मधेसमै थर्ड पोल बन्ने सपना बोकेको लोसपालाई एमालेसँगको तालमेल कति सहज ?

A+ A A-

स्थानीय चुनावमा पार्टी फुटको असर देखिएपछि मधेसकेन्द्रित दलहरू आगामी चुनावमा गठबन्धनको टेको लिने ध्याउन्नमा छन् । सत्ता साझेदार जसपाले गठबन्धनमा ३२ सिटको दाबी गरिरहेको छ भने ऊबाट अलग्गिएको लोसपाले कोसँग गठबन्धन गर्ला भन्ने अझै खुलिसकेको छैन ।

स्थानीय चुनावमा मधेसमा कांग्रेस बलियो देखिएपछि मधेसकेन्द्रित दलहरू झस्किएका छन् । १३६ मध्ये कांग्रेसले ४६ र एमालेले ३० पालिका जित्दा मधेसमा शक्तिशाली मानिएको जसपा र लोसपाले २५ र १४ पालिका मात्रै जिते । आगामी चुनावमा यो परिणाम दोहोरिन नदिन जसपा र लोसपा लागिपरेका छन् ।

लोसपाका कमान्डरहरू महन्थ ठाकुर र राजेन्द्र महतो प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा र एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसँग निरन्तर संवादमा छन् । जताबाट राम्रो अफर आउँछ, उतै घाँटी जोड्ने उनीहरूको रणनीति देखिन्छ ।

देउवा नेतृत्वको सरकारले पार्टीले उठाउँदै आएको प्रमुख मुद्दामध्येको नागरिकता विधेयक पारित गराएपछि कांग्रेससँग गठबन्धनको ढोका खुलेको र गठबन्धनका लागि ‘कम्फर्ट’ रहेको नेताहरू बताउँछन् । तर, सत्ता गठबन्धनबाट थोरै सिट पाउने र पार्टीका आकांक्षी व्यवस्थापनमा समस्या हुने डरले गठबन्धनमा सहकार्य गर्न लोसपा डराइरहेको छ ।

‘पाँचदलीय गठबन्धनसँग कुरा भएको हो । गठबन्धन गर्दा एमालेसँग राम्रो हुन्छ,’ लोसपाका सचेतक उमाशंकर अरगरियाले शिलपत्रसँग भने, ‘मधेसवादी दलहरूसँग आन्तरिक छलफल भइरहेको छ ।’

गठबन्धन गर्न चाहने दलहरूसँग आफूले पाउने सिटलाई सर्त बनाएको लोसपाले अरगरिया, केशक झा र डा सुरेन्द्र झा रहेको वार्ता कमिटी बनाएको छ । कमिटीले सिट बाँडफाँट र तालमेलको विषयमा काम गरिरहेको छ । हृदयेश त्रिपाठीको जनता प्रगतिशील पार्टी, सीके राउतको जनमत पार्टी, वृषेशचन्द्र लालको नेतृत्वमा रहेको तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टी (तमलोपा), रेशम चौधरीकी श्रीमती श्रेष्ठ रञ्जिताको नागरिक उन्मुक्ति पार्टीलगायत तराई मधेसमा सक्रिय साना पार्टीसँग एकीकरण गर्ने, नभए चुनावी तालमेल गर्ने माहौल बनाउन कमिटीले काम गरिरहेको छ ।

लोसपाको नेतृत्वमा मधेसमा ‘थर्ड पोल’ बनाउने प्रयास भइरहेको सुरेन्द्र झा बताउँछन् । ‘चाहँदा नचाहँदै दुई पार्टी सिस्टममा गयो । संविधानले मल्टिपार्टी सिस्टम भन्छ । तराई मधेसले थर्ड पोल क्रिएट गर्छ,’ झाले शिलापत्रसँग भने, ‘तालमेलको राजनीति दर्शक सिद्धान्त दर्शन विचारधारालाई टेकेर भइरहेको छैन । देखिरहेका छौँ । देशको ठूलो पार्टी र प्रमुख प्रतिपक्षी पार्टी मिलेर पनि सरकार बन्ने आफूलाई डेमोक्र्याट र र्‍याडिकल कम्युनिस्ट भन्ने पार्टी मिलेर पनि सरकार बन्ने भइरहेको छ ।’

