रेस्पिरेटोरी भाइरसहरूको परीक्षण तथा सर्भिलेन्समा राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला

रेस्पिरेटोरी भाइरसहरूको परीक्षण तथा सर्भिलेन्समा राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला

राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला ।

A+ A A-

सन् २०२० को कोभिड- १९ को महामारीले विश्व आक्रान्त भएको अवस्थामा नेपालमा २३ जनवरी २०२० को दिन कोभिड- १९ को पहिलो केस पत्ता लागेको थियो ।

त्यस बेला देशमा बिरामीको मोलिकुलर जाँच तथा परीक्षण शून्यसरह थियो र देशभरिमा राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशालामा मात्रै इन्फ्लुएन्जा ए, बी र सीलगायत एचआईभी र हेपाटाइटिस बीको मोलिकुलर परीक्षण गर्ने गरेको थियो । तर, हाल कोभिड- १९ को मोलिकुलर परीक्षण गर्ने प्रयोगशालाको संख्या १०९ वटा पुगेको छ जुन आफैँमा ऐतिहासिक छ ।

संसारमा रोग निदानको दयारा दिनदिनै फराकिलो हुँदै गरेको अवस्थामा नेपालको राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाले हाल विभिन्न रेस्पिरेटोरी भाइरसहरू (इन्फ्लुएन्जा भाइरस, कोरोना भाइरस, रेस्पिरेटोरी सिनसाइटिएल भाइरस, एडिनो भाइरस, चिकेनपक्स भाइरस र मंकिपक्स भाइरस) को निःशुल्क मोलिकुलर परीक्षण आरटी पीसीआर विधिबाट गर्दै आइरहेको छ ।

साथै, यी भाइरसहरूमध्ये इन्फ्लुएन्जा भाइरस र कोरोना भाइरसको एकीकृत सर्भिलेन्स कार्यक्रम सातवटै प्रादेशिक प्रयोगशालाहरूमा लैजाने उद्देश्यका साथ अहिलेसम्म पाँचवटा प्रदेशमा सो कार्यक्रम सुरु भइसकेको छ, जसले गर्दा इन्फ्लुएन्जा भाइरस र कोरोना भाइरसको जाँच ती पाँचवटै प्रदेशमा आरटी पीसीआर विधिबाट हुँदै आइरहेको छ ।

prayogshala 21661769964.jpg

अहिलेको परिवर्तित युगमा चिकित्सकहरूलाई निदानका साथै जनस्वास्थ्यविज्ञहरूलाई रोग नियन्त्रणका निम्ति पनि यथेष्ट प्रमाण चाहिन्छ । यसका लागि प्रयोगशालामा गरिने परीक्षणहरूको उल्लेख्य भूमिका हुन्छ र भाइरल रोगहरूमा त झन् भाइरसको स्वरुप छिटो परिवर्तन भइराख्ने भएकाले भेरियन्ट अफ इन्टेरेस्ट र भेरिएन्ट अफ कन्सर्न पत्ता लगाउनका निम्ति जिनोमिक सर्भिलेन्सको निकै महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ ।

हाल कोरोना भाइरसको जिनोमिक सर्भिलेन्सका निम्ति र नयाँ-नयाँ कोरोना भाइरसको भेरियन्ट पत्ता लगाउनका निम्ति गरिने जिनोम सिक्वेन्सिङ राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाले पनि नियमित रूपले गर्दै आइरहेको छ । यसको नियमित जानकारी स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय तथा इपिडेमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखालाई दिँदै जेनेटिक सर्भिलेन्समा महत्त्वपुर्ण भूमिका खेल्दै आइरहेको छ ।

देशमा जिनोम सिक्वेन्सिङ र जेनोमिक सर्भिलेन्सलाई व्यवस्थित बनाउनका निम्ति ४ चैत २०७७ मा स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको सचिवस्तरीय निर्णयबाट ‘प्याथोजेन जिनोम सिक्वेन्सिङ कन्सोर्टियम’ पारित भयो । त्यसपछि नियमित रूपले राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाको नेतृत्वमा इपिडेमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखालगायत नौवटा संस्थाको नियमित बैठकले जिनोमिक सर्भिलेन्सलाई अगाडि बढाउन प्रोटोकल निर्माण गर्‍यो । साथै, आवश्यक तालिमहरूको पनि व्यवस्था गरिँदै आएको छ ।