अमेरिकाको लाखौँको कमाइ छोडेर देशमोहले जन्माएको किम्बुटेक

A+ A A-

सैद्धान्तिक शिक्षा प्रणालीमा केन्द्रित हाम्रा शैक्षिक संस्थाहरूलाई बेरोजगार उत्पादन गर्ने कारखाना हुन् भन्ने आरोप लाग्ने गरेको छ । यो आरोप स्वयम् शिक्षाक्षेत्रका लगानीकर्ताहरू नै स्वीकार गर्छन् । महिला शैक्षिक उद्यमीसमेत रहेकी कर्भिका थापा पनि यो आरोपलाई सहर्ष स्वीकार गर्छिन् ।

उनी भन्छिन्, ‘यो केवल आरोप मात्र हैन । देशकै सबैभन्दा ठूलो रोग हो र त्यसको उपचारको सुरुवात कहीँ न कहीँबाट हुनु जरुरी छ भनेर नै म यो क्षेत्रमा प्रवेश गरेकी हुँ ।’

सन् २००३ को कुरा हो । विज्ञान प्रयोगशाला नदेखेका नेपालका गाउँबस्तीका विद्यार्थीलाई व्यावहारिक शिक्षा प्रदान गर्ने उद्देश्यले मिदास एजुकेसनमार्फत काम सुरु गरेकी थिइन् ।

शिक्षण सिकाइ जटिल र पट्यारलाग्दो नहोस् भनेर पुस्तकमा जटिल रूपमा लेखिएका विषयलाई सरल रूपमा बुझ्न सकिने गरी एनिमेसन भिडियो बनाएर तथा खेलको माध्यम, ध्वनिको माध्यमले सहज रूपमा विषयको गहिराइलाई बुझाउनु मिदास एजुकेसनको लक्ष्य हो । जुन लक्ष्यमा मिदास एजुकेसन केही हदसम्म सफल पनि भएको छ । तर, मिदासलाई कर्भिकाले निरन्तरता दिन भने सकिनन् ।

काठमाडौं युनिभर्सिटीबाट बिजनेस इन्फर्मेसन सिस्टममा स्नातक उत्तीर्ण गरिन् । छोरी विदेशमा गएर उच्च शिक्षा पूरा गरून् र आफ्नै खुट्टामा उभिन सकून् भन्ने बुबाको सपना थियो । बुबाको यही सपना पछ्याएकी कर्भिका स्नातकोत्तर अध्ययनका लागि सन् २००४ मा अमेरिकाको मिसिगन राज्यस्थित स्यागिना स्टेट युनिभर्सिटी पुगिन् ।

स्यागिना स्टेट युनिभर्सिटीबाट स्नातकोत्तर अध्ययन पूरा गरेसँगै काम गर्ने अवसर पाइन् । अमेरिकामा उनले एक प्रतिष्ठित आईटी कम्पनीमा वार्षिक डेढ लाख अमेरिकी डलर कमाउन थालिन् । अमेरिकामै उनी वैवाहिक बन्धनमा बाँधिइन् । उनका दुई सन्तान पनि भए । तर, अमेरिकाको सम्पन्नताले उनलाई पटक्कै सन्तोष दिएन ।

नेपालीहरूबीच भेट हुँदा हरेकपटक एउटै कुरा हुन्थ्यो– नेपाल कहिले फर्किने, कसरी फर्किने ? चाहनाले मात्र नहुने रहेछ । व्यावहारिक बाध्यताका अघि मानिस विवश हुँदोरहेछ भन्ने कुरा कर्भिकाका लागि पनि उत्तिकै लागू भइरहेको थियो ।

एक दिन उनले आफ्ना हुर्किंदै गरेका दुई सन्तानलाई हेरेर सोचिन्– यी सन्तानलाई अमेरिकन बनाउने कि नेपाली ? आफैँले आफैँलाई गरेको त्यो प्रश्नको जवाफ पनि आफैँले खोज्नु थियो ।

उनले निर्णय गरिन्, 'मैले आफ्ना सन्तानलाई आफ्नै संस्कारमा नेपाली बनाएर हुर्काउनुपर्छ ।'