पाँचदलीय सत्ता गठबन्धन सिट बाँडफाँटको लफडामा छ भने आवश्यकताका आधारमा गठबन्धन गर्ने एमालेले बताउँदै आएको छ ।

‘ठ्याक्कै यही गर्ने भनेर निर्णय गर्ने वातावरण बनिसकेको छैन । सरकारसँग मुद्दा मामिला नागरिकता विधेयकसँग नजिक देखिन्छौँ कांग्रेससँग । उहाँहरूको गठबन्धन फाइनल भएको छैन । प्रधानमन्त्रीले सहकार्य गर्छौं भनिरहनुभएको छ । केपी ओलीजीले पनि सँगै जाऔँ भनिरहनुभएको छ,’ झाले भने ।

लोसपाका नेता अनिल झा भने रौतहट १ को जनमत बुझ्दैछन् । मधेसमा केन्द्रबाट गरिएका गठबन्धनको प्रभाव नपर्ने उनी बताउँछन् । ‘मधेसको मामिलामा कुन जातको चुनाव लड्छ, त्योसँग मतलब हुन्छ । कुन छापबाट कुन पार्टीबाट कुनै मतलब हुँदैन,’ उनले शिलापत्रसँग भने, ‘काठमाडौंका ‘कनिभेट’सँग मधेसको कुनै मतलब हुँदैन । आफ्नै मनोविज्ञान हुन्छ ।’

लोसपाले प्रत्येक निर्वाचन क्षेत्रबाट उम्मेदवार सिफारिस गर्न प्रदेश, जिल्ला र क्षेत्रीय समितिलाई पत्राचार गरेको छ । २५ भदौसम्म उम्मेदवारको नामावली आएपछि तालमेलको मोडालिटीबारे निर्णय लिने लोसपाको तयारी छ ।

थोरै सिटमा सीमित हुनुपर्ने बध्यताले गठबन्धन सम्भव नरहेको बताउँछन् लोसपाका सचेतक अरगरिया । ‘पार्टी हो स्वतन्त्र उम्मेदवार होइन, २/४ सिटमा गठबन्धन हुने सम्भव हुँदैन । सेटिङगेटिङको कुरा चलेको थियो,’ अरगरियाले शिलापत्रसँग भने, ‘केही ठाउँमा कम भोटले हारेको अवस्था थियो । ती सिटहरूमा पनि टिकट दिने कुरा भयो भने मात्र गठबन्धनको कुरा हुन्छ । नत्र सम्भव हुँदैन ।’

जसपा र लोसपाको विचारधारा र पृष्ठमूमिसमेत मिल्छ । तर, जसपाले ०७४ सालमा जनतासँग गरिएको चुनावी वाचा बिर्सिएकाले ऊसँग चुनावी तालमेल सम्भव नरहेको अरगरियाले बताए । ‘मधेस सरकार बनाउने म्यान्डेटले भोट माग्यौँ तर जसपाले मधेसको सरकार ढालेर गैरमधेसीको हातमा दियो,’ उनले भने, ‘मधेस प्रदेशमा लोसपालाई बाहिर राखेर कांग्रेसहरूसँग तालमेल गरेर सरकार बनाएको हो । जसपाले आत्मलोचना गरेर यस्तो हुँदैन भनेर आयो भने गर्न सकिन्छ ।’

०७४ को चुनावमा हालको मधेस प्रदेशबाट राष्ट्रिय जनता पार्टी नेपाल राजपाले १०, तत्कालीन संघीय समाजवादी फोरमले ९, नेपाली कांग्रेसले ६, माओवादी केन्द्रले ५ र नेकपा एमालेले २ क्षेत्र जितेको थियो । मधेस प्रदेशमा लोसपाको ९ सिट छ । अहिले मधेस प्रदेशबाट १४, लुम्बिनीबाट ८ र प्रदेश १ बाट ४ सिटमा आफ्नो बलियो प्रभाव रहेको उसको आकलन छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, भदौ २२, २०७९ १७:३८