष्यको उजागर तथा पार्टीले अघि सार्नुपर्ने मुद्दाका विषयमा पनि उनले परामर्श दिँदै आएका छन् ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, असोज २३, २०७९ १६:३८