अवरोध पन्छाउँदै अघि बढेका 'पाइला'का पाइला (भिडियो)

A+ A A-

आजको युग सूचना र प्रविधिको युग हो । सूचना र प्रविधिमा फड्को मार्ने मुलुकहरू नै २१औँ शताब्दीका धनी र समृद्ध मुलुक कहलिएका छन् । सूचना प्रविधिको विकासमा विश्वले ठूलो फड्को मारिरहँदा नेपाल पनि सूचना प्रविधिमा बामे सर्दैछ । यसैको एउटा उदाहरण हो, पाइला टेक्नोलोजी ।

पुल्चोक इञ्जिनियरिङ कलेजका ७ जना युवाको संयुक्त प्रयासबाट पाइला टेक्नोलोजी जन्मिएको हो ।

सन २०१७ तिरको कुरा हो । आयुष कसजुसहित पुल्चोक इन्जिनियरिङ कलेजका ५ जना युवाहरू बेसिक वेबसाइट र एपहरू बनाउने काम गर्थे । यही क्रममा उनीहरूले रोबर्टको अन्तर्राष्ट्रिय बजार देखे । वेबसाइट बनाइरहेका उनीहरूले रोबर्ट बनाउने सोच बनाए । त्यसपछि स्टार्टअप व्यवसायका रूपमा उदय भयो ‘पाइला टेक्नोलोजी’ ।

आयुषको समूहले रोबर्ट त बनायो, तर त्यसलाई कहाँ र कसरी बेच्ने ? अर्को चुनौती उनीहरूलाई थपियो । त्यहिबेला एसबीआई बैंकले दरबारमार्ग शाखालाई इन टच अर्थात् मानवरहीत बनाउने सोचले रोबर्टको खोजी गरिरहेको थियो ।

नेपाल एसबीआई बैंक पनि नेपालमा रोबर्ट बनाउने मान्छेको खोजीमा थियो । यही क्रममा आयुषको समूहसँग सम्पर्क भयो । बजारको खोजीमा रहेको पाइलाका निम्ति यो ठूलो अवसर थियो ।

यहीँबाट पाइलाको व्यवसायिक पाइला सुरु भयो । काम गर्दै जाने क्रममा रोबर्टमा मात्र पाइला सीमित नभएर प्रविधि भनेको समयसापेक्ष विकास र विस्तार हुनुपर्छ भन्ने मान्यतालाई आत्मसात् गर्दै अगाडि बढ्यो ।

आयुषको टिम चीनलगायत अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा रेष्टुरेन्ट रोबर्टको सफल प्रयोगलाई मध्यनजर गर्दै सोही किसिमका रोबर्ट उत्पादनमा केन्द्रित भयो । फलतः दक्षिण एसियाकै पहिलो रोबर्ट रेष्टुरेन्टका रूपमा दरबारमार्गस्थित नौलो रेष्टुरेन्टको उदय भयो । पाइलाले उत्पादन गरेका रेष्टुरेन्ट रोबर्ट नौलोमा मात्र नभएर अमेरिकादेखि युरोपका विभिन्न मुलुकबाट समेत माग हुन थाल्यो ।

पाइलाले अमेरिकामा निर्यात त गर्‍यो । तर, नेपालबाट इलेक्ट्रोनिक उत्पादनको निर्यात गर्न झञ्झटिलो कानुनी प्रक्रियाका कारण युरोपको मागअनुरूप काम गर्न पाइलालाई निकै अप्ठ्यारो भयो ।

त्यति नै बेला कोरोना महामारी सुरु भयो । नेपालमा कोरोना बिरामीलाई उपचार गर्न भेन्टिलेटरको अभाव भयो । देशमा भेन्टिलेटरको अत्यधिक माग भएसँगै पाइलाले भेन्टिलेटरमा काम गर्न थाल्यो । विभिन्न अस्पतालहरूले पाइलाले भेन्टिलेटर बनाइरहेको थाहा पाएसँगै सो भेन्टिलेटरको माग गरे । तर, प्रयोगका लागि नेपाल सरकारबाट स्वीकृति लिनुपर्ने थियो ।

आयुषको समूह स्वास्थ्य मन्त्रालयमा स्वीकृति (भ्यालिडेसन) का निम्ति पुग्यो । तर, मन्त्रालयले कहिले यता र कहिले उता पठायो । महिनौँसम्म आयुष त्यही प्रक्रियामा यताबाट उता उताबाट यता घुमिरहे ।

आयुष भन्छन्, ‘सरकारले समयमै हामीले उत्पादन गरेको भेन्टिलेटरलाई प्रयोगका लागि अनुमति दिएको भए धेरै बिरामीलाई सहयोग पुग्ने थियो । केही अस्पतालले त हामीलाई भेन्टिलेटर उपलब्ध गराइदिनु त्यसको जिम्मेवारी हामी आफैँ लिन्छौँ समेत भने । तर, सरकारको स्वीकृतिबिना कसरी दिने भन्ने भयो ।'

उनी थप्छन्, ‘नेपालभित्रै केही गरौँ भन्नेका लागि साँच्चै गाह्रो रहेछ । त्यसमाथि स्टार्टअपका निम्ति त राज्य र अरु सबैतिरबाट असहयोग मात्र हुने रहेछ । त्यसैले सक्षम युवा विदेशिने रहेछन् ।’

कोरोना नियन्त्रण भयो । बल्ल पाइलाले उत्पादन गरेका भेन्टिलेटरलाई मन्त्रालयले प्रयोग गर्न स्वीकृति दियो । अहिले सामान्यतः अस्पतालमा प्रयोग हुने गरेका ४० देखि ५० लाखसम्मका आयातित भेन्टिलेटर छन् । तर, पाइलाले निर्माण गरेका सोफेस्टिकेटेट भेन्टिलेटर ६ लाख मूल्यसम्मका छन् ।

कोरोनापछि पाइलाले बैंक, टेलिकमलगायत क्षेत्रमा डाटा र सम्बन्धित संस्थाका हरेक जानकारी संग्रह गरेर आवश्यक समयमा आवश्यक व्यक्तिलाई सोबारे जानकारी गराउन सक्ने क्षमताको च्याटबोट नाममा ए.आई सोलुसन प्रोडक्ट पनि उत्पादन गर्‍यो । जसको प्रयोग हाल बैंकिङ तथा दुरसञ्चार क्षेत्रमा भएको छ ।

त्यही बीचमा ट्राफिक लाइटको माग आयो । मागअनुरूप पाइलाले ट्राफिक लाइटमा पनि काम गर्‍यो । आयुषका अनुसार सूचना र प्रविधिको क्षेत्रमा देशभित्र सिर्जित र विद्यमान समस्यालाई सुल्झाउँदै अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा समेत आफ्नो पहुच पुर्‍याउनु पाइलाको अबको लक्ष्य छ ।