त्यससँगै उनी सन् २०१८ मा अमेरिकालाई चटक्कै छाडेर साढे दुई महिना र तीन वर्षका सन्तान च्यापेर नेपाल फर्किइन् । कर्भिका नेपाल त फर्किइन् । तर, अब के गर्ने भन्ने अर्को अन्योलले उनलाई छोप्यो ।

उनी आईटी विषयकी विज्ञ थिइन् । तर, त्यस समय नेपालमा आईटी क्षेत्र अहिले जति विकसित भइसकेकाे थिएन । ऊर्जा संकटको चपेटामा च्यापिएको सो क्षेत्र आफ्नो अस्तित्वको लडाइँमा पनि थियो ।

नेपालको आईटी क्षेत्रको त्यो अवस्थाले कर्भिकालाई आफू विज्ञ रहेको क्षेत्र भएकाले पनि कुनै न कुनै रूपले योगदान गर्नुपर्छ भन्ने लाग्यो । नेपालमै रहेर सूचना र प्रविधिका अन्तर्राष्ट्रिय समस्यालाई समाधान गर्ने उद्देश्यका साथ एक आईटी कम्पनी सञ्चालन गर्ने सोच बनाइन् । यसो गर्दा विदेश जाने नेपालीले नेपालमै बसेर काम गर्न सक्छन् भन्ने उनको सोच थियो ।

काम भयो । नाम के दिने भनेर सोच्दै गर्दा उनले गाउँघरमा खाएको किम्बुको स्वाद सम्झिइन् र यो फललाई पनि अन्तर्राष्ट्रियस्तरसम्म चिनाउने सोचले किम्बुटेक नाम राखिन् । किम्बुटेकको मुख्य लक्ष्य आईटी विषयबाट उत्पादित नेपाली जनशक्तिलाई नेपालमै अन्तर्राष्ट्रियस्तरको रोजगारी दिनुसमेत रहेको छ ।

यद्यपि कर्भिकाको अनुभवमा नेपाली शैक्षिक संस्थाबाट उत्पादित जनशक्तिमा सैद्धान्तिक ज्ञान त देखिन्छ, तर व्यावहारिक ज्ञानको कमीका कारण उनीहरूमा कुनै कम्पनीमा गएर काम गर्न सक्ने क्षमता विकास भइसकेको देखिँदैन ।

उनी भन्छिन्, ‘अमेरिकाको किताब र पढाइ यहाँ पनि छ । तर, आफ्नो पढ्ने तरिका त्यसको सही अभ्यास र व्यावहारिक प्रयोग मात्र नभएको हो । हाम्रा शैक्षिक संस्थाबाट उत्पादित जनशक्तिमध्ये अधिकांशले आईटीमा कसरी काम गरिन्छ ? रियल डाटाबेस कस्तो हुन्छ ? देखेकै छैनन् । जुन कुरा विद्यार्थीलाई हामीले सिकाउनु जरुरी छ ।’

नेपालका शैक्षिक संस्थाले प्रदान गर्ने शैक्षिक प्रणालीलाई परिवर्तन गर्छु भन्ने हुटहुटी अमेरिका जानुअघि नै उनमा थियो । त्यसैले पनि हुन सक्छ, कर्भिकाको पाइला किम्बुटेकको स्थापनाले मात्र रोकिएको छैन ।

उनले ६ महिनाअघि भीएस इन्टरनेशनल कलेज खरिद गरिन् । आफूले देखेको सपनाअनुरुपका विद्यार्थी उत्पादन गर्दै देशलाई कुनै न कुनै रूपमा सकारात्मक योगदान गर्ने सोचले काम गरिरहेको उनी सुनाउँछिन् ।

उनी म्यानेजमेन्ट एसोसिएसन अफ नेपालले यसै वर्ष आयोजना गरेको ‘वुमन म्यानेजर अफ द इयर’ उपाधि जित्न सफल बनिन्न् ।

हेरौँ कर्भिकासँग गरिएको कुराकानीमा आधारित भिडियो